chironexxx

yunanistan cumhuriyeti (yunanca: ελληνική δημοκρατία, eliniki dimokratia) ya da kısaca yunanistan (ελλάδα, elada, ufa: [e̞ˈlaða] (yardım·bilgi); tarihi olarak ελλάς, ellas ufa: [e̞ˈlas]) güneydoğu avrupa'da balkan yarımadası' nın güney ucunda yer alan bir ülke. avrupa birliği ve kuzey atlantik antlaşması örgütü üyesi yunanistan, türkiye'nin batı komşusudur. arnavutluk, bulgaristan ve makedonya cumhuriyeti ile de sınır paylaşmaktadır.
osmanlı devletinin zayıflaması sürecinde, 19. yüzyılın büyük emperyal devletlerince i̇stanbul'un idaresinden çıkartılarak kurulan 28 yeni devletten biridir.
yunanistan adı antik i̇yonya'nın (bugünkü i̇zmir, aydın, manisa, muğla bölgesi) arapça ve farsça söyleniş şeklinden gelir.
orta çağ'da bizans i̇mparatorluğu ve sonra osmanlı devleti dönemlerinde romalı anldıbına gelen rum adı kullanıldı. bu isim bugün daha çok kıbrıs'nın güneyi, i̇stanbul ve ege'deki yunan asıllı halkı ifade etmek için kullanılmakta, yunanistan'da yaşayanlara sıkça yapılan bir hata ile yunanlı denilmektedir. bunun yerine hem bu milletten olan kişiyi ifade etmek hem de yunanistan'a ait olduğunu belirtmek için yunan sözcüğü kullanılır. [1]
yunanistan, 1981'den beri avrupa birliği[2], 1952'den beri nato, 1961'den beri oecd[3], 1995'den beri batı avrupa birliği ve 2005'den beri avrupa uzay ajansı[4] üyesidir. atina ülkenin başkenti; selânik, patras, kandiye, volos, yanya, yenişehir ve kavala, vodina ülkenin bazı diğer büyük şehirleridir.
konu başlıkları [gizle]
1 i̇sim
2 tarih
3 coğrafya
4 i̇klim ve bitki örtüsü
5 demografi
6 etnik yapısı
7 dil
8 i̇darî birimler
8.1 coğrafi bölgeler
8.2 nomos
9 ayrıca bakınız
9.1 harita
10 galeri
11 dipnot
12 kaynaklar
13 dış bağlantılar
i̇sim [değiştir]

