banka sistemini biri bana anlatsın

anlatıyorum binler dinleyin amk.

önceden takas sisteminde ne vardı. 5 ev al 20 at ver, koyun al sebze ver gibi gibi değil mi, mantıken böyle işliyor takas sistemi. ancak işlevsel değil. her yerde rahatça bu takası yapabiliyor musun. hayır. sonracığıma işin veya malın değeri açısından bire bir denklik sağlayabiliyor musun bu takasları yaparken. yine hayır.

o yüzden para diye bir şey çıkartıyosun diyorsun ki. bu 1 birimse 1 tl ise bu 5 birim 5 tl eder diyorsun.

ok mu buraya kadar.

şimdi para bu tarz mal veya eşyanın karşılığı iken, ne kadar malın veya eşyan varsa o kadar paran var demektir değil mi. 5 evin varsa 5 evlik paran olacak. ya da 10 kilo altın varsa 10 kilo altın ederinde paran.

önceleri bu para basma işlemleri hazinende devlet hazinende ne kadar altın varsa o kadar para basılır mantığı üzerinden giderdi. altın yukarda bahsettiğimiz değerleme birimiymiş gibi düşün. yani o değer denkliğinde bunu baz almışlar.

daha fazla para basacak olursan kağıt sonuçta para dediğin bu paraların değeri düşer. niye düşer daha önce 1 kilo altına 1 tl değer biçtiysen ve piyasaya mevcut durumu iki katına çıkartacak kadar para sürdüysen para değeri ne olur? yarısına düşer. niye? çünkü denkliği sağladığın hazinen aynı kaldı ama o denkliği ifade ettiğin kağıt para miktarın arttı. ekstra bilgi olsun bunlar şu an devletlerin parası filan değersizleniyo derken bunu da kast ediyoruz. en son amerika ne kadar hazinesinde güç varsa ona denk para basıyordu ama sonra orası da kendi kirli güçleri tarafından gibertildi ve o da karşılıksız para basmaya başladı. karşılıksız para dediğimiz bu yani hazinede 1 kg varken 1 tl para olacak piyasada ama adam ne yaptı mevcut para miktarı kadar yine para sürdü piyasaya. bu paralar piyasa içerisinde ticarette orada burada kullanılacak ama karşılığı yok ki. 2 tl para var ama 1 kg altın var. o yüzden paranın değeri düşecek.

ok mu hala?

bu sistemin benzerini de bankalar kullanıyor. nasıl ki hazineye denk kağıt para bastık dedik ya. bankalar da kağıt paraya denk sanal para basıyorlar.

yani sen gidip 100 tl yatırıyorsun bankaya, ben de 5 tl. totalde bu banka mevduatı 5 tl bizim paramız ve bankanın kasasında duruyor değil mi. devletler bankaya şöyle bi güç veriyor diyor ki. bu insanlar paralarını zaten elde taşıyamıyorlar, aktarılması güç oluyor hele ki yüksek miktarlarda. o yüzden banka verilerini kullanıyorlar. misal ben sana bankada 1 trilyon yollasam benim hesabımdaki 00000 lar silinecek senin hesabına 00000 eklenecek ne kadar basit değil mi iki tane rakam değiştirilecek. diyor ki devletler madem böyle ortada para yok pul yok bu para aktarımlarında o zaman sen istediğin kadar ( detayını vercem) para aktarılmasına izin ver nasıl olsa bu insanlar oradan oraya para aktarıldığını sanacak ama değişen sadece sanal rakamlar olacak.

ok mu?

buradaki sistemi de şöyle oturtuyorlar. bankanın elinde az önce bahsettiğim senden ve benden aldığı 5'er liradan toplam 10 lirası var. adamlar diyor ki sen bu kasandaki 10 lirayı göstererek 10 katına kadar sanal para aktarımı yapabilirsin. yani kasanda 10 lira var ama sen 100 liralık sanal iş yapabilirsin. diyelim ki biri kredi çekti 20 liralık hoop o sanal para üzerinden iş dönüyor. mevduatında normalde bu kadar para bile yok sonuçta. o sanal para üzerinden faiz de kazanıyor böylece olmayan paradan da kar elde etmiş oluyor.

ok di mi?

şimdi bunun dışında geniş perspektiften bakacak olursak bu borçlanma olayına ne olur?

bir adadasınız 10 kişi ve 100 lira para basılmış merkez bankasından. hepinize 10 lira borç verse ve faiz de 1 lira olsa. herkes 10 lira anapara 1 lira da faiz olmak üzere 11 liralık geri ödeme yapmak zorunda di mi. aldığınız kredili parayla ticaret yapıyosunuz her biriniz. sonra geri ödeme yapılınca 11 lira 11 lira ödemeye başlıyorsunuz. e iyi de ortada toplam 100 lira basılmış para var. 11 lira öderse herkes 11x10 eder 110 lira ne olacak peki? o 10 lira ya birinizin cebinden çıkacak ya yine karşılıksız para olacak.