1- BAŞKANLIK SiSTEMi, CUMHURiYET’TEN BAŞKA BiR REJiME GEÇiŞi GEREKTiRiR Mi?

Başkanlık ve yarı başkanlık sistemini uygulayan bütün ülkeler cumhuriyet rejimine sahiptir. Parlamenter sistem uygulayan 76 ülkenin 28 tanesinde cumhuriyetle yönetilmemektedir. Bu durum, Cumhuriyet’in başkanlık sisteminin ayrılmaz bir parçası olduğunu göstermektedir.
2- BAŞKANLIK SISTEMI DIKTATÖRLEŞMEYE YOL AÇAR MI?

Başkanlık sisteminde “kuvvetler (erkler) ayrılığı” ilkesi net bir şekilde uygulandığı için yasama ve yürütme yetkileri tek elde toplanmaz veya yetki temerküzü yaşanmaz. Sistemin potansiyel olarak taşıdığı “siyasî kilitlenme” (political gridlock) olgusu, kuvvetler arası uyumu ve uzlaşmayı teşvik eder. Buna karşılık parlamenter sistem uygulayan ülkelerde de geçmişte sık sık askerî darbelerin yapıldığı ve kısa veya uzun süreli diktatörlüklerin ortaya çıktığı bilinmektedir. Sözgelimi Türkiye’de 1997’de, Pakistan’da 1999’da, Solomon Adaları’nda 2000’de, Bangladeş’te 2007’de ve Tayland’da 2014’te darbe yapılmış ve görevdeki hükümet düşürülmüştür.
3- BAŞKANLIK SiSTEMiNE GEÇiLiRSE, ABD’DEKi GiBi EYALETLER Mi KURULACAK?

Başkanlık sistemi bir hükümet modelidir. Federalizm ise bir devlet modelidir. Dolayısıyla başkanlık sistemi ile federalizm birbirinden tamamen farklıdır. Başkanlık sistemi uygulayan ülkelerin büyük çoğunluğu üniter devlettir. Diğer taraftan parlamenter sistem uygulayan, fakat federal devlet modelini benimsemiş ülkeler de bulunmaktadır. Almanya, Belçika, Hindistan, Kanada ve Avustralya bunlara örnek olarak verilebilir. Bir ülke üniter yapısını koruyarak da başkanlık sistemini uygulayabilir. Eyaletlerin kurulması diye bir zorunluluk yoktur. Türkiye’de genel eğilim, başkanlık sisteminin üniter yapının korunarak uygulanması yönündedir.
4- TÜRKiYE’DE GEÇMiŞ DÖNEMLERDE BAŞKANLIK SiSTEMi TARTIŞMAYA AÇILDI MI?

Başkanlık sistemi bir çok lider tarafından gündeme getirildi.
Turgut Özal: Parlamenter sistemde denetim yoktur. Oysa başkanlık sisteminde kesin olarak kuvvetler ayrılığı vardır.
Süleyman Demirel: isterdim ki, Türkiye’de başkanlık sistemini yapalım. Devlet büyük, ülke büyük, halk çok dinamik biz bu ülkeyi idare edemiyoruz. Sistemde değişiklik yapmamız lazım.
Alparslan Türkeş: Tarih ve töremize uygun olarak Başkanlık Sistemi’ni savunuyoruz.
Muhsin Yazıcıoğlu: Başkanlık sistemi ile sistem yeniden düzenlenmeli. icranın meclis dışına çıkarılması lazım. Biz başkanlık sistemini savunuyoruz.
5- BAŞKANLIK SiSTEMi GERi KALMIŞ ÜLKELERE MAHSUS BiR HÜKÜMET MODELi MiDiR?

Dünya Bankası’nın 2015 yılı verilerine göre dünyanın ekonomik açıdan en büyük yirmi ülkesinin;
5 tanesinde başkanlık sistemi
2 tanesinde yarı başkanlık sistemi
10 tanesinde parlamenter sistem
1 tanesinde tek partili hükümet sistemi
1 tanesinde meclis hükümeti modeli
1 tanesinde mutlak monarşi
uygulanmaktadır.
Toplam gayrîsâfî millî hâsıla değerleri açısından bakıldığında;
Başkanlık sistemi uygulayan ülkeler: 23,3 trilyon ABD Doları
Parlamenter sistem uygulayan ülkeler: 21,9 trilyon ABD Doları
Yarı başkanlık sistemini uygulayan ülkeler: 4,6 trilyon ABD Doları
Diğer sistemleri uygulayan ülkeler: 11,8 ise trilyon ABD Doları
6- BAŞKAN, YARGIYA EMiR VEREBiLiR Mi?

Başkanlık sistemi yargı bağımsızlığına ve tarafsızlığına dayanmaktadır. Yargı organlarının üyelerinin seçilmesi veya göreve getirilmesinde yasama ve yürütme organlarının yetkisi arasında dengelenmiştir. Yargı mensuplarının atanması sürecinde nihaî yetkinin yasama organında olması, yargıyı başkanın etkisinden kurtarmaktadır.
7- BAŞKAN iSTEDiĞi KiŞiYi DiLEDiĞi YERE ATAYABiLiR Mi?

Başkanlık sistemi uygulayan ülkelerde kamu bürokrasisindeki bütün üst düzey atamalar (valiler, büyükelçiler, komutanlar, müsteşarlar vb.) yasama organının onayına bağlıdır. Bu nedenle başkan atamalarda tek yetkili merci değildir.
8- YASAMA ORGANI, BAŞKANI GÖREVDEN UZAKLAŞTIRABiLiR Mi?

Başkanlık sistemi uygulayan bütün ülkelerde yasama organı, anayasada belirtilen istisnaî (ağır cezaî sorumluluk gerektiren rüşvet, vatana ihanet, görevi kötüye kullanma vb. adlî bir suçun işlenmesi gibi) hallerde başkanı görevden uzaklaştırabilir.
9- BAŞKAN YASAMA ORGANiNi FESH EDEBiLiR Mi?

Başkanlık sisteminde başkan yasama organını (meclisi) feshedemez. Buna karşılık cumhuriyetle yönetilen ve parlamenter sistem uygulayan ülkelerin tamamında başkanna, yarı başkanlık sistemi uygulayan ülkelerin tamamında ise devlet başkanına yasama organını feshetme yetkisi tanınmıştır.
10- BAŞKAN TEK BAŞiNA KANUN ÇiKARABiLiR Mi?

Başkanlık sisteminde kanun koyma yetkisi yasama organı olan meclise aittir ve bu yetki devredilemez. Dolayısıyla başkanın kanun yapma yetkisi yoktur.