beyler uyumayan varsa gelin başımdan geçen bir

zeyti̇nde gübreleme



bitkiler için besin kaynağı olan toprakta bitki besin maddeleri gereğince varsa, bitki iyi gelişir,bol ürün verir. fakir ise gelişme yavaşlar, mahsul miktarı azalır, kalite düşer, soğuk ve hastalıklara karşı direnci azalır. arzu edilen bol ve kaliteli ürünü alabilmek için, toprağa ekgib olan bitki besin elementlerini(gübreleri)ekgib olduğu miktar kadar vermek gerekir. gerçek gübreleme budur. üretici hiçbir zaman şu hususu aklından çıkarmamalıdır. gübrenin azıda fazlası da,mahsulün kalitesine, miktarına,bitkiye ve ekonomiye zarar verir.

bitkilerin en fazla ihtiyaç duyduğu bitki besin elementleri, azot,fosfor, potasyumdur.diğer besin maddelerine de ihtiyaç vardır. burada en fazla ihtiyaç duyulan gübrelerin zeytine nasıl,ne zaman,ne miktarda ve hangisini vermemiz gerekli onun üzerinde duracağız.

bu gübreleri hiçbir zaman tek taraflı kullanmamamız gerekir. örneğin sadece azot verip fosfor, potasyum vermemek zarar getirir. önemli olan her üç gübreyi de zeytin ağacının istediği uygun miktarda kullanmaktır. gübrelerin yarayışlı hale geçebilmeleri için toprağın nemli ve gerekli olan ısısı olması lazımdır. diğer bir husus toprağımızın yapısını(asitli mi,kireçli mi,killi mi,kumlu mu,su tutma kapasitesi nasıl?)bilmek gerekir.

azot



1-kökler vasıtası ile su alımını hızlandırır.

2-kök ve taç kısmının gelişmesini sağlar.

3-mahsulün miktar ve kalitesini artırır.

4-somak bağlama, çiçeklenme miktarını artırır.

5-haziran dökümünün daha az olmasını sağlar.

6-ağacın yeni filiz vermesini odun kısmının teşekkülünü sağlar.

bu kadar çok yararı olan azotu az veya çok verirsek;

a-soğuğa ve hastalığa karşı ağacın direncini azaltır.

b-i̇stenmeyen azgın bir büyüme olacağından yaz döneminde susuzluk çeker.

c-çiçeklenme ve mahsul miktarı azalır, döllenme miktarı düşer.

d-bilhassa salamuralık çeşitlerde dane küçüleceğinden kalite bozulur.

fosfor

1-toprak mikroorganizmalarının faaliyetini artırarak ıslah eder.

2-çiçeklenme ve meyve bağlamayı artırır.

3-soğuk ve donlara karşı ağacın direncini artırır.

4-yağ oranı ve kalitesini artırır.

5-zeytinin kendine özgü renk, aroma,tat ve kokusunu verir.

6-karbonhidrat teşekkülünde rol oynar.

fazla veya çok verildiğinde;

a-kök teşekkülü zayıflar

b-yağ ve zeytin danesinin kalitesi düşer.

c-filizlenme ve dallanma gereği kadar olmaz.

potasyum

1-çiçek ve meyve teşekkülünde önemi büyüktür.

2-zeytin ağacının su tasarrufunu sağlar.

3-soğuklara karşı direncini artırır.

4-karbonhidrat teşekkülünde rol oynar. fazla veya az verildiğinde;

a-bilhassa azlığında kış ve sonbaharda yaprak uçlarında başlayan sarı ve kahverengi lekeler halinde kendini gösterir.

b-zeytin danesinin ve yağının kalitesi düşer.

kullandiğimiz bu gübreleri̇n özelli̇kleri̇ ve veri̇lme zamani

azotlu gübreler:amonyum sülfat asit karakterli bir gübredir.% 21 azot ihtiva eder. zeytin ağacı asit karakterli topraklarda iyi yetişemez.bu gübrenin devamlı kullanılması ile toprak asitliğe doğru kayacağından, sürekli olarak bu gübrenin kullanılması iyi değildir.

eğer toprağımız çok fazla kireçli ise, toprak ph (asitliğini)arzu edilen seviyeye (ph=6-7)getirmek için kullanılır. amonyum nitratın etkisi çabuk ve devamlıdır.%20-26 azot ihtiva eder. rutubet çektiği için hemen kullanmaya dikkat edilmelidir. saklanacak ise havalandırılmalı,6-8 torbadan fazla üst üste yığılmamalı, benzin,gazyağı gibi maddelerden uzak tutulmalıdır.

kireçle karıştırılmış olması iyi yönüdür.

