bu başlıkta kpss ye hazırlanıyorum

29 eylülde sınav var

tarihte milattan önce terkim amk

dağılma döneminden başlıcam tarihe beyin bedava

dağılma dönemi padişahları

ii.mahmut 1808-1839
i.abdülmecid 1839-1861
abdülaziz 1861-1876
v.murat 1876
ii.abdülhamid 1876-1909
v.mehmet(reşad) 1909-1918
vi.mehmet (vahdettin) 1918-1922

saraydan çıkmıo bunlar.

dağılma dönemi siyasi olayları

osmanlı denge politikası diye bi şey izliomuş bu dönem. sürekli anlaşmayla ıslahatla avrupaya abi çekip varlığını devam ettirmeye çalışıyor. yannan gibi adam olmuşuz.

fransız ihtilalinden gelen milliyetçilik bu dönemde gibiyo osmanlıyı. ilk sırplar isyan ediyo (1804) ama baş alıyorlar. bağımsızlık kazanan ilk millet yunanlı binler (1829).

ruslar balkanlara göz koyuyor orayı birleştiricem diye (panslavizm) iyi gibecekler ilerleyen zamanlarda

1833 hünkar iskelesi anlaşması

mısır isyanını bastırabilmek için rusyadan yardım istiyoruz. rusya da ölü skicilik yapıo şunları şunları isterim diyor tamam amk diyoruz yeter ki destek ver

sonra avrupalılar yırtık dondan fırlar gibi çıkıo ben de isterim diye. boğazlar sorunu diye bi gib dayatıyorlar.

bu mısır çok işler açacak başımıza

1838 balta limanı ticaret anlaşması

yine bu mısırı kurtarmak için ingiltereye abi çekiyoruz bu sefer. mısırda ingiltere destek oluyor bize güya. 40 sene sonra işgal edecek muallakler.

biz de bunlara ticari imtiyazları dayıyoruz. gümrük vergisi, ithalat ihracat vergisi falan kıyağın takunu çıkarıyoruz.

ekonomiyi skiyoruz. avrupa iç pazarı ele geçiriyo yarı sömürge olmaya başlıyoruz. dexer oku bunları.

1854 - 1856 kırım savaşı

osmanlı rusya savaşıyor. avrupa bizim yanımızda giriyo savaşa ruslara karşı. amk bi rahat vermiyorlar adamlara büyüsünler.

rusya yeniliyor paris anlaşması imzalanıyor.

1856 paris anlaşması

osmanlı avrupalı sayılıyor, avrupa hukukunun parçası oluyor, toprak bütünlüğü avrupa kefaleti altına alınıyor (biliyoruz olacakları muallak avrupalılar)

osmanlıyla rusya karadenizde gemi bulunduramayacak tersane yapamayacak

eflak boğdan özerk olacak

osmanlı azınlıklar için ıslahat yapacak (1856 ıslahat fermanı)

arkadaş savaşı biz kazanıyoruz yine gibilen biz oluyoruz. bu avrupa tam bi huur çocuğuymuş.

1877 - 1878 osmanlı rus savaşı (93 harbi)

istanbul konferansında azınlıklara bağımsızlık verin demiş ruslar. (kendine alacak panslavizm gibine) biz reddedince savaş açmış.

ağır gibmişler.

yeşilköye kadar ilerlemişler. bi senede balkandaki toprakların üçte ikisini kaybetmişiz. balkanlardan anadoluya yoğun göç başlamış.

1878 ayastefanos (yeşilköy) anlaşması

rusya bulgaristanda krallık kuruyor. romanya, sırbistan, karadağ bağımsız oluyor. kars ardahan ağrı yı almış 30 milyon da tazminat istemiş.

avrupalılar müdahale ediyo yine yeni anlaşma imzalatıyor yürürlüğe girmiyor bu.

