Kullanma fikrini duymuş olanlarınız vardır. Bugünün önemli konusu. Ben de aslında böyle bir olayın sonuçlarını size anlatmak istiyorum.

Öncelikle ekonomist değilim fakat yıllardır ekonomiyi okuyan araştıran bir panpanızım. Yaş 26 bu arada veledinho da değilim.

1-) Aslında olaya taa Amerika'nın faiz indirme politikasından başlayalım. Fed 2003 yılından 2007 yılına kadar düzenli olarak aralıklarla faiz indirdi. Bu da demek oluyor ki Amerika'da yaşayan veya dünyanın herhangi bir yerinde elinde doları olup da Amerika'ya yatıran adam elindeki doları Amerika'dan alıp başka ülkelere faizi yüksek veya yatırım yapılabilir vs. gördüğü ülkelere (genelde gelişmekte olan ülkelere biz de dahil) para girişi oldu. Yani doların düşüşü kısa vadede gelişmekte olan ülkelere inanılmaz derecede yaradı. Amerika 2007'den 2014'e kadar ekonomisini zora sokacak seviyede faizi 0.25 bandında tuttu. Ama şurada bir sıkıntı var. Fed'in dolar basma hakkı var. Ülkeden dolar çıkışı oldukça dolar bastı. Şuanda konuşulan şu. Dünyadaki dolar rezervi 2003'den 2016 ya kadar %50 arttı. Yani piyasada karşılığı olmayan %50 fazla dolar var. Bu ne demek şöyle anlatayım doların piyasalarda fazla olmasından dolayı değerini kaybetmesi demek. Nitekim oldu da... Hatırlarsınız 2003-2007 yılları arasında doların 1.3 tl olduğunu falan.

2-) 2014 sonrası faiz arttırma eğilimi. evet normal olarak fed 2014'den sonra dünyaya saldığı doları geri ülkesine toplamaya başladı. bu da demek oluyor ki dünyada diğer ülkelerdeki dolar azalıyor Amerika'da artıyor. Diğer ülkelerde dolar rezervi azaldığı için doların değeri artıyor falan. Bunlar gayet doğal şeyler. Ama sorun işte tam burada başlıyor .2014 de tekrar fed faiz arttırınca doların tekrar 2.5 seviyelerine çıkması gerekiyordu. Şuan 3.4 tl. tamam bunun 50 kuruşu bizim siyasi risklerimizden dolayı kayıplarımız olsun maksimum. Fakat burada 50 kuruş tamamen fed'in bastığı fazla para politikasının eseridir. Eskiden ülkeler paraları değersizleşmesin diye elindeki altın rezervi kadar para basarlardı. Fakat şuan Amerika elindeki altın rezervinin 2 katı kadar fazla dolar basmış durumda. Yani elinde karşılığı olmayan bir dünya kağıt parçası var. Ve normalde bunu biz veya bizim gibi gelişmekte olan herhangi bir ülke yapmış olsaydık batardı. fakat dolar dünyanın para birimi olduğu için hiç bir sıkıntı yaşamamakta.

3-)Euro tarafı. Burada aslında bunun aynısını Euro yapmamış olsa şuanda Amerikan ekonomisini batırabilecek kadar güç olmuş olurdu. Fakat bunun biraz azını dolar/euro paritesi 1 in altına düşmesin diye avrupa da bir çok kez yaptı. onlar da elindeki altın rezervinin 2 katı olmasa da 1.5 katı euro bastılar. Euro'daki artış da bundan ibarettir.

4-) Şimdi bu balonun nasıl ortadan kalkacağına bakalım. CB'nin dediği aslına şudur. Bir birlik kurup doğrudan Altın'a endeksli bir Euro/ Dolar gibi bir para topluluğu oluşturmak. Buna en uygun ülkeler şuanda şaygay 5lisi'dir. Neden mi çünkü hiç biri Dolar veya Euro kullanmıyor. Böyle bir birlik kurulup da buraya bir şey satacağınızda veya alacağınızda altın üzerinden alışveriş yapacağız dersek Amerika'nın ve Avrupa'nın elindeki kağıt parçalarının değeri olmadığı ortaya çıkar. Bir anda doların ve euro'nun devalüasyonuna neden olabilir. Bu da açık bir batış demektir.

5-) Bu işin olmaması için nedenler. Aslında bunu düşünen ilk lider RTE değil. Bunu daha önce ilk düşünen lider Saddam'dır. Uygulamaya koymadan Saddam indirilmiştir. 2. sıradaki lider Kaddafi'dir. Kaddafi'nin de sonu malum.(inanmayanlar google'dan de dolarizasyon diye aratabilirler türkçe bir kaç makale var. ingilizcesi iyi olan de dollarization diye arasın.) Amerika'nın kendisini korumak için yapamayacağı hiç bir şey yoktur. Böyle bir şeyin bize ciddi sonuçlar doğuracağını söyleyebilirim.

6-) Peki nasıl olabilir.

Aslına bunu yapabilmek için dünyada yeni bir para dengesi 3. bir büyük gurup kurmak gerekir.
Örneğin şangay 5 lisinin altına dayalı bir para kurması gibi. Çünkü şuanda Amerika'nın Avrupa haricinde gücünün yetmediği 2 ülke var bunlar Çin ve Rusyadır.

Veya islam ülkelerinin bunu gerçekleştirmesi. Burada da Katar Suudi Arabistan gibi ülkelerin ekonomisi şuan inanılmaz iyidir. Bu ülkeler de bunu gerçekleştirebilir fakat çoğu Amerika'nın köpeği olduğu için çok zor...

ilk seçeneğe dönecek olursak. Türkiye'nin Şangay 5'lisine girmesi durumunda 4-5 sene ciddi ekonomik sıkıntı yaşayabiliriz. Ama böyle bir hamlenin gelmesi durumunda dünyanın tepetaklak olduğunu görebiliriz.

Önümüzdeki 5 yıl şangay 5 lisine girsek de girmesek de çok çetin geçecek ben söyleyeyim size.