beyler herkez hayat felsefesini paylaşsın

nasyonal sosyalizm ya da nazizm, almanya'da adolf hitler tarafından kurulan yönetim sistemi ve siyasi bir akımdır. aşırı milliyetçi sağ düşünüşe bağlıdır. temel felsefesi milliyetçilik, sosyalizm, ırkçılık, anti-semitizm ve popülizm üzerine kuruludur. bunların yanını sıra antikomünizm ve antikapitalizm sunmaktadır. nasyonal sosyalizm beyaz ırkın diğer ırklardan (siyah-melez) üstün olduğunu ve ırklar arasında varolup süregelen mücadelenin (ırksal kazanımlarını fark edip kullanabilirlerse) üstün olan beyaz ırkın kazanacağını savunur. aşırı sağ bir ideoloji olsada ekonomik açıdan sosyalizmin benimsenip kapitalizmin reddedilmesi bu ideolojinin ve nasyonal sosyalist alman i̇şçi partisi'nin ekonomik açıdan sol'da olup, milliyetçi ve sosyalist olduğunu ortaya koyar. fakat nazilerin uyguladığı sosyalizm biçimi marksizm'i reddetmekte ve komünizmin alman ulusu için büyük bir tehdit oluşturduğu düşüncesini içermekteydi.
nasyonal sosyalizm doktrininin ilanı 1898'in mayıs ayında, ilk teorisyeni maurice barrès tarafından yapıldı. fransız barrès, sosyalist bir milliyetçilik fikrini, yabancı egemen almanya'ya karşı, seçmenleri kazanmak üzere yaymıştı ve sosyalizm'in "liberal bir zehir" olduğunu, ancak nasyonal sosyalizmin, kollektif milliyetçiliği gerçekleştirmenin aracı olduğunu açıklamıştı. barrès'e göre, işçiler kendi uluslarından işverenlere karşı değil, yabancı işverene ve yahudi sermayesine karşı mücadele etmeliydi

1933'te nasyonal sosyalist alman i̇şçi partisi'nde örgütlenen nasyonal sosyalistler weimar cumhuriyeti'nin (almanya) seçimlerini kazanıp hükümeti kurarak iii. reich'ı ilan ettiler. bu yeni alman nazi devletinin resmi adı büyük alman i̇mparatorluğu'ydu. alman nasyonal sosyalizmi almanya'nın pek çok cephede birden zorlu bir savaşa girmesine sebebiyet vererek, almanya'nın ii. dünya savaşı sonlarında teslim olduğu 8 mayıs 1945 tarihine kadar yaşayabilmiştir. büyük alman i̇mparatorluğu'nun kurulmasına engel olduğu iddia edilen tüm insanlar (yahudiler, sosyalistler, komünistler, çingeneler, eşcinseller ve başka rejim muhalifleri) ağır bir şekilde cezalandırılarak öldürüldüler. daha sonra dünya bu idamları soykırım (genocide) olarak adlandır

1918'de i. dünya savaşı'ndan yenik çıkan almanya'da alman imparatoru olan ii. wilhelm tahtı bırakmış ve cumhuriyet kurulmuştu. bu yeni alman cumhuriyetinin adı weimar cumhuriyeti idi. seçime dayalı bu yeni yönetim biçimi, almanlar için daha önce alışık oldukları monarşi yönetiminden farklı, daha demokratik bir deneyimdi. seçimler sonucu değişik siyasal parlamentoya girdi. bu sırada i. dünya savaşı'nın getirdiği büyük altüstlüklere, haksızlıklara ve savaştan yenik çıkmanın vermiş olduğu manevi eziklik de eklenmişti. naziler bu koşullarda savaşı izleyen işsizlik, yoksulluk ve enflasyondan demokratik kurumların, komünistlerin ve beceriksiz siyaset adamlarının sorumlu olduğunu öne sürüyorlardı. i. dünya savaşı'nın sonunda sömürgelerini, ordusu dağıtılıp yerine "reichswehr" isimli yalnızca gönüllülerden oluşan küçük bir kara ve deniz askeri birliği bulundurmasına izin verilen almanya, savaş sonrasında bir türlü aşamadığı bu siyasal ve ekonomik bunalım nedeniyle daha da güç durumda kaldı. böyle bir ortamda ortaya çıkan naziler, yenilginin verdiği ezikliği üzerinden atamayan ve ekonomik durumu iyice bozulan alman halkına iş, ekmek ve güçlü bir almanya vaat ettiler. almanlar'ın üstün bir ırk olduğunu ve başlarına gelen tüm kötülüklerin sorumlusunun başta yahudiler olmak üzere çingeneler, komünistler ve sosyal demokratlar olduğunu söylüyorlardı.
eski bir asker olan adolf hitler, alman i̇şçi partisi isimli siyasi partiye girdi ve 1921'de partinin önderi oldu. partinin adını nasyonal sosyalist alman i̇şçi partisi olarak değiştirdi. parti, milliyetçi ve sosyalist bir partiydi. politikada aşırı alman milliyetçisi, ekonomide ise sosyalist bir devletçi ekonomi programı benimsenmişti. nasyonal sosyalist alman i̇şçi partisi kısaca "nazi partisi" olarak adlandırıldı. parti üyeleri asker üniforması giyer, asker gibi davranır ve hitler'in ordusuymuş gibi davranırdı. hitler'in 1921'de kurduğu ve 1925'te yeniden örgütlediği sturmabteilung (fırtına bölüğü), kısa ismiyle sa, kendilerinden olmayan herkesi sindirmek için zor kullandılar.

adolf hitler, almanya'yı avrupa'nın efendisi yapma isteğini gizleyemiyordu. ülke geliştikçe ve halkın durumu iyileştikçe nazi düşünceleri almanlar arasında yeterince ilgi görmedi. ama 1929-1932 yılları arasında tüm dünyayı etkisi altına alan büyük buhran almanya'yı büyük ölçüde sarstı. sonunda %20'leri bulan işsizlik nazi ülkülerinin yeniden canlanmasını sağladı ve nazi partisi ilk büyük başarısını 1930 seçimlerinde kazandı. ama iktidara gelmelerini sağlyacak yeterli oyu henüz alamamışlardı.
1932 seçimlerinde nazi partisi'nin aldığı oylar biraz gerilediyse de başka bazı milliyetçi önderler hitler'i denetleyebileceklerini düşünerek başbakan olmasında anlaştılar. 1933'te alman başkan paul von hindenburg, hitler'i başbakan olarak atadı. 1934'te hindenburg'un vefatıyla birlikte hitler, cumhurbaşkanlığı makdıbını da üstlendi. böylece hitler'in diktatörleşme süreci de başlamış ol