almanların 4 bin yıllık tarihi

guti krallığı
zagros dağları ve aşağı zap nehrinin kıyılarında yaşayan ve bu günkü kürtlerin atalarından biri olan gutiler veya kutiler, m.ö. 2700 yıllarında bağımsız bir devlet kurar, gutiler - kutiler mezopotamyanın en eski halklarındandı. gutilerin bilinen 21 tane kralı olmuştur. guti-kuti iktidarı 2 asıra kadar sürmüştür. guti hanedanlığı daha sonra ise ur hanedanlığı tarafından sona erdirilmiştir.
gutiler, mezopotamya kuzeyindeki akad memleketlerini m.ö. 2649 yıllarında işgal edip tam iki asra yakın, sümer ve akadları idare ettiler.
akadlar döneminde zagrosda yaşayan gutiler akad kralı naram-sin in ölümünden sonra kral adayları arasında yaşanan kavgadan faydalanarak akadları süpüren gutiler, demoralize olmuş akad ordusunu yendi. fırat nehri kenarında bulunan agade şehrini alarak imparatorluğuda ele geçirdiler.
kürtler ortadoğunun en eski tarihlerinden birini oluşturmaktadır. tarih, antropoloji, etnografi, ve linguistik gibi değişik bilim dallarında uzman olan araştırmacıların büyük çoğunluğu gutileri kürtlerin ataları olarak saymaktadır.
eric jensen kitabında: ortadoğunun kürtleri kürdistanda modern tarih daha muhafaza edilmemişken kürdistanda yaşıyorlardı diye yazmaktadır. mezopotamya tarihi uzmanı pennsylvania üniversitesi doğu bilimleri başkanı prof. ephraim avigdor speiser göre tarihte ilk kürt halkından bahsedilmesi m.ö 3000 yıllarında gutium adı altında gerçekleşmiştir. gutiumlular (kürdistan) hint-avrupa dili konuşmaktaydılar (morris). gutium kürdistanın ta kendisi olması bir tarafa etimologlara göre guti kelimesi dahi kürt kelimesin değişime uğramış şeklidir. prof. howorth a göre kurdistan adı gutium kelimesinden türemiştir. ve babilonyaların kullandığı khuradi veya quradu kelimesini guti adıyla bağdaştırmaktadır. guti ülkesi modern kürdistanın adıdır.
sayce ye göre kürt adı babiloncadaki quradu kelimesinden gelmektedir ve savaşçı anldıbını taşımaktadır ve bu kelime van cıvarındaki halkın adından kaynaklanmaktadır.
ortadoğu uzmanı eğitimci dr. honigman a göre guti kelimesi kürt kelimesiyle aynıdır. guti, kurti adının iranize şekliyle telaffuz edilişidir. g>k dönüşümü olmuş. örneğin: kardeş kelimesinin gardaş kelimesine dönüşü gibi. etimolojik olarak r harfinin zamanla yutulmuş olması ise etimolojide doğal bir olgudur, dolayısıyla, ortaya guti çıkmış: guti-gurti-kurti. gutilerin yaşadığı güney kürdistan yöresinde halen judikan adlı kürt aşireti mevcuttur.
araştırmacı rawlinson a göre ise gut ilkel keldani dilinde sığır anldıbına gelmektedir başka bir iddiaya göre ise guti kelimesi sümer kökenlidir ve yine (gud=öküz, sığır) bugünkü kürtçe de yer alan öküz, sığır sahibi olan halk anldıbına gelmektedir. gutiler bugünkü soran kürtlerin yakın durmaktadır.

guti kralları:
inkişuş
zarlagab
şulme
silulumeş
inimabakeş
igeşauş
yarl-agab
ibate
yarl-angab
kurum
apil-kin
la-erabum
irarum
ibranum
hablum
puzur-suen
yarlaganda
tirigan
en son guti kralının adı tirigandır. tir kürtçede -ok-, tirigan ise -okçu- demektir.
m.ö. 2000, kürtlerin ataları: churriter (hurri), guti ve subarular