üre % 45-45 azot ihtiva eder. yağmur ve yıkama suyu ile kaybı diğer azotlu gübrelere göre azdır. bünyesinde fazla miktarda azot olduğu için diğer azotlu gübrelerin miktarı kadar kullanılmamalıdır.

azotlu gübrelerin diğer gübrelere nazaran yıkanarak kaybolması çabuk olduğu için tamamı birden verilmemelidir. örneğin 3 kg gübre verecek isek bunun 2/3’ü yani 2 kg şubat-mart ortalarına kadar verilmeli, kalan 1 kg ise çiçeklenme ile çekirdek sertleşmesi arasında kalan temmuz ayında verilmelidir.

azotlu gübreler şubat-mart ayı ortasına kadar şekildeki gibi tacın izdüşümüne ,pulluk-çizi derinliğine verilerek üzeri kapatılır.

fosforlu gübreler

süper fosfatın ve triple süper fosfatın suda eriyebilen fosfor asidinden zeytin yararlanır. fosforlu gübrelerden suda eriyebilen fosfor asidi yüksek oranlar tercih edilmelidir. önemli olan fosforlu gübrelerin ağaç tacının altına potasyumlu gübre ile beraber 25-30 cm.de kök derinliğine şubat-mart ortalarına kadar verilmesi gerekmektedir. pratikte üreticilerimiz kök derinliğine erişememektedir. bunun için mümkün olduğu kadar derine gömmelidir.bu gübre her sene yağış ve yağmur suları ile 5 cm. kadar aşağıya kaymaktadır. süper fosfatta % 16-18,triple süper fosfatta %43-46 suda eriyebilen fosfor asidi vardır.(şekil 2)

potasyumlu gübreler

potasyum sülfat &48-52 potasyum oksit ihtiva eder. fosfatla beraber verilir.(şekil2)

kompoze gübreler

birden fazla bitki besin maddelerini ihtiva eden gübrelerdir. azot,fosfor, potasyum bir arada olduğu gibi ,potasyum ihtiva etmeyenlerde vardır. azot,fosfor, potasyum oranları birbirine yakın olanları birbirine yakın olanlar tercih edilir. şubat-mart ortalarına kadar 15-20 cm. derinlikte gövdeden 1 m. uzaklıktaki daireye gömülür.

organi̇k gübreler

en önemlisi çiftlik gübresidir.i̇çerisinde birçok besin maddelerini ihtiva eder. genel olarak %70-80 su,%15-20 organik madde,%5-10 organik olmayan maddeler,%0.5-0.7 azot,%0.2-0.3 fosfor,%0.4-0.potasyum, bunlara ilave olarak kalsiyum, magnezyum,kükürt, çinko,bakır, demir,bor, molibden ihtiva eder. toprağı ıslah eder.bu arada iyi yönleri olan çiftlik gübresini iyi muhafaza edemezsek içerisindeki maddelerin bir kısmı kaybolur. onun için dışarıda yağmur ve güneş altında bırakmamak ve ahırda kullanılan yataklığın sıvı dışkıyı sızdırmayacak şekilde yapılması gerekir. çiftlik gübresini muhafaza ederken bir miktar süper fosfat gübresi ile karıştırılmalıdır. ocak-şubat aylarında ağaç başına(küçüklüğüne ve büyüklüğüne göre )50-200 kg verilip sürümle toprağa karıştırılır. çiftlik gübresi verildiğinde kimyevi gübre verilmez.

gübre veri̇lme şekli̇

gübrelerin verilmesi zeytinliğin düz veya meyilli oluşuna göre değişir.

1-azotlu gübreler tacın izdüşümünün çizeceği daireye, gövdeye fazla yaklaşmadan serperek pulluk çizi derinliğine gömülür. açıkta bırakılırsa azot kaybı olur.

2-düz ve muntazam tesis edilmiş, büyük ağaçlarda;derin kazı yapan pulluklarla sıralar ortasından açılan hendeklere potaslı ve fosforlu gübreler verilir.

3-meyilli arazilerde 2-3 m üst kısımda 40 cm genişlikte,20-30 cm derinlikte,2-3 m uzunlukta açılan hendeğe gübreler konur, toprakla karıştırılır, kapatılır.

