enver paşa hain

1880 yılında istanbul'da doğdu. soğukçeşme askeri rüştiyesinde öğrenim gördü. harp okulunu 1899'da piyade teğmeni olarak bitirdikten sonra, 1903'te kurmay yüzbaşı olarak harp akademisinden mezun oldu. selanik'teki üçüncü ordunun emrine girdi. 1906'da binbaşı oldu. ittihat ve terakki cemiyeti kurucuları arasına katıldı. bu topluluk içinde tutunup, kendini sevdirdi.

ii. meşrutiyet'in ilan edilmesinde önemli rol oynadı. makedonya genel müfettişliği ve berlin ateşemiliterliği gibi görevlerde bulundu. 31 mart vakasi'nda hareket ordusuna katıldı. işkodra mutasarrıfı ve cephe komutanı olarak italyan saldırısına başarıyla karşı koyan enver paşa, 1912'de yarbay oldu. 23 ocak 1913'te ittihat ve terakki tarafından düzenlenen babıali baskınına katıldı. sadrazam kamil paşanın istifasını sağladı. böylece ittihat ve terakki cemiyetinin iktidarı ele geçirmesinden sonra, edirne'nin kurtarılmasında önemli rol oynadı. bu başarısından sonra albaylığa ardından da tuğgeneralliğe yükselen enver paşa, 1914'te de sait halim paşa hükümetinde harbiye nazırı oldu. şehzade süleyman'ın kızı ile evlendi. orduda bazı düzenlemeler yapan enver paşa, fransız modeli yerine alman stilini uyguladı.

birinci dünya savaşına almanların yanında katılmamızda etkin rol oynayanlar arasındaydı.
enver paşa’nın vatanseverliği ve bu topraklara olan bağlılığı yanısıra hayal gücünün genişliği ve gerçeklerle bu hayallerin zaman zaman birbirine karıştığı da inkar edilemez. hayallerini süsleyen iran, hindistan, turan ve kafkasya’ya hakim olmak düşünceleri o günün şartlarında gerçek temeller oturmaz. örneğin cemal paşa anılarında “hakikati söylemek gerekirse, bu birinci kanal seferi yaptığımız zaman hiç kimse bu kanalın nasıl geçileceğini bilmiyordu... ” der. halbuki enver paşa bu görevi, iv. ordu kumandanlığı’nı, cemal paşa’ya teklif ettiğinde, suriye’deki asayiş sağlama ve kanal seferini her ikisi de inanarak imzalamışlardı. bu sefer gerçekleştiğinde ise kanal türk cesetiyle dolmuştu. kanal’dan önce sarıkamış’ta yaşananlar ise tam bir felakettir. 3ncü ordunun 90bin askerinden çok azının donmaktan ve açlıktan kurtulabildiği bu sefer, sonuçları açısından korkunçtu.

dünya savaşının osmanlı imparatorluğunun yenilgisi ile sonuçlanmasından ve osmanlı’yı sevr antlaşması’na sürükleyen çöküşün ardından kasım 1918’de enver paşa ülkeyi terk eder. ittihat ve terakki partili arkadaşlarıyla birlikte, önce odessa'ya, oradan da berlin'e gider; daha sonra rusya'ya geçer. anadolu'daki milli mücadele hareketine katılmak istediyse de kabul edilmez. 1920 eylülünde bakü'de doğu ulusları toplantısına katıldı ve batum'da türkiye şuraları partisi!ni kurarak türkistan'ı kurtarma hareketi adı altında bir başka hayalperest girişim başlatır. ancak belli ki kurtarmaya gittiği soydaşları pek kurtulmaya hevesli değillerdir. enver paşa, toplayabilidiği yetersiz kuvvetle, rus kuvvetleri karşısında başarılı olamaz. orta asya’nın pamir eteklerinde çegan tepesinde vurularak öldürüldüğünde henüz 42 yaşında yenik ve yalnız bir adamdır. 4 ağustos 1922'de tacikistan'da, ve çegan köyü'ne defnedilir. mezarı, kemikleri 1996'da istanbul'a nakledilinceye kadar orada kalmıştır..

son derece maceracı ve hırslı bir kişilk sahibi olan enver paşa'nın. mustafa kemal'le yıldızı hiç barışmadı. milli mücadeleye katılma talebinin reddedilmesinde bunun etkisi çoktur.