dil devrimi ve harf inkılabıyla ilgili sorular

@19 en basitinden bugün türkçe yazıldığı gibi okunmayan bir dildir dostum anlatılanın aksine. abi deki a ile örf ve ananelerimiz derkenki a sesinin arasındaki farkı görebileceğini düşünüyorum. yada e örneğinde fransızcadan yola çıkalım 3 tane e vardır fransızcada e(normale), é(aigu) ve ѐ(grave). e bizim bildiğimiz orta kalınlıkta. é ince olan tenceredeki bencildeki e sesi gibi ѐ de sen deki sel deki e sesi. ve bu 3 ses için 3 farklı e geliştirmişler adamlar ama türkçede berkay kelimesindeki e yi bencildeki e gibi okursan ortaya çıkan ses kulağını tırmalayacaktır. yada ingilterede bir zamanlar latin alfabesine alternatif, ingilizceye daha çok uyan bir alfabe geliştirme çalışmaları başlamıştır. ingilizce biliyorsan demek istediğimi anlayacaksın aynı harfin 3, 4 sese tekabül ettiği bir dil ama ingilizce çok geniş bir coğrafyaya yayılmış bir dil olduğu için bu çalışmalar çok ileri gitmemiş.

demem o ki bir dile tam olarak uyan bir alfabe bulmak çok zor bir şey, latin alfabesi dahi latinceye tam olarak uymuyor c sesinin bazı kelimelerde ke bazılarında se diye okunduğuna şahit olabilirsin. zaten ben latin alfabesinin arap alfabesinden daha uygun olduğunu kabul ediyorum. orda bir sıkıntı yok

atatürkün gerçekçi karakteri pek tabiki tartışmaya açıktır. batılılaşma yolunca şapka devrimine başvurmuş bir liderden bahsediyoruz burda. tüm inkılaplarına çamur atmak değil niyetim lakin herkes her durumda tartışılabilir.

tanzimat eserleri noktasında da bahsettiğim şey sadece tanzimat eserleri değildi, verdiğim örnekler öyle olabilir lakin bugün ortalama bir insanın arşivleri okuyamıyor oluşu güzel bir şey değil. yada o zamanlar arapça yayın organlarının kapatılması tam anlamıyla özgürlüklere müdaheledir. modern liberal dünyada böyle bir şeyin yeri olamaz maalesef. pratikte yararlı olsa bile en basitinden özel teşebbüse müdaheledir. (mesela bugün dershanelerin kapatılması pratikte yararlı olacak olabilir ama yapılması gereken dershanelere olan ihtiyacı engelleyip dershanelere müdahele etmeksizin onların kapanmasına yol açmaktır burdada benzer bir mekanizma işletilebilirdi)

yazı dilindeki türkçeyle toplumda kullanılan türkçe arasındaki farklara gelince, bence de divan şiirinin dili oldukça ağır ama bu ağırlık dediğin argümanı anlatmak için yeterli değil. bugün de mesela birçok ikinci yeni şiiri aynı derecede marjinal kelimeleri kullanıyor ve belki daha anlaşılmaz. toplumdaki türkçe bu kadar ağır olmasa da bence o zamanki dilin(günlük hayattaki) de tam manasıyla öztürkçe olduğunu iddia etmek gerçekçi olmaz. ve şu bir gerçek ki arapça ve farsça türkçeden çok daha zengin bir diller tamlamalar yada sıfatlar açısından. bu zayıflığı şöyle örneklendireyim: ingilizce vocabulary çalışırken 3-4 farklı ingilizce kelimenin karşısında aynı türkçe karşılığı yazdığın çok olur. arapçada mesela bu durum daha azdır. ama yine kabul bazı kelimeler ne kadar dili zenginleştirse de anlaşılması çok çok zor, çok elit kelimeler olabilir ne kadar az sayıda olsalar da ama bence yine de dil devriminden sonra dile getirilen öztürkçe kelimeler aynı oranda anlaşılmaz. internette biraz araştırmayla ulaşabilirsin bu öztürkçe örneklere.

dile uyarlama için de tdk bazında profesyonel bir çalışmaya gerek yok dil canlı bir varlık gibidir ve kendi kendini evirebilir. demokrat kelimesine dili dönmediği için bir nesil demir kırat diye türkçeleştirdi örneğin kelimeyi bunun gibi de bir çok örnek bulunur.