1918'de Orta Asya Türkleri, Ruslara karşı bağımsızlıklarını kazanabilmek için bu hareketi başlatmıştır..

1921'de Enver Paşa da bu harekete katılmış ve 1922'de şehit düşmüştür...

Basmacı hareketinde çatışmalar 1931'e kadar devam ettiyse de Ruslar galip gelmiştir.

Ruslar anladılar ki bu iş olacak gibi değil, bunları biz bugün zaptetsek bile ileride zaptedemeyiz en iyisi bunlar bizden bağımsızlığını kazanmadan biz bunları kendi içlerinde bölelim demişler.

Böylelikle 5 Aralık 1936 senesinde Ruslar, SSCB'ye bağlı Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan devletlerinin kurulmasına izin verdi. Ancak bu devletlerin milli güçlerinin olmasına da izin verilmedi..

1991'de bağımsızlıklarını kazanacak olan Türkistan Türklerini 1936 senesinde işte böyle böldüler dostlar...

Enver Paşa da büyük insanmış yalnız, ben Sarıkamış olayından dolayı biraz ön yargılıydım kendisine karşı ama bu ön yargılarım artık yok.

Ayrıca bir konuya da açıklık getirmek istiyorum, görüldüğü üzere Türkistan Türkleriyle 1918'den beri savaşta olan Komünistlerin birde Kurtuluş Savaşında Atatürk'e para yardımı gönderdiği iddia ediliyor. Bu kattiyen yalandır. Ruslar aptal değil tarihte en çok savaştığı ve Orta Asya'daki Türklere karşı o sıralar savaşta olduğu milletin Anadolu'daki soy kardeşlerine destek versinler filan...

Ki 1917-1924 tarihleri Bolşevik Rusya'nın en karışık olduğu, halkının açlık içinde sefalet çektiği, "Eşitlik" sloganıyla diktatörlük kuran komünistlerin eşitliği getiremediği dönemler bu tarihler.

Bunu da böyle bilin güzel kardeşlerim... Belki ileride bu yardım meselesiyle ilgili farklı bir başlık açarım.

Ender Paşa aslında çok büyük ülküleri olan bir adamdı; ancak imkansızı istedi. sarıkamış hareketinde bu hırsı felakete sebep oldu, basmacı hareketine de iyi bir plan yapılmadan sadece savaşma amacı ile gidildi. Yani Enver Paşa aslında iyiniyetli adam; ama Atatürk'ün ondan farkı her şeyi zamanında ve yerinde yapmasıydı.