1878 berlin anlaşması

avrupalılar rusları yine rahat bırakmıyor. yeniden anlaşma yaptırıyorlar.

romanya sırbistan karadağ yine bağımsız
kars ardahan batum rusyaya
ağrı bizde kalıyor
bosna osmanlı toprağı sayılıyor ama avusturya yönetiyor (ne skim işse anlamadım)
bulgar krallığı üçe bölünüyor (maksat ruslar sıcak denizlere inemesin uğraşsın)
giritte ve ermeni bölgelerinde ıslahat sözü veriyoruz.

ermeni sorunu burda başlıyor.

biz bu anlaşmayla eskisinden farklı bi ağrıyı alıyoruz geri başka da bi farkı yok.

dağılma dönemi ıslahatları

yönetim ve hukuk ıslahatları yapıyoruz.
yalandan demokrasiye geçmeye başlıyoruz.
padişahın yetkileri kısıtlanıyor, hukukun üstünlüğü kabul ediliyor.
parlamenter dönem başlıyor.

genel olarak dönemdeki siyasi olaylar bunlar bundan sonra 1808 - 1908 ayrıntılı anlatıcam

ii. mahmut dönemi (1808 - 1838) (en yenilikçi padişah mk)

çağının ötesinde bir adam bu. kızları da okutuyor. hatta kendi kızını örnek olsun diye okula gönderiyor. kavuğu atıp fesi getiriyor. traş oluyor.

pgibopat yönleri de var. cariyelerinin günlüklerini okuyor. hepsini yaktırıyor amk.

senedi ittifak (1808)

ayanlar padişah karşısında güçlenip otorite dışına çıkmaya başlıyorlar. alemdar mustafa paşa gazıyla ii. mahmut sözleşme imzalıyor ayanlarla.

ayanlar padişaha bağlı kalacak. emirlere uyacak. bölgelerinde vergi ve asker toplanmasına yardım edecekler. istanbulda isyan çıkarsa yardım edecekler. kendi bölgelerini kendileri yönetecekler.

padişahın yetkileri ilk kez kısıtlanıyor olayı bu.

askeri alanda yapılan ıslahatlar

yeniçeriler nizam-ı cedid'i de ezince bu sefer alemdar mustafa paşa sekban-ı cedid diye bir ordu kuruyor (1808). alemdar gidince bu da tutunamıyor kapatılıyor yerine ekşinci ocağı kuruluyor.

yeniçeriler tüm ıslahatların önündeki engel. otu taku istemezük. bunların yüzünden ordu gelişemiyor ayak uyduramıyor çağa. isyandan başka bi skim yaptıkları da yok. paso mağlup. rüşvetin dıbına koymuşlar. ipimle kuşağım gibimle taşağım takılıyorlar. paralarına bakıyorlar. hala güçlüler ama etraflarındaki çember daralıyor. 17 yıl sonra topa tutacak ii. mahmut onları da.

nitekim 1826 da yeniçeri ocağı kapatılıyor. daha doğrusu mahmut gibiyor. yeniçerileri vapura bindiriyor sonra kız kulesi yakınlarında karadan topa tutuyor.

yeniçeri ocağının yerine asakir-i mansure-yi muhafazidiye diye yeni bir ordu kuruluyor.

geçmişten yeniçeriler ile bektaşiler arasında bağ varmış. o yüzden bektaşi tarikatı kapatılıyor, bektaşiler üzerinde baskı kuruluyor.

harp okulu ve askeri tıbbiye kuruluyor.

mehteran takımı lağvedilip askeri bando okulu kuruluyor.

yönetim ve hukuk alanında yapılan ıslahatlar

divan-ı hümayun kaldırılıyor bakanlıklar kuruluyor yerine. (bugünkü devlet yapısının şekillenmesi)

memura fes ceket giydiriliyor maaşa bağlanıyor. bugünkü memur tipi.

tımar sistemi kaldırılıp (zaten bi olayı kalmamıştı) kazalar merkeze bağlanıyor. valiler de merkezden atanmaya başlıyor. (merkezi yönetim) köy ve mahalle muhtarlıkları kuruluyor.

özel mülkiyet güvence altına alınıyor. mülk sayımı yapılıyor. devletin tek derdi vergi aslında.

eğitim kültür alanında yapılan ıslahatlar

ilköğretim zorunlu oluyor. medreselerin yanında avrupalı tarzı rüştiyeler de açılıyor.

mekteb-i maarif devlet memuru yetiştirsin diye açılıyor. kpss yok o zaman.

avrupaya öğrenci gönderiliyor.

ilk resmi gazete takvim-i vekayi. (topkapıda bunun arşivi var)

ekonomi alanında yapılan ıslahatlar

yerli kumaş zorunluluğu geliyor, çuha fabrikası kuruluyor, gümrük vergileri yeniden düzenleniyor. pek bi şey yok ekonomi adına.

