+1
bugün herkesin ağzına sakız edip bambaşka yönlere çektiği tunceli olayları gerçekte halkı öteden beri sömüren, topraklarını elinden alıp kendi hizmetinde köle gibi çalıştıran, eline silah tutuşturup zorla ayaklandıran feodal aşiret ağalarının bölgede eskisi gibi sömürü düzenlerini yürütmek için çıkