beyler şizofrenlik belirtileri nelerdir

Kişinin olağan- alışılagelmiş düşünme ve algılama biçimlerine yabancılaşması;
Toplumdan soyutlanması;
Kendi içine kapanması (autizm) ile
karakterize ruhsal bir bozukluktur.

Genellikle ergenlik ya da erken erişkinlik döneminde başlar.
Erkek: 15-25;
Kadın: 25- 35 yaş daha sık

Akut ya da sinsi başlayabilir.

Klinik belirtiler

Genellikle sıra dışı, tuhaf, alışılmadık görünüş ve davranışlarıyla dikkati çekerler.

Kendilerine olan ilgi ve bakımları azalmıştır.

Genellikle içe kapanmışlardır
A. Bilinç ve Yönelim
Bilinç açıktır. Zaman, kişi ve yer yönelimi yerindedir.
B. Dikkat ve Bellek
Dış dünyadan kopmasına bağlı olarak dikkatin yoğunlaştırılmasında yetersizlik görülebilir. Dikkat yetersizliği ve ilgi azlığına bağlı olarak bellek zayıflığı bulunabilir.
C. Düşünce ve Konuşma
Düşüncenin süreci ve içeriği bozulur.

B1. Düşünce süreci (yapısal düşünce) bozuklukları
1. Negatif yapısal düşünce bozukluğu:

Konuşma azalmıştır; sorulara kısa,
somut ve ayrıntısız yanıtlar verir,
bazı soruları yanıtsız bırakır.

2. Pozitif yapısal düşünce bozukluğu
Daha çok akut şizofrenide görülür
a. Basınçlı konuşma
Kendiliğinden konuşma miktarı çok artmıştır
b. Çağrışım çözüklüğü (raydan çıkma)
Bir konudan bununla kısmen ilişkili yada tümüyle ilgisiz bir başka konuya atlayarak konuşma
c. Enkoherans (sözcük salatası)
Dilbilgisi kurallarının ihmal edildiği,
tümüyle anlaşılmaz bir konuşma

d. Neolojizm
Tümüyle uydurma ve anlamsız
sözcüklerle konuşma
e. Mantıksızlık
Mantık kurallarına uymayan çıkarımlar yapılır (kuş- uçak)
f. Klang çağrışım (uyaklı konuşma)
Ses benzerliklerinin yönlendirdiği konuşma
g. Bloklar
Düşüncenin akışının kesintiye
h. Ekolali
Kendisine söylenen sözleri olduğu gibi yinelemesi
i. Perseverasyon
Sözcük, düşünce ve konuları ısrarla yinelemesi
B2. Düşünce içerik Bozuklukları
SANRI (hezeyan, delusion)
Gerçeğe uygun olmayan, yanlış düşünce
ve inançlar:

Kötülük görme (perseküsyon) sanrıları
Kıskançlık (aldatılma) sanrıları
Büyüklük (megalomanik) sanrıları
Aşk (erotomanik) sanrıları
Suçluluk- günahkarlık sanrıları
Dinsel (mistik) sanrılar
Somatik (bedensel) sanrılar
Referans (alınma) sanrıları

Kontrol edilme sanrıları
Düşünce okunması, yayımlanması,
düşünce çalınması (bizare sanrılarD. Soyut düşünme yetisi
Soyutlama yeteneğinin bozulması, deyimleri, atasözlerini ve mecazları anlama güçlüğü
E. Gerçeği değerlendirme yetisi
Düşlem ve gerçeği ayırt etmede güçlük
F. Algılama
Varsanı: Uyaransız algılama
Yanılsama: Uyaranı yanlış algılama
G. Duygulanım

Duygulanımda kısıtlılık, küntleşme,düzleşme
Uygunsuz duygulanım
Zevk alamama (anhedoni)
Toplumsal geri çekilme
H. Davranışsal etkinlik

Dürtü ve enerji yitimi.
inisiyatif yetersizliği.
Yineleyici-kalıplaşmış devinimler (stereotipi).
Donmuş gibi aynı durumda kalma (katatoni)
Taşkınlık, saldırganlık.
ŞiDDET
Şiddet davranışı toplum ortalamasının 6
katıdır.

Bu oran Alkol ve madde bağımlılığında
daha yüksektir.
ÖZKIYIM (iNTiHAR)
Özkıyım oranı toplum ortalamasının
20 katıdır.
Hastaların %40’ı özkıyım girişiminde
bulunur ve
%10’u yaşdıbını bu şekilde yitirir.

ŞiZOFRENi TANI ÖLÇÜTLERi (DSM- IV)
A. Karakteristik belirtiler: Bir aylık bir sürenin önemli bölümünde aşağıdakilerden 2 yada daha çoğunun bulunması:
1. sanrılar
2. varsanılar
3. dezorganize (incin-anlamsız) konuşma
4. belirgin dezorganize yada katatonik davranış
5. negatif belirtiler: duygusal küntlük, düşünce içeriğinin yoksullaşması yada istem yokluğu
B. Toplumsal/ mesleksel işlev bozukluğu
iş, kişiler arası ilişkiler yada kendine bakım gibi önemli işlevsellik alanlarından birinde yada daha çoğunda, hastalık öncesine göre belirgin bozulma.

C. Süre
Belirtiler en az 6 aydır sürüyor olmalı

Şizofreni rahatsızlığının belirtileri insandan insana değiştiği gibi aynı insanda zaman içinde farklılıklar gösterebilir.

Hastalığın alevlendiği dönemlerde görülen belirtiler ağırlaşır.

Şizofreni, kendisini insanın dış görünümünde, konuşmasında, duygularını ifade etmesinde, davranışlarında ve düşüncelerinde oluşan değişiklikler ve bunların toplumsal yansımalarıyla belli etmektedir.

Dış görünüşte bazı değişiklikler görülebilir. Kişinin kendisine bakımı azalabilir ve alışılmışın dışında bir giyim tarzı görülebilir. Bazı kişilerin ise dış görünümünde rahatsızlık öncesi ve sonrasında herhangi bir farklılık olmayabilir.

Duygusal değişikliklerde her zaman dışa vurum söz konusu olmayabilir. Mimikler ve jestlerde azalma, çevredeki olaylara ve kişilere karşı ilgisizlik görülebilir. Duygusal çökkünlük, bunaltı, endişe, kaygı ya da öfke yüz ifadesinde herhangi bir donukluk olmadan da yaşanabileceği gibi kişinin yüzünde donuk bir duygu ifadesi varlığı, konuşmama ya da kişinin herhangi bir olay karşısında duygu ifade edecek jest ve mimik göstermemesi şeklinde de görülebilir.

Bazı hastaların konuşmalarında da değişiklikler gözlenir. Bazen konuşmalarda bir incinlık ve anlaşılmazlık görülmezken bazen de incin, yer yer kopmalar içeren kendince anlamı olan sözlerin, gereksiz ayrıntıların çok fazla olduğu, belirli bir mantık örgüsü izlemeyen ve sözcükler arasında anlam bütünlüğü olmayan konuşmalar görülmektedir.

içine kapanma veya yakınlarına bağımlılıkta artma görülebilir. Amaçsız ve anlamsız davranışlar gösterebilirler. Hiç hareket etmeme, devamlı bir noktaya bakarak hiç konuşmama veya saldırgan davranışlar olabilir.

Bazı kişiler de başkalarından zarar görecekleri endişesi içinde takip edildiklerini, öldürüleceklerini, insanların kötü amaçlarla kendilerine yaklaştıklarını düşünebilirler. Bu nedenle dışarı çıkmaktan korkabilirler ve eve kapanabilirler. Kendi düşündüklerinin başkaları tarafından duyulduğunu söyleyebilirler.

Sayılan belirtilerin hepsinin bir şizofrende olması gerekmez. Bunlar içerinde süre ve hastalığın şiddeti şizofreni demek için gerekir. 6 aydan daha uzun bir süre pgiboz belirtileri gösteren hastalara şizofreni diyebiliriz.

Bazı şizofren hastalarda görülebilen kendine bakımda azalma, sağlıksız ortamlarda bulunma ve alkol-madde kullanımları nedeniyle enfeksiyon hastalıkları daha çok gözlenmekte ve yaşamı kısaltmaktadır. Şizofreni hastalarının bu nedenlerle, diğer insanlarla karşılaştırıldığında, 10 yıl daha az yasam suresine sahip olabilmektedir.

Hastalığın seyri

Şizofrenide hastalık dalgalanmalar gösterebilir. Genel içe kapanmanın olduğu dönemler ve kriz dönemleri nöbetler halinde ortaya çıkabilir.

Genel içe kapanma döneminde kişi dikkatsizdir. Çevresi ile ilişkilerinde arkadaşlarına ve ailesine karşı sorumsuz ve ilgisiz olabilir. Eğlencelere ve olaylara karşı ilgisi azdır. işine ya da okuluna devam etmez. Temizliğine ve kıyafetine özen göstermez. Kıyafet değiştirmeyebilir, banyo yapmayabilir. Tekdüze bir yüz ifadesi vardır, duygularını mimikleri ile ifade edemez. Konuşması azdır, sesindeki duygusal tonlamalar kaybolur. Basit cümleler kurmaya başlar.

Kriz döneminde ise kişinin gerçekle ilgili algısı büyük oranda bozulmuştur. Çevresindeki olayları ve kişileri olduğundan farklı görür ve yorumlar. Bu dönemde çevresinden kendisine yönelik düşmanlık yapıldığını ve bundan zarar görebileceğini, insanların kendi düşüncelerini etkilediklerini, yakınları ve sevdikleri tarafından ihanete uğradığını, insanüstü ya da dini özelliklere sahip olduğunu düşünebilir. Aslında varolmayan sesleri duyabilir ve bu sesleri dinleyerek bunlara yanıt verebilir. Çevreden kendi kendisine konuştuğu fark edilir. Gözünün önüne görüntüler gelebilir. Bu dönemde düşüncelerini toplaması ve aktarmasında güçlükler ortaya çıkabilir. Dağınık, saçma, garip konuşmalar olabilir. Tuhaf davranışlarda bulunabilir.

Hastalığın daha hafif seyrettiği kişiler

20 yaşından sonra ortaya çıkanlar
Yüksek sosyo-ekonomik düzeye sahip olanlar
Hastalık öncesi toplumsal ilişkileri ve işlevselliği iyi olan, işi olanlar.
Genetik yatkınlığın olmayışı (ailede hastalığın görülmemesi)
Başlangıcın bir olaya bağlı olarak olması
Yavaş yavaş değil, aniden başlaması
Tedavi için geçen surenin kısa olması
Duygulanımda silinme ve uygunsuzluğun olmadığı kişiler.