beyler gerçek bir hapishane hikayesi anlatıyorum

1991 yılında şartlı salıverme yasası'yla tahliye olan abdullah palaz, dr. turhan temuçin'e misafir olur ve yaklaşık bir ay boyunca hayat hikayesini anlatır. dokuz ay sonra ölecek olan palaz, "azrail'in diğer adı" adıyla yayınlanacak kitap için şunları anlatır: "sinop cezaevi'nde yatarken onun bir şiirini getirmişlerdi bana antep'ten... kurtuluş savaşı destanı adlı kitabında vardı. ezberledim o şiiri. şimdi bile o şiiri ezbere söylerim. antepliler için yazmış nazım baba... sanki bu şiiri babamı düşünerek yazmış... babam tıpkı nazım baba'nın anlattığı gibi bir antepli idi: 'antepliler şilahşör olur/ uçan turnayı gözünden vurur/ kaçan tavşanı ard ayağından vururlar/ ve arap kısrağının üstünde/ taze yeşil selvi gibi ince dururlar... ' babam da tıpkı böyleydi. yiğit, silahşör bir kişiydi. mavzeri tek elle kullanır, kaçan tavşanı art ayağından vururdu... "

çolak cumo'nun çiğköftesi

nazım'la bursa cezaevi'nde yatan ikinci eşkıya ise cuma yalçın ya da nam-ı diğer çolak cumo'dur. çolak cumo, halasını vurunca 2 yıl boyunca dayılarıyla birlikte dağda gezer. suriye'de yakalandığında ise türkiye'ye teslim edilir. çolak cumo, değişik dönemlerde toplam 30 yıl hapis yatar. bunun 8 yılı bursa cezaevi'nde geçer.

çolak cumo, bursa cezaevi'nde nazım hikmet'le bir süre aynı koğuşta kalır. oğlu mustafa yalçın, babasının nazım'la olan diyaloğunu şöyle anlatıyor: "nazım hikmet'le aynı cezaevinde olan babam, bir gün çiğköfte yoğuruyor. çiğ köftelerin biri diğerinden farklı değil. nazım babama dönerek, 'kel cumo, bizim savunduğumuz ilke de budur, birisi diğerinden farklı olmayacak' diyor. babam, nazım'dan etkilendiği için dokuma işçiliğini öğreniyor. daha sonra antep i̇plik kooperatifi kurulduğunda fabrikaya ortak oluyor. demokrat parti affından faydalanınca, bir daha kan davasına bulaşmamak için memlekete gelmek yerine bursa'ya yerleşmeyi tercih ediyor. bursa'da bir kahvehane açıyor ve nişanlanıyor. bursa kabadayılarıyla başı derde girince, nişanlısının kardeşleri yardımcı olmuyor, bunlardan birini yaralıyor ve bursa'dan ayrılmak zorunda kalıyor." mustafa yalçın, babasının hayatta olduğu sürece kendilerine sık sık nazım'ı anlattığından söz ediyor: "babam, nazım'dan öylesine etkilenmişti ki, bu yüzden yaşadığı olayları hep bizden gizledi. kan davaları devam etsin istemedi. bunda nazım'ın büyük bir etkisi vardı."

antep ve yöresinde nam salan eşkıyalardan biri olan çolak cumo, hasan kıyafet ve yaşar kemal'in hikayesini yazma talebini reddeder. gerek ailelerinin anlatımında, gerekse temuçin'in kitabında çolak cumo ile abdullah palaz'ın aynı hapishanede yattıklarına ilişkin bir emare bulunmamakla birlikte, ressam i̇brahim balaban'ın "damdakiler" isimli kitabında, antep'in bu iki efsanevi eşkıyasının; palaz'ın ve çolak cumo'nun aynı koğuşta yattığını gösteren bilgilere rastlamak mümkü