0
Aynı gün, "Das Reich" Tümeni Harkov'un batısına saldırdı. Zalyutino semtine kadar ilerleyen saldırı tanksavar toplarıyla donatılmış Sovyet savunmacılarının koruduğu derin bir tank hendeğine takıldı. Bir Rus karşı saldırısı kanlı çatışmalarla bertaraf edildi. Tümenden bir kıta şehrin güney yaklaşma bölgesine doğru ilerleyerek Merefa yolunu kesti. Saat 15:00'de 4. Panzer Ordusu komutanı Hoth, Hausser'e Das Reich'ı çatışmadan çekmesini ve kaçan Sovyet birliklerinin önünü kesecek şekilde konuşlandırmasını emretti. Bunun yerine Hausser "Totenkopf" 'tan bir kıtayı bu işle görevlendirdi ve Hoth'a, "Das Reich"ı çatışmadan çekmenin çok fazla risk taşıdığını iletti. 11-12 Mart gecesi bir yarma kuvveti tank hendeğini geçerek savunmacıları hazırlıksız yakaladı ve tanklar için yolu temizledi. Bunun sonucunda "Das Reich" Harkov ana tren garına kadar ilerledi, bu tümenin şehirde ilerleyebildiği en uç nokta oldu. Hoth 12 Mart saat 01:15'te emrini tekrarladı ve Hausser 11 Mart'taki gibi cevap verdi. Ancak Hoth'un üçüncü kez emir vermesiyle "Das Reich" çekildi ve "Leibstandarte" 'nin şehrin kuzeyinde açtığı bir koridoru kullanarak şehrin doğusuna konuşlandı[78].
12 Mart'ta Leibstandarte kuzey banliyölerindeki sert Rus savunmasını delerek şehir merkezine doğru ilerleyişe geçti ve evden eve çatışmalar başladı. Günün sonunda tümen Dzerjinski Meydanı'nın iki blok kuzeyine kadar ilerlemişti[79]. 2. Panzergrenadier Alayı'nın 2. Taburu, Rus keskin nişancıları ve diğer savunmacılar yüzünden ağır kayıplar vererek, 12 Mart akşamı meydanı kuşattı. Alındıktan sonra meydana "Leibstandarte Meydanı" adı verildi[80]. O gece, 2. Panzergrenadier Alayı'nın 3. Taburu Joachim Peiper komutasında Dzerjinski Meydanı'nda 2. Taburla temas sağladı ve güneye doğru saldırarak Harkov Nehri'ni geçip bir köprübaşı oluşturarak Moskova Bulvarına çıkan yolu açmış oldu. Bu arada, tümenin sol kanadı Volçansk ve Çuguyev yollarının kavşağına ulaşarak savunma pozisyonu aldı ve Rus karşı saldırılarını bertaraf etti[81].
Ertesi gün, Leibstandarte blok blok Sovyet savunmasını temizleyerek güneye, Harkov Nehri'ne ve Peiper'in köprübaşına doğru harekete geçti. Şehri savunanları merkeze hapsetmek amacıyla 1. SS Panzergrenadier Alayı'nın 1. Taburu Volçansk yolundan yeniden şehre girdi. Aynı anda, Peiper'in birliği sert Rus savunmasını güneye doğru yarmayı başararak Volçansk ve Çuguyev yolarının kavşağında tümenin sol kanadıyla buluştu. "Das Reich"ın büyük kısmı artık şehirden çekilmiş olsa da tek bir Panzergrenadier alayı şehrin güneybatısını temizlemek üzere kaldı. Böylece şehrin üçte ikisi Almanların kontrolü altına girmiş oldu[82].
Şehir içinde çatışmalar 14 Mart'ta azalmaya başladı. Gün boyunca Leibstandarte Sovyet savunmasından arda kalanları temizleyerek doğuya doğru geniş bir hatta ilerledi. Gün sonunda şehir Almanların elindeydi[83]. Şehrin düştüğünün ilan edilmesine rağmen çatışmalar 15 ve 16 Mart'ta da devam etti ve Alman birlikleri şehrin güneyindeki traktör fabrika kompleksindeki son direnişi de temizlediler[84].
Sonrası
Almanların Donets Harekâtı Kızıl Ordu'ya 52 tümene ve yaklaşık 70.000 - 80.000 askere mal oldu[85]. Bunların tahminen 45.200'ü öldürülmüş, 41.200'ü yaralanmıştı[86][87]. Nisan ve Temmuz 1943 arasında Kızıl Ordu bu bölgedeki birliklerini takviye ederek Kursk Muharebesi olarak bilinecek olan kaçınılmaz savaşa hazırladı[88]. Toplam Alman kayıpları hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte, elit Waffen SS ve Waffen-SS birliklerinin savaşın en çetin olduğu bölgelere konuşlandırıldığı gözönünde bulundurulduğunda, SS Panzer Kolordusu'nun kayıpları genel bir fikir verebilir. 27 Mart itibariyle SS Panzer Kolordusu'nun 160 subay, 4.300 personel olmak üzere mevcudunun %44'ünü kaybettiği tahmin ediliyor[45].
SS Panzer Kolordusu şehirden çıkmaya başlayınca, şehrin güneybatısında bulunan ve 17. NKVD Tugayı, 19. Piyade Tümeni ve 25. Muhafız Piyade Tümeni'nden oluşan Sovyet birlikleriyle çatışmaya girdiler. Sovyetlerin, 3. Tank Ordusu'nun kalanlarıyla temas sağlama girişimleri devam etti ancak sonuçsuz kaldı. 14 - 15 Mart'ta bu birliklere kuzey Donets Nehri'ne çekilme izni verildi[89]. Sovyet 40. ve 69. Orduları 13 Mart'tan beri Panzergrenadier Tümeni Großdeutschland ile çarpışıyordu ve Alman ilerleyişi sonucu bölünmüşlerdi[90]. Harkov'un düşmesiyle Sovyetlerin Donets savunması çökerek Manstein'a 17 Mart'ta kuvvetlerini Belgorod'a sürerek ertesi gün ele geçirme fırsatını verdi[91][92]. Ancak, kötü hava ve yorgunluk Manstein'ın karşı saldırısının bu noktada bitmesine ve Mareşalin, Harkov ve Belgorod'un alınmasıyla yeni oluşan "Kursk Çıkıntısı" 'na saldırma düşüncesini gerçekleştirememesine neden oldu[93][75].
Harkov'daki Alman zaferi Hitler'e iki seçenek sunmuştu. ilki, Harkov'da yapılanı tekrarlamak, yani kaçınılmaz olan yeni Sovyet saldırısını bekleyip ilerlemelerine izin vermek ve kendilerini fazla yaydıklarında karşı saldırıya geçip kuşatmaya almaktı ("backhand method", Manstein'ın önerisi bu şekildeydi). ikincisi ise, Merkez Ordular Grubu ile Güney Ordular Grubu'nun katılacağı büyük bir saldırı düzenleyerek "Kursk Çıkıntısı" 'nı imha etmekti ("forehand method"). Sonunda Hitler, Kursk Muharebesine yol açacak olan ikincisini tercih etti
Tümünü Göster