yanlış da olsa bu adı kullanmışlardır ve günümüzde de kullanılmaktadır. ayrıca arapçada roma i̇mparatorluğunda veya doğu roma’da yaşayan yunanlılara roma'lı "rumi” denirdi. fakat daha sonra sözcük “rum” halini almış ve bir süre sonra da türkiye’de anadolu’da yaşayan yunanlar'a denilmiştir ve günümüzde de denilmektedir. arihte... hellen sıfatı; çeşitli etnik topluluklar için kullanılmıştır. hellen sözcüğü ilk olarak makedonya kralı büyük i̇skender’nin pers'ler üzerine yaptığı asya seferi sonunda hellen uygarlığı kurmasıyla başlamıştır.bu sefer sonunda anadolu, mezopotamya, mısır, i̇ran ve kuzey hindistan topraklarını ele geçiren i̇skender, doğu ve batı(yunan) kültürlerini sentezleyerek hellen kültürünün oluşumunu sağlamıştır. bu olaylar meydana gelirken yunanlar, hellen imparatorluğu içinde incin halde yaşıyorlardı. yunanlar ticari ve kültürel ilişkiler içine girdikleri çeşitli halklarla bu incinlığı bozup birlik oluşturmak istediler. birliğin oluşmasında halkların lehçe farklarına rağmen yunanca konuşmaları da önemli bir etken olmuştur.
yunanlar, kendilerine ırk birliğini açığa vuran "hellen" adını vermeden önce, başka ırktan olanları ve başka dil konuşanları "barbares" (barbarlar) olarak göstermişlerdir.bu şekilde kendileriyle yabancılar arasında bir sınır çizip; kendi ırksal topluluklarını kurarak, hellen sözcüğünün oluşumunu sağlamışlardır. “grek” deyimine tarihsel açıdan bakıldığında yunanların akdeniz'de koloniler kurması bunda büyük etken olmuştur. o zamanlarda yunan kolonilerinden biri de i̇talya yarımadasındaki kime’dir. kime eğriboz adasında yaşayan halkisli’ler tarafından kurulmuştur fakat bu şehrin kurulmasında eğriboz adasının karşı kıyılarındaki gralar yardımcı olmuştur. bunun sonucunda bu kavmin adı i̇talya'da biraz değiştirilmek suretiyle "graikus" (graecus) şeklini almış, sonraları latinler tarafından tüm hellen kavmini gösteren kolektif bir sözcük olarak kullanılmıştır.
"grek" deyimine latince sözlük anlamından bakıldığında da, "hırsız, hilekâr" anldıbına gelmektedir. aynı zamanda da fransızca larousse 'da da aynı anlam yazılıdır. bu anlam yunanlar tarafından yunan ruhunu yaraladığı için,ii. dünya savaşı'ndan sonra, yunan hükümetinin başvurusu üzerine "grek" kelimesinde düzeltme yapılıp “hellen” sıfatını kendilerine layık görmüşlerdir. "i̇yonya", yunanistan'daki dor istilası karşısında anadolu kıyılarına göç etmek zorunda kalan ve batı anadolu'da on iki büyük site kuran halkın kendilerine verdikleri isimdir. i̇yonlar bir süre bağımsız kaldıktan sonra anadolu’nun halklarından olan lidyalılara boyun eğmişleridir. daha sonra doğudan gelen pers işgalerine yenilen lidya’nın pers egemenliğine girmesiyle i̇yonlarda pers egemenliğine girmiştir. .daha sonra bu “iyon” adı giderek yayılmaya başladı. tevrat'ta yavan, asur yazıtlarında yavnai, pers yazılı belgelerinde yauna olarak gösterilmiştir. buna göre; doğudan gelen ve önce batı anadolu'yu -dolayısıyla i̇yonya'yı- ele geçiren persler, ege'deki düşmanlarına "yauna" adını vermişlerdir. bu ad zamanla bugünkü yunanistan halkını da içene alacak şekilde genelleşmiştir. türkler de, yanlış da olsa bu adı kullanmışlardır ve günümüzde de kullanılmaktadır. ayrıca arapçada roma i̇mparatorluğunda veya doğu roma’da yaşayan yunanlılara roma'lı "rumi” denirdi. fakat daha sonra sözcük “rum” halini almış ve bir süre sonra da türkiye’de anadolu’da yaşayan yunanlar'a denilmiştir ve günümüz

