+8
zeka geriliği bir insanın toplumsal yaşdıbını etkileyecek derecede normalin altında zeka seviyesine sahip olması durumuna verilen isim. zeka geriliğine sahip insanlar sırasıyla idiyot, embesil ve moron şeklinde sınıflandırılırlar.
zekâ geriliğinin sebepleri:
1. irsî (soyaçekim) zekâ gerilikleri: hafif derecedeki zekâ geriliklerinin büyük bir kısmını bu grup meydana getirir. anne ve babanın geri zekalı olması hâlinde çocuk da geri zekâlı olabilecektir. alkolizm, tokgibomani, aşırı yaşlılık buna etken olabilir.
2. gebelik sırasında annenin ve bebeğin karşılaştığı tehlikeler, önemli birer sebep sayılabilir: çocuğu düşürme denemeleri, özellikle hâmileliğin ilk üç ayında annenin kızamıkçık, çiçek, toksopalsmosis, kabakulak, kızamık, çocuk felci, su çiçeği, mikrobik sarılık, grip, boğmaca, tifüs, kızıl, sıtma geçirmesi gibi. bu hastalıklardan birine yakalanan kadının, doğacak çocuğunun muhakkak geri zekâlı olması söz konusu değildir. gebelikte röntgen çektirme, sigara ve alkol kullanma yine zekâ geriliğine sebep olabilir.
3. doğum sırasında çocuğun beyninin zedelenmesi, beynin oksijensiz kalması yine önemli sebeplerdendir.
4. dört-beş yaşına kadar beyin ve sinir sistemi hızlı bir olgunlaşma (tekâmül) hâlindedir. bu olgunlaşmayı engelleyen sebepler (enfeksiyonlar, kafa travmaları ve zehirlenmeler), zekâ gelişiminin duraklamasına veya aksamasına yol açabilirler. beynin, daha çok virüs adı verilen mikroplarla ortaya çıkan, ansefalit dediğimiz iltihâbî hastalığında hayâtî tehlikeleri olabilir. hastalığı atlatanların bir çoğunda zekâ geriliği görülür. küçük yaşlardaki boğmaca diğer bir sebeptir. menenjit, ciddî kafa darbeleri, ağır orta kulak iltihapları, beyni etkileyen zehirlenmeler zekâ geriliğine yol açabilirler.
5. beynin gelişmesini doğuştan veya erken çocukluk çağında engelleyen mühim sebeplerden biri de kafatasının yapı anormallikleridir. mikrosefali (küçük beyin) bunun tipik örneğidir. kafa içi sıvılarının basınç artması sonucu başın büyümesi ve gelişmekte olan beynin sıkışması şeklinde meydana gelen, hidrosefali denen hastalıkta zekâ geriliği oldukça sıktır. bütün bunların dışında, kromozom anormallikleri yine irsî (soyaçekim) bir başka zekâ geriliği sebebidir. mongolismus denen, moğol ırkını andıran çocuklar, geri zekâlıların önemli bir kısmını meydana getirirler. zekâları hafif veya orta derecede geridir. normalde 46 olan kromozom sayısı 1 artarak 47 olmuştur. daha çok ileri yaşlarda doğum yapan annelerin çocukları arasında da rastlanır.
Tümünü Göster
