0
ernesto guevara’nın bolivya’daki yıllarını en ayrıntılı biçimde araştırmış olan kişi, bolivyalı gazeteci-tarihçi carlos soria galvarro’dur. che’nin bolivya’daki yılları üzerine 7 cilt yazmış olan soria’nın verdiği bilgiye göre, öldürüldüğü sırada che’nin sırt çantasından şu beş kitap çıkmıştır: karl marx’ın ekonomi politiğin eleştirisine katkı kitabı, s. r. vigosky’nin güncel kapitalizm teorileri üzerine makaleler kitabı, paul carrell’in geliyorlar kitabı (ils arrivent – che’nin çantasından çıkan bu fransızca kitap, i̇spanyolca olmayan tek kitaptır), h. b. philips’in analitik geometri kitabı, ve son olarak luis peñaloza’nın bolivya ekonomi tarihi kitabı.
dahası da var. soria galvarro’nun eline, ilginç bir belgenin fotokopisi bulunuyor. bolivya ordusunun ele geçirdiği, 5 sayfalık bir liste. listede, kitap isimleri yer alıyor. listenin che’nin okuduğu kitapların mı, yoksa okumak üzere not düştüğü kitapların mı listesi olduğu bilinmiyor. ancak bolivya’da elinin altında bulunan kitaplar olduğu anlaşılıyor.
listeyi vermeden önce dört not düşelim. birincisi, che’nin bir gerilla olarak, bir devrimci olarak, ama en önemlisi bir marksist olarak okumaya verdiği önem. che’nin yanında savaşan gerillalardan harry villegas, che’nin hem kendi çantasında kitap taşıdığını hem de diğer gerillaların çantalarına kitapları dağıttığını, geri kalanları da yiyecek ve ilaçları sakladıkları yerlere koyduğunu aktarıyor. che, bir devrimci için okumanın önemini çok iyi biliyordu.
i̇kincisi, liste che’nin ne kadar geniş bir yelpazede kitap okuduğunu gösteriyor. öldüğünden çantasından analitik geometri kitabı çıkan guevara, croce’den troçki’ye, stalin’den de gaulle’e, erasmus’tan graham greene’e çok geniş bir yelpazeden yazarların kitaplarını not düşmüş listeye.
üçüncüsü, che'nin ve diğer devrimcilerin esin kaynakları gizli saklı değil. kendi ağızlarından bilinir bu. latin amerikalı devrimciler için (marksizmin ustaları dışında) üç esin kaynağı varsa, bunlar simon bolivar, josé martí ve josê carlos mariátegui'dir.
dördüncüsü, listede mustafa kemal yok ama, nâzım hikmet’in bir kitabı var. (yalnız kitap, sinan meydan’ın yazısında ismi verilen iki kitap da değil. che'nin listesinde, "yaşamak güzel şey be kardeşim" bulunuyor.