tanzimat dönemi (1839 - 1876)

osmanlı zütü kurtarmak için yenileniyor ve azınlıkların taleplerini yerine getirmeye başlıyor.
ii. mahmut hazırlıklarını yapıyor. 1839 da gülhane hatt-ı hümayunu'nun okunması ile başlıyor.

dönem abdülmecid ve abdülaziz i kapsıyor.

sultan abdülmecid (1839 - 1861)

tanzimat fermanı (gülhane hatt-ı hümayunu) 1838 (artık gavura gavur denmeyecek)

demokratikleşmenin ilk somut adımı. kritik bi olay.

nedenleri

azınlıklar huysuzluğa başlayınca parçalanma korkusu başlıyor. ne istiyorlarsa verelim demeye başlıyor osmanlı.
mısır her zamanki gibi sorun. avrupanın desteği lazım o konuda.
azınlıkları siz değil ben korurum demek istiyor avrupaya. çıkın aradan demeye getiriyor.

azınlıkları gönlünü alıp parçalanmaktan kurtulmak temel amaç sonuç olarak.

içeriği

müslüman hristiyan tüm halkın mal ve can güvenliği sağlanacak.
vergide, kanun önünde, askerde herkes eşit olacak.
mülkiyet hakkı güvence altında olacak. (buna dikkat binler. o güne kadar bürokratlar sefirler rüşvetin zenginleşmenin dıbına koyuyorlar. mallarını da güvence altına aldırıyorlar şimdi.)
padişah da bu hükümlere uyacak (aha yetki kısıtlandı)

fermanın özellikleri
hukukun üstünlüğü ilk kez kabul ediliyor.
müslüman-hristiyan eşitliği sağlanıyor.
anayasal düzene geçişin ilk ışıkları.

biz bir hevesle veriyoruz fermanı ama avrupa pek giblemiyor. iç işlerimizde yine cirit atmaya devam.

ıslahat fermanı (1856)

nedenleri:
azınlıklar kopup gidecek elimizde tutalım parçalanmayalım fikri. avrupa paso azınlıkları bahane edip burnunu sokuyor onları savma niyetimiz var ama bilmiyorlar ki azınlıklar bahane osmanlı şahane.

içeriği:
din ve mezhep özgürlüğü, hristiyanlara yargı izni, hristiyanlar isterse bedelli yapabiliyor, azınlıklar meclis üyesi olabiliyor, kendi okullarını açıyor, banka ve şirket kuruyor, memur olabilecekler. aşağılayıcı deyimler yasaklanıyor.

özellikleri:
azınlıklara çağına göre çok geniş haklar verilmiş ama bi işe yaramamış.
tamamen avrupanın baskısıyla hazırlanmış

tanzimat fermanı tüm osmanlı halkını ilgilendirirken ıslahat fermanı gayrimüslimlere yönelik genelde.
tanzimat fermanı padişah sözüydü, avrupa hukukunda bağlayıcılığı yoktu. ıslahat fermanı ise paris konferansına konu olmuş, osmanlı avrupaya taahhüt vermiş.

beyler batının kucağına oturmuş durumdayız.

abdülmecid dönemi yenilikleri

1853 meclis-i ali-i tanzimat kuruluyor. ıslahatları düzenleyip kontrol ediyor. ıslahat bakanlığı gibi.
iltizam sistemi kalkıyor vergileri maliyeciler toplamaya başlıyor.
madeni para (mecidiye) kaime-i mutebere (kağıt para) piyasaya giriyor.
1854 ilk dış borç kırım savaşı sırasında alınıyor
bank-ı dersaadet kuruluyor.
1856'da yabancı destekli bank-ı şahane-i osmanlı kuruluyor. bildiğimiz osmanlı bankası.
askerlik beş yıl olarak belirleniyor.
1854 te jandarma teşkilatı kuruluyor.
1845 meclis-i maarif-i umumiye milli eğitim bakanlığı gibi
1848 öğretmen okulu darül muallim
1851 darül fünun fen fakültesi gibi
1859 mektebi mülkiye memur yetiştirecek
1859 kız rüştiyeleri
1860 tercüman-ı ahval ilk özel gazete
1840 posta nezareti
dolmabahçe sarayı, beykoz, küçüksu, ıhlamur, yıldız kasrı yapılmış.