yunanistan'ın ilk sakinlerine sıklıkla pelasgi, yani "deniz halkı" denirdi. yarımadanın bu sakinleri kuzeyden göçen işgâlcilerin etkisi ile güneye kaçtılar. birbiri ardı sıra gelen işgallerle güney kıyılarına ve ege adaları'na yayıldılar. m.ö. 3200 civarında bölgeye yeni gelenler birlikte zamanla yunancaya dönüşen bir hint-avrupa dili getirdiler.
mö 1. binyılda kullanılan ve homeros'un i̇lyada'da kullandığı eski yunanca'nın, günümüzdeki arnavutça'ya benzediği ve akraba olduğu şeklindeki dilbilimsel hipotez, dorların göçleri kapsamında incelenen bir konudur.
antik yunanistan m.ö. 2. yy.'da da roma i̇mparatorluğu'nun hakimiyetine girerek ortadan kalktı. roma i̇mparatorluğu'nun 4.yüzyılda bölünmesiyle de 1821'e kadar doğu roma ve osmanlı i̇mparatorluklarının başkenti olan konstantinopolis tarafından yönetildi. antik kültürler ve politeist dinler bu dönemlerde yerini ortadoğu kaynaklı dinler olan ortodoks hıristiyanlığa, 13.-14. yüzyıllardan sonra da müslümanlığa bıraktı.
günümüzdeki modern yunanistan, 1821'de osmanlı devleti'nin i̇ngiltere, fransa ve rusya karşısında aldığı yenilgiler sonucu, bu imparatorlukların koruma bölgesi olarak, i̇stanbul'un idaresinden koparılan mora yarımadası ve atina'dan ibaret küçük bir bölgede 'yunan krallığı' adı altında kuruldu. i̇lk yunan kralı olarak da bavyeralı aristokrat aileden gelen otto isminde bir alman atandı.
daha sonraki yıllarda i̇ngiliz ve fransız yöneticiler, onlar açısından bu kabul edilemez durumu, rumların doğuya olan benzerliğini, doğu düşmanlığına dönüştürmeyi başardılar.
daha sonraki yıllarda i̇stanbul, savaş yenilgileri neticesinde, savaş galibi imparatorlukların baskılarıyla, atina'ya şu bölgeleri vermeye mecbur kaldı:
1877-78 rus - osmanlı savaşı sonucu verilen bölge: tesalya, orta yunanistan
1912-13, balkan savaşları, verilen bölge: epir, makedonya (selânik), girit, k-b ege (midilli, sisam) adaları
1918, 1. dünya savaşı yenilgisi, verilen bölge : batı trakya
1918'de galip devletler günümüzdeki türkiye'nin batı yarısını yunanistan, doğu yarısını ermenistan karadeniz kısmınıda erzurum, kars gibi bazı yerleşim yerleri olmak üzere gürcistan ilan etmek istiyorlardı. başkent i̇stanbul olacak, ismi tekrar konstantinopolis'e dönecekti. ancak plânları gerçekleşmedi.
1946'da, i̇talya'nın 1912'de osmanlı devleti'nden almış olduğu 12 adanın, i̇ngiltere'nin olmasıyla, bu adalar da atina yönetimine geçtiğinde, atina yönetimi 1821-1946 arasındaki 125 senede, hep savaş galibi emperyal devletlerin yanında yer alarak, i̇stanbul aleyhine, topraklarının yüzölçümünü yaklaşık 10 misline çıkarmayı başarmıştı.
coğrafya [değiştir]

arnavutlukeski yugoslavmakedonya
cumhuriyetibulgaristan'türkiyeyunanistanati̇naselanikkavala---taşozdedeağaç--semadirekkorfuigoumenitsayenişehirvolosyanyachalcispatraskorint. nafplion.sparta. areopolis.pireeleusinalauriumheraklionm a k e d o n y atrakyaepirteselyaorta yunanistanmoraolympos dağı (2917 m)lefkadakefalonyazakintos-lemnosmidillisakız adasısisamandrostinosmikonosicaria--patmosnaxosmilossantorini---kosrodoskarpathoskassoskythiragavdosegedenizigirit denizimyrtoandeniziyanyadeniziakdenizgiritk-b egeadalarıkikladlaroniki adayanya adaları

olimpos dağı
balkan yarımadası üzerine kurulu olan yunanistan, 35° - 41°′kuzey / 19 - 22°′batı koordinatları arasında yer alır, doğuda türkiye, kuzeyde bulgaristan ve makedonya cumhuriyeti, kuzeybatıda ise arnavutluk ile komşudur. batısında i̇yon denizi, güneyinde akdeniz, doğusunda ise ege denizi ile çevrili olan yunanistan, yaklaşık 3000 ada ve kayalığa sahiptir. bu adalardan 227'sinde yerleşim olup, sadece 78'inde 100 kişiden fazla insan yaşamaktadır.
yunanistan'ın 1935 kilometre uzunluğunda kara sınırı vardır;
türkiye ile 203 km (kara sınırı 203, deniz ile birlikte, trakya'dan rodos'a kadar 931 km deniz sınırı)
arnavutluk ile 282 km
bulgaristan ile 494 km
makedonya cumhuriyeti ile 228 km
deniz sınırları ise adalar ile birlikte 15,021 kilometredir. ege denizi'nde kıyısı bulunan iki devlet olan türkiye ve yunanistan'ın karasuları 6 deniz milidir.bu kara suları türkiye ile yunanistan arasında soruna ne