Şu ana kadar adam akıllı bunu anlatabilen çıkmamış. O yüzden yazıyorum, iyi okuyun.

Bir ülkenin para biriminin değer kaybetmesi, o ülkenin ihracatçısını uluslararası serbest piyasada daha avantajlı kılar. Hemen bir örnek üzerinden açıklayalım bunu: Şimdi cep telefonu üreten iki ülke olsun. Bu ülkelerden birisi Türkiye, diğeri de Çin olsun. Bu iki ülkede cep telefonunu (kendi para türlerine göre) 1000 birim ücret ile üretsin. Yani Türkiye X cep telefonunu 1000₺'ye üretirken, Çin'de Y cep telefonunu 1000 yuan'a (Çin ulusal parası) üretsin. -Bu arada belirtmekte fayda var, örneğimizde ki iki cep telefonunun da özelliklerini ve maliyetlerini AYNI kabul ediyoruz.- Neyse, iki ülke de cep telefonlarını iç piyasada sattılar ve ellerinde mal fazlası kaldı. Ne yapacaklar? Tabi ki yurt dışına satacaklar mallarını. Ancak burada bir kırılma noktası var: iki ülkede mallarını TL veya Yuan cinsinden satamaz çünkü bu paralar uluslararası ortamda rezerv para değil. O yüzden dış satım yapabilmeleri için ürünü dünyanın her yerinde kullanılabilen bir para cinsine çevirmeliler. Tahmin edin bakalım o para hangisi? Tabi ki, DOLAR. Şimdi, iki cep telefonun fiyatlarına ve aynı zamanda Dolar/TL ve Dolar/Yuan değerlerine bakalım. (Bu fiyatları kafadan atıyorum.) 1 dolar = 10 TL iken 1 dolar = 100 Yuan olsun. Ürün fiyatlarını dolara çevirelim. Türkiye'nin ürettiği X cep telefonunun maliyeti (1000₺ ÷ 10 = 100 $) olur. Çin'in ürettiği Y cep telefonunun maliyeti ise (1000 Yuan ÷ 100 = 10 $) olur. Yani uluslararası piyasalarda, X cep telefonu 100 $'a satılırken Y cep telefonu 10 $'a satılıyor. Ürünlerin özellikleri aynı olduğuna göre, yabancı ithalatçılar daha ucuz olan Y cep telefonunu satın alacak pahalı olan X cep telefonuna fazla rağbet etmeyeceklerdir.

işte en kaba haliyle, denklemi budur olayın. Gerçi bunun devamı da var. Serbest Piyasa kendini sürekli olarak düzenler. Süper kısaca anlatayım: Y cep telefonu fazla satıldığından Çin'e yüksek miktarda döviz girdisi oldu ve Yuan DEĞER KAZANDI. X cep telefonu fazla rağbet görmediği için Türkiye'ye döviz girdisi pek olmadı ve bu yüzden de TL değer kaybetti. Böylece son tahlilde ne oldu? Çin parası Yuan değer kazandığı için Y cep telefonunun maliyeti arttı. Buna karşılık, TL değer kaybettiğinden X cep telefonunun maliyeti ucuzladı. Peki ilk örnekte ne demiştik? Yabancı ithalatçı önceliklerini ucuz maldan yana kullanırlar. Yani artık X cep telefonu daha fazla satım yapabilecekken Y cep telefonu pek fazla satış yapamayacaktır. Ve bu kısır döngü, iki şirketten biri oyunun kurallarını bozana kadar devam edecektir.