ctrl v yap şukunu kap

Vasküler Demans yani damar hastalığına bağlı demans nörodejeneratif demanslar dışında görülen en sık demans tipidir. Özellikle damarsal risklerin gelişmiş ülkeler kadar iyi kontrol edilmediği ülkemizde damarsal demans ve Alzheimer ile damarsal demansın bir arada görüldüğü Mikst demans çok yaygın olarak görülmektedir. Bu demans tipi dejeneratif demanslardan farklı olarak aslında önüne geçilebilir, kontrol edilebilir riskler sonucunda oluşmaktadır. Damar tıkanıklıkları beynin beslenmesinin, oksijenlenmesinin önüne geçerek belirtilere yol açarlar. Büyük beyin damarlarında ani görülen tıkanıklıklarda felç-inme ile karşı karşıya kalırız. Bu felçlerde hareket ve duyuya ilişkin zorluklar olabileceği gibi zihinsel güçlükler de görülebilir, bu durumda inme sonrası bir demanstan söz edebiliriz. Ama daha sık karşılaştığımız, tekrarlayıcı küçük damar tıkanıklarından- küçük damar hastalığından sonra, bu tıkanıklıklar çok artıp zihinsel işlevleri belli bir eşiğin altına düşürdüğünde gördüğümüz demans tipidir. Bu tıkanıklıklar erken dönemde daha hafif bulgulara yol açsalar da, artan tıkanıklıklar tipik bir demansa yol açabilir. Beyin damar hastalığı olanların sıklıkla diğer damarlarında da sorunları, en çok da kalp damar hastalıkları vardır. Özellikle hipertansiyon tek başına küçük damar hastalığı için en önemli risktir. Yüksek kolesterol, diabet, hareketsiz bir yaşam gibi kalp krizi için risk olan tüm faktörler beyin damar tıkanıklıkları için de artmış risktir. Alzheimer hastaları yavaş ve sinsi bir kötüleşme ile karşı karşıya iken Vasküler demansı olan hastalarda her zaman olmasa da basamaklar halinde kötüleşmeden bahsedilir.

Alzheimer hastalarından farklı olarak giderek artan bir bellek problemi en baskın problem olmayabilir. Dikkat bozukluğu ve dalgalanması çok daha belirgin bir problemdir. Damar tıkanıklığı olan hastalar basit enfeksiyonlar, metabolik sorunlar gibi durumlarda ileri derecede genel durumda kötüleşme sergileyebilirler ve şaşırtıcı klinik dalgalanmalar gösterebilirler. Gene damar tıkanıklıklarının beyinde etkilediği yere göre konuşma bozuklukları, hareket bozuklukları tabloya erken dönemde eşlik edebilir.

Vasküler demans, MRI (manyetik rezonans görüntüleme) gibi beyin görüntüleme yöntemleri ile kolaylıkla tanınabilir.

Damarsal risk faktörlerinin kontrol ve tedavisi ile hastalığın ilerlemesini önlemek mümkün olabilir. Bunun için hastaların tüm vasküler risklerinin detaylı değerlendirilmesi gerekir. Kan basıncı, kilo, kan şekeri, kolesterol kontrolleri yapılmalı ve anormal değerler tedavi edilmelidir. Hareketli, dengeli beslenilen ve sigara, aşırı alkol gibi zararlı maddelerden uzak durulan bir yaşam önerilmelidir. Diğer demanslarda olduğu gibi mevcut zihinsel güçlükleri düzelten bir tedavi olmamakla birlikte yukarıda adı geçen faktörlerin kontrolü, hastaların enfeksiyon ve metabolik dalgalanmalardan korunmaları açısından çok yararlı olmaktadır. Bir grup hasta antidepresanlar ve Alzheimer hastalarında kullanılan kolinerjik ilaçlardan sınırlı ölçüde yararlanabilmektedir.