birbirine çok aşık insanlar

sahra çölü
vikipedi, özgür angiblopedi

libya'nın fizan bölgesinden, sahra çölü görünümü.

sahra çölü

sahra çölü'nün uydu fotoğrafı
sahra çölü ya da büyük sahra çölü, dünyanın en büyük sıcak çölü olup, afrika'nın kuzeyinde, kıtanın ortası ile kuzeyini ayıran 9.000.000 km² büyüklüğünde dev bir çöldür. en büyük soğuk çöl ise antarktika'dır. sahra sözcüğü arapça'daki "sahara" sözcüğünden gelme olup "çöl" anlamındadır.
2,5 milyon yıl yaşındadır. yüzölçümü büyüklüğü amerika birleşik devletleri'ni kaplayacak kadardır. atlas okyanusu kıyılarından kızıldeniz kıyılarına kadar uzanır.
erg adı da verilen kum çölü, genel kanının tersine bütün çölün yalnızca beşte birini kaplar. onun dışında kalan yerler kaya ve molozlardan oluşur. sahra'da tibesti ve ahaggar gibi, yükseklikleri 3.265 m'yi bulan dağlar da vardır. buraları görece daha çok yağış alan ve göçebelerin yazın konaklamalarına elverişli yerlerdir. buna karşılık sahra'nın bazı yerlerine arka arkaya 10 yıl yağmur düşmediği olur. yağışlar, mineralleri yıkayıp zütürmediği ve bitkiler onları tüketmemiş olduğu için, çölün zemini mineral besinler açısından çok zengindir. bunun için, uzun süreli kuraklığı atlatmayı beceren tohum taneleri kısa ve güçlü sağanaklar biçiminde yağan ilk yağmurlarda hemen kök salıp çiçek açar ve birkaç gün içinde olgunlaşır. mineral bakımında zengin bu tabaka rüzgalarla dünyanın dört bir yanına dağılarak buradaki toprakları da zenginleştirir. örneğin aslında toprağı mineral bakımında çok fakir olan amazon bölgesi bu mineral takviyesi ile bitkiler için gerekli besini sağlar. sahra çölünün batı kıyılarının iklimi iç kesimlerinden farklıdır.bu sahalar nemli tropikal hava kütlesinin etkisi altındadır. sahra çölünün batı kıyısının yıllık sıcaklık ortalaması 18 °c olup iç kesimlerden 5 °c daha düşüktür. yine bu sahalarda karalardan denize doğru esen rüzgarlar ile üstte bulunan su kütlesi akıntılarla uzaklaşır ve altta bulunan soğuk su yüzeye çıkar. ekvatora doğru yönelen bu soğuk su akımına humbolt ve benguela soğuk su akıntısı denir.i̇şte bu soğuk su akıntısı bi taraftan söz konusu bölgelerde sislerin oluşumunu sağlarken diğer taraftan havanın serinlemesine yardımcı olur. sahra çölü'nde ilk kez 18 şubat 1979 tarihinde kar yağmıştır

abdülkerim han
vikipedi, özgür angiblopedi
abdülkerim han, ( ? - ?) yarkand hanlığı'nı 1559'den 1591'e kadar yöneten bir handır.
abdürreşid han’ın 1559’da ölümü üzerine on üç oğullarından ikincisi olan abdülkerim han, kardeşlerinin desteği ile tahta çıkmıştır. ne var ki, abdülkerim han bütün gayretine rağmen ülkenin yeniden şehir devletleri haline gelmesine ve birbiri ile uğraşarak hem memleketin hem de halkın zarar görmesine engel olamamıştır. ülkesinin ve halkının bütünlüğünü sağlama ümidi ile batı türkistan’da yetişmiş büyük din alimlerinden ahmet kazani (mahdum-ı azam)'nin oğullarından hoca i̇shak veli’yi doğu türkistan’a çağırmıştır.
hoca i̇shak veli, bütün doğu türkistan’ı dolaşarak müslümanların kardeş olduğunu birbirlerine yardım ederek ülkenin ve insanların birlik ve beraberliğini korumaları gerektiğini anlatmaya çalışmıştır. hoca i̇shak veli bu çalışmalarında bazı yönden başarılı olmuş ve ülkenin parçalanmaya gitmesine engel olmuştur.
fakat hoca i̇shak veli’nin bu etkinlikleri ülkenin doğu illerinin hakimi olan abdüllatif han (1614-1624) tarafından, abdülkerim han’ın yerine geçen oğulları muhammet han ile şecaeddin ahmet han ve abdullah hanlara egemenlik yönünden yarar sağlayacağı düşüncesiyle ahmet kazani (mahmud-ı azam)'nin ilk hanımından olan büyük oğlu hoca kalan (muhammet emin)’ı yarkent'e çağırması doğu türkistan'ın yazgısına etki edecek olayların gelişmesine neden olmuştur. çünkü bu iki kardeş hocanın ölümünden sonra oğulları büyük bir çekişmeye girerek ülkeye fayda yerine zarar getirmişlerdir. hoca i̇shak veli’nin oğulları i̇shakiyye veya karatağlık adıyla, kardeşi hoca kalan’ın oğulları da afakiyye veya aktağlık adıyla ayrı görüşleri savunan iki dini grup olarak kıyasıya savaşıma girmeleri ülkeyi yeni bir döneme sürüklemiştir ki bu döneme "hocalar devri" denmiştir.
ülkeyi kendi egemenliğinde tutmak için hoca i̇shak veli'yi doğu türkistan'a yardıma çağıran abdülkerim han’ın bu hareketi yalnız dini konularda değil, aynı zamanda siyasi alanda da olayların hızla gelişmesine neden oldu. ülkenin doğu illeri ile batı illeri arasında bozulan birliği yeniden kurmak mümkün olmadı. abdülkerim han 1591’de öldüğü zaman ülkenin durumu bu birlikten oldukça uzaktı.
abdülkerim han'ın ölümünden sonra sıra ile yerine geçen oğulları önce muhammet han, sonra şecaeddin ahmet han ve en son abdullah han, yarkand hanlığını yönetmiş