mitanni imparatorluğu
mitannilerin, habur çayının (şırnak) doğduğu yerde vaşşuganni (vaşukani) adlı bir kent merkezine sahip olduğu, buradan çıkan tabletlerden anlaşılmaktadır. california üniversitesi arkeologu prof. yoteshilani, mitannili kürtlerin habur yakınlarında yaşamış olduğunu, imparatorluklarının adının ise şenak olduğunu yaptığı kazılarda keşfetmiştir. hurri dil grubu konuşulmakta, ağırlıklı olarak orta mezopotamya da, bugünkü urfa, mardin ve şırnak bölgelerinde hüküm sürüp; m.ö 1500-1250 yılları arasında yaşamıştır. demiri kendi tekelinde tutmuştur. at yetiştiriciliğinde meşhurdur. asur ve hititlerle sürekli ve şiddetli bir çatışma ortdıbını yaşamıştır. mitanni kralı sauşşatar, assur üzerine yürür ve kenti ele geçirir. assur prensliğinde assurrabi ve ii. assurnirarinin bulunduğu bu zamanda assur, kas krallarının etkisinden kurtulur, ancak bu kez de mitannilere tabi olmak zorunda kalır. sauşşatar, feth ettiği assur kentinden birçok kıymetli eşyalarla birlikte bir altın kapıyı da ganimet olarak şırnakdaki başkenti vaşşukanniye zütürür. sauşşatarın bu başarılı faaliyetinden sonra, mitannilerin doğu sınırları zağros dağlarına kadar genişler. kuzey suriyedeki eski denetim alanları olan halep ve kadeş bölgeleri de tekrar mitanni hâkimiyetine girer. mitanniler, suriye, amuriye, asur memleketiyle kürdistanin kerkük bölgesine kadar olan topraklara hüketmişlerdir. en son asur imparatoru salmanassar tarafından varlığına geçici olarak son verilmiştir.
mitannilerin başkentinin adı vaşukanidir. bu ismin araştırmacılar tarafından kürtçeden kaynaklandığı ileri sürülmektedir. kürtçede başikani veya hoşkani güzel pınar demektir. v-b-h harfleri etimolojik olarak en kolay dönüşümü olan harflerdir. zamanla fonetik değişime uğramış olması yüksek olasılıktır.
mitannilerin aryan (arı) kökenli, (özelliklede mitani kralları) oldukları biliniyor. büyük olasılıkla mitanniler kürdlerin atalarıdır.
tarihçi speiser göre mitaniler arı ırkına mensup ve kürtlerin ecdatlarından, zagros topluluğunun bir bölümünü teşkil eden subaruların bir koludur.
mitannilerin yaşadığı aynı coğrafik bölgelerde yaşayan kürt aşiretleri halen mitanni adını mattini, motikan-moti gibi şekillerde yaşatmaktadır.

mitani kralları:
kirta (m.ö. 1500 - 1490)
şuttarna i (m.ö. 1490 - 1470)
baratarna (m.ö. 1470 - 1450)
parşatatar (m.ö. 1450 - 1440)
sauşşattar (m.ö. 1440 - 1410)
artatama i (m.ö. 1410 - 1400)
şuttarna ii (m.ö. 1400 - 1385)
artaşumara (m.ö. 1385 - 1380)
tuşratta (m.ö. 1380 - 1350)
şuttarna iii (m.ö. 1350)
mattivaza (m.ö. 1350 - 1320)
sattuara i (m.ö. 1320 - 1300)
vasaşatta (m.ö. 1300 - 1280)
şattuara ii (m.ö. 1280 - 1270)
birçok mitanni krallarının adlarında şat kelimesi bulunmaktadır. şatır eski kürtçede site yada şehir yöneticisi anldıbına gelmektedir. şehir anldıbına gelen şat sözcüğünden türetilmiştir. şat sözcüğünün iranî dillerde şar , şahar , şehr gibi versiyonları da vardır. şat şeklinde söyleneni en eskisidir. şah (kral) sıfatı dahi bu şat kelimesinden türetilmiştir. dolayısıyla mitanni krallarının adlarında şat kelimesinin bulunması kralllıklarıyla ve şehir yöneticilikleriyle ilgilidir.
arta sözcüğü ise hem kürtçe hem de eski iranî dillerde soylu, doğru, adil, hak, yasa anlamlarına gelmektedir.