+9
-3
2 aşamada anlatacağım. örnek üstünden anlayacağım.
1. aşamada, türlerin gelişimi ve yok oluşundan bahsedeceğim.
2. aşamada, türleşmeden, ayrışmadan bahsedeceğim. önce 1. aşama.
1. aşama:
şimdi beyler. dinozorlar çağına gidiyoruz. dinozorlar çağından bir dinozoru örnek alalım; ben t-rex diyorum. en popüler olanı odur.
şimdi, t-rexin tam olarak hangi yılalr arası yaşadığını hatırlamıyorum. ama biz mö 150 milyon ile mö 65 milyon yılları arasında yaşadığını düşünelim. zaten buradan varsayımlarla gideceğiz.
şimdi, t-rex paşamızın çok eski ataları var. ama ben bunlara da t-rex diyeceğim, çünkü türleşmeyi daha sonra işleyeceğiz.
t-rexler mö 150 milyon yıl önce meydandaydı.
meydan, bir savaş alanı. ya sürü bilincine sahip olacaksın ya da tek başına çok güçlü olacaksın.
yiyebilen yaşıyor, yiyemeyen yaşayamıyor.
t-rex ise, güçlü bedene sahip bir canlı. avlarını kendi yiyor.
şimdi, ilk t-reximiz 6-7 metre boyunda. bu arkadaş, yalnız kurt olduğu için, diğer t-rexlerden daha etkili avlanmak zorunda. yoksa aç kalır.
t-rexte farklılığı yaratan durum, daha güçlü ve daha büyük oluşudur. ne kadar büyük olursan, o kadar güçlüsün. o kadar yenilmezsin.
dolayısıyla, boyları 6-7 metre arasında değişen t-rexler arasında, boyu 7 metreye yakın olanlar daha rahat avlanıyordu.
daha çok besin tüketiyorlardı hatta diğer t-rexlerle mücadele ederken, onlara daha çok zarar verebiliyorlardı.
noldu? 7 metrelik t-rexler 70 yıl yaşadı, 6 metrelik t-rexler 40 yıl yaşadı (sayılar, boylar falan hep örnektir. gerçek değeri taşımamaktadır)
70 yıl yaşayan t-rex toprağa 1500 yumurta bıraktı.
6 metrelik t-rexler 600 yumurta bıraktı.
noldu? piyasada, 7 metrelik t-rex genine sahip daha çok trex kaldı.
7 metreliklerin sayısı o kadar arttı ki, 6 metrelik t-rexlerin, onların karşısında avlanma şansı kalmadı.
40 yıllık olan ömürleri, 30 yıla düştü, 20 yıla düştü. bıraktıkları yumurta sayısı 600den 400e ondan da 300e düştü.
sayıları o kadar azaldı ki, artık genlerini bir sonraki nesle bırakamaz oldular. 6 metrelik t-rexlerin geni, üreyemedikleri için, son nesilleriyle birlikte tükendi.
geriye 7 metrelik t-rexler kaldı. (bu arada 7 metrelik t-rex türedi, 7 metrelik t-rex doğurdu gibi bir durum yok. zaten durum o kadar hızlı da değil. farkettiyseniz, 90 milyon yıldan bahsedeceğiz)
7 metrelik t-rexlerin arasında da -daha rahat anlayabilmeniz için şöyle diyelim- standart sapma ile 7.5 metrelik trexler türedi.
onlar biraz daha üstün gelmeye başladı. 7 metrelikler 1200 yumurta bıraktıysa, 7.5'luklar daha çok hakim oldular ve 1300-1400 yumurta bıraktılar.
ve yıllar ilerledikçe, 7.5luklar üstün geldi, ardından 8likler ortaya çıktı ve onlar da silindi.
zaman aktı geçti. t-rexin üst yırtıcı olgusu değişmedi.
ne kadar yırtıcıysa, o kadar uzun süre hayatta kaldı. her yer yiyecek doluydu, önemli olan, daha çok yiyeceğe hakim olmaktı.
ve trex, boyu en son 19 metreye gelene kadar büyüdü. büyüdü. büyüdü. büyüdü.
büyümek t-rexler için avantajdı. çünkü onlar yalnız kurttu. ne kadar büyük olursa, o kadar erişilmez oldukları için, büyük olanlar hep daha çok üreyebildi. (bu arada, farklı türler de var arkadaşlar. örneğin, raptorlar sürekli büyümedi. onlarda, daha akıllı olanlar hayatta kaldı. sürü bilinci hayatta kaldı)
ta ki bir güne kadar.
65 milyon yıl önce bir meteor çarptı dünyaya.
gökyüzünü kararttı. bitkiler öldü, ölen bitkilerin ardından otoburlar öldü ve ot oburlarla beslenen dinozorlar da bu yüzden öldü. ve o dinozorla beslenenler de.
artık, dünyada av yoktu.
ve günde 100kg et tüketmesi gereken t-rex, tüketecek 100kg et bulamaz oldu.
ve 100 yıl yaşayan t-reximiz artık 30 yıl yaşadı.
2000 yumurta bırakması gereken trex, artık 200 yumurta zor bıraktı ve o bıraktığı yumurtalar da, av oldu.
90 milyon yıl boyunca onun hayatta kalmasını sağlyan büyüme, yeni şartlarda onun ölümü oluyordu.
daha çok yiyeceğe ihtiyaç duyanlar öldü. yok oldu.
ve milyonlarca yıl av olarak yaşayan bir tür piyasaya çıkmıştı.
dinozorlar kadar aç gözlü değildi, ete bağımlı değildi.
avuç içi kadar bir tür. bir memeli.
o böcek yedi, o leş yedi, o ağaçların kökleriyle beslendi.
o, günde 100kg et değil, 100 gram yemek yedi. ve hayatta kaldı. kıtlığın olduğu yerde, o yaşadı.
evet arkadaşlar. işte türler böyle ortaya çıkıyor, böyle gelişiyor ve böyle yok oluyor evrimde.
yani t-rexler çok fazla yemek yediği için büyümedi. ya da çok vahşi oldukları için dişleri sivrilmedi.
daha büyük olan, daha küçük olanlara üstün geldi. dişleri daha sivri, daha parçalayıcı olan üstün geldi. ve onlar genlerini bir sonraki nesle aktardı. diğerleri aktaramadı.
şimdi, sizlere 2. aşamadan bahsedeceğim.
türleşme.
farketiyseniz burada, t-rex sadece boy attı. (ceteris paribus gibi düşünün. tüm şartları sabit alıp sadece boy üstünden anlattım olayı)
şimdi ise, nasıl oldu da primatların ortak atası bir bölgede maymuna doğru, diğer bölgede insana doğru değişti, bunu anlatacağım.
biraz mola.