abdülkerim han
vikipedi, özgür angiblopedi
abdülkerim han, ( ? - ?) yarkand hanlığı'nı 1559'den 1591'e kadar yöneten bir handır.
abdürreşid han’ın 1559’da ölümü üzerine on üç oğullarından ikincisi olan abdülkerim han, kardeşlerinin desteği ile tahta çıkmıştır. ne var ki, abdülkerim han bütün gayretine rağmen ülkenin yeniden şehir devletleri haline gelmesine ve birbiri ile uğraşarak hem memleketin hem de halkın zarar görmesine engel olamamıştır. ülkesinin ve halkının bütünlüğünü sağlama ümidi ile batı türkistan’da yetişmiş büyük din alimlerinden ahmet kazani (mahdum-ı azam)'nin oğullarından hoca i̇shak veli’yi doğu türkistan’a çağırmıştır.
hoca i̇shak veli, bütün doğu türkistan’ı dolaşarak müslümanların kardeş olduğunu birbirlerine yardım ederek ülkenin ve insanların birlik ve beraberliğini korumaları gerektiğini anlatmaya çalışmıştır. hoca i̇shak veli bu çalışmalarında bazı yönden başarılı olmuş ve ülkenin parçalanmaya gitmesine engel olmuştur.
fakat hoca i̇shak veli’nin bu etkinlikleri ülkenin doğu illerinin hakimi olan abdüllatif han (1614-1624) tarafından, abdülkerim han’ın yerine geçen oğulları muhammet han ile şecaeddin ahmet han ve abdullah hanlara egemenlik yönünden yarar sağlayacağı düşüncesiyle ahmet kazani (mahmud-ı azam)'nin ilk hanımından olan büyük oğlu hoca kalan (muhammet emin)’ı yarkent'e çağırması doğu türkistan'ın yazgısına etki edecek olayların gelişmesine neden olmuştur. çünkü bu iki kardeş hocanın ölümünden sonra oğulları büyük bir çekişmeye girerek ülkeye fayda yerine zarar getirmişlerdir. hoca i̇shak veli’nin oğulları i̇shakiyye veya karatağlık adıyla, kardeşi hoca kalan’ın oğulları da afakiyye veya aktağlık adıyla ayrı görüşleri savunan iki dini grup olarak kıyasıya savaşıma girmeleri ülkeyi yeni bir döneme sürüklemiştir ki bu döneme "hocalar devri" denmiştir.
ülkeyi kendi egemenliğinde tutmak için hoca i̇shak veli'yi doğu türkistan'a yardıma çağıran abdülkerim han’ın bu hareketi yalnız dini konularda değil, aynı zamanda siyasi alanda da olayların hızla gelişmesine neden oldu. ülkenin doğu illeri ile batı illeri arasında bozulan birliği yeniden kurmak mümkün olmadı. abdülkerim han 1591’de öldüğü zaman ülkenin durumu bu birlikten oldukça uzaktı.
abdülkerim han'ın ölümünden sonra sıra ile yerine geçen oğulları önce muhammet han, sonra şecaeddin ahmet han ve en son abdullah han, yarkand hanlığını yönetmiş