Alp Er Tunga; Firdevsi‘nin eseri Şehname’ye göre eski Turan ülkesinin en büyük hükümdarı, Farsça eserlerde Afrasiyab biçiminde geçer. Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig adlı ünlü eserinde ondan söz ederken “Bu Türk kahramanının asıl adı Tunga Alp Er’dir. Ancak iranlılar ona Afrasiyab derler” biçiminde yazar.

Eski iran tarihine göre ise Alp Er Tunga (Afrasiyab) Feridun’un oğlunun torunudur. Feridun’un oğulları, aralarında çıkan bir savaş sırasında kardeşleri irec’i öldürdüler. Bunun üzerine irec’in oğlu olan Menuçehr babasmın öcünü almak amacıyla Alp Er Tunga’ya karşı bir ordu gönderdi. Bu ordu onu yendi ve Ceyhun Irmağı, Turan ile iran ülkeleri arasında sınır olmak üzere barış yapıldı. Daha sonraki yıllarda Alp Er Tunga bu anlaşmayı bozarak Menuçehr’in oğlu üzerine yürüdü ve bütün iran’ı ele geçirdi. Ancak iranlılar aralarında birlik sağlayarak Alp Er Tunga’yı ülkelerinden kovmayı başardılar. Daha sonraki yıllarda iran Hükümdarı Keykâvus zamanında Alp Er Tunga yeniden iran’a karşı akınlar yaptı. Bu kez de iranlıların ünlü kahramanı Rüstem-i Zâl ile birlikte hareket ederek Alp Er Tunga’ya karşı büyük başarılar elde ettiler ve onu yakalayarak öldürttüler. Karahanlılar ve Selçuklular gibi birçok Türk kavmi Alp Er Tunga’nın soyundan geldiklerine inanırlardı.

Şimdi yürek yirtilir

Yeter açtın köpek!

Afrasyab değil miydi

Alp Er Tunga, iskitlere altın çağını yaşatan hükümdar, perslerle yaptığı savaşları destan konusu olmuştur.

Okumadım okusammı

Adam irana kök söktürmüş

Boynuma dola Alp er tunga

Alp Er Tunga reyiz var şuku.

Amk malum ırkı şuku

Alp er tunga öldimi

Alp er tunga türklerin yüz karasıdır. Kazandığı tek savaş yok iranlılara türk toprağını çinetmiş ölümde yaşamı gibi ızdıraplı bitmiştir. Farisiler bin yıl boyunca türklere zütleriyle güldüler.

Alp er tanga