4-teraslanmış meyilli arazilerde teras toprağı derin ise hendek ağacın üst tarafına, değilse ağacın alt tarafına açılır ve gübreler verilir.

5-çukur usulü gübreleme:ağacın taç büyüklüğüne göre 6-8 çukur taç izdüşümü hizasına açılır. potaslı fosforlu gübreler bu çukurlara eşit olarak dağıtılır. azotlu gübreler verilip toprakla karıştırılır.20-25 cm derinliğe verilir.

menopoz ve cinsel yaşam
menopoz ve cinsel yaşam i̇stanbul üniversitesi cerrahpaşa tıp fakültesi kadın hastalıkları ve doğum anabilim dalı öğretim üyesi doç. dr. levent şentürk, kadınların menopoz döneminde cinselliklerinin bittiğini düşündüklerini, ancak bunun doğru olmadığını söyledi.

antalya kundu'daki kremlin palace'ta düzenlenen 3. uluslararası- 6. ulusal menopoz ve osteoporoz kongresine katılan doç. dr. levent şentürk, aa muhabirine yaptığı açıklamada, menopoz`un ortalama 47 yaşında başladığını, bu yaştaki kadınların menopoz dönemine girmeleriyle hayatlarında birşeylerin eksildiği hissi yaşadıklarını ifade etti.

çocukların evden ayrılmasının da bu yaş dilimine denk geldiğine dikkati çeken doç. dr. şentürk, ''amerika'da yaşayan aileler, çocuklarından 18 yaşından sonra ayrılmaya alışıktır. ancak son zamanlarda türk ailelerinde de benzer olaylar yaşanmaya başladı. çocuklar amerika'daki gibi evi tamamen terk etmiyorlar ama burada da uzağa gitmek zorunda kalıyorlardedi.

bu durumun, menopoz`a giren kadınlarınterk edilmişlikhissi yaşamalarına neden olduğunu vurgulayan şentürk, şöyle konuştu:

menopozlu kadın ateş basması terleme uykusuzluk gibi pek çok fiziksel rahatsızlığın yanı sıra ruh hali bozuklukları sinirlilik depresyon gibi durumlarla da karşı karşıya kalıyor bu dönemde çocuklarından uzak kalmak ve yalnızlık menopozun etkilerini artırıyor. kadın bu dönemde hayatından birşeylerin eksildiğini sanıyor. aslında gözle görülür şekilde birşeyler de eksiliyor hayatından; en başta adet görmüyor.

menopoz`un kadının hayatının üçte birlik dönemini kapsadığını kaydeden doç. dr. şentürk,bunun için kadınların bu dönemi daha iyi geçirmelerini sağlamaya çalışıyoruz. en başta, eğer fiziksel şartları uygun ise eksilen östrojeni geri koyuyoruz. bu düzelince kadının yaşam kalitesi artıyor. hormon verilemeyecek durumdaki kişilere ise antidepresan ilaçlar öneriyoruzdiye konuştu.

kadınların bu dönemdekadınlık işlevlerini kaybettikleridüşüncesine kapıldıklarını da söyleyen şentürk, şöyle devam etti:

menopoz, bazı kadınlarda cinsel isteğin azalması şeklinde ortaya çıkıyor. menopoz`a girince eğer hormon takviyesi almıyorsanız vajinadaki salgılar azalmaya başlıyor. kadın, eşine cevap veremediği için kendini kötü hissetme veya suçluluk hissine kapılabiliyor. kadınlar, menopoz döneminde cinselliklerinin bittiğini sanabiliyorlar, halbuki alakası yok.

-si̇gara, menopoz`u öne çeki̇yor-

menopoz`la ortaya çıkan ateş basması ve uykusuzluk gibi problemlerin kişiden kişiye değiştiğini, bazı kişilerin bu rahatsızlıkları şiddetli yaşadığını ifade eden doç. dr. şentürk,bunda genetik çok önemli, ama şişmanlığın bu etkilerin daha az hissedilmesinde etkisi vardedi.

yağ dokusunda bulunan çok zayıf etkili erkeklik hormonunun yağ dokusunda östrojene dönüştüğünü bildiren şentürk,dolayısıyla şişman kadınlarda östrojen daha fazla üretiliyor. bu yüzden şişman kişilerde sıcak basması daha az yaşanıyor'' diye konuştu. sigara kullanımının menopoz`u 1-1,5 yıl öne çektiğini, östrojen hormonunu yok ettiğini bildiren şentürk, sıcak basmasının sigara kullanan kadınlarda daha fazla hissedildiğini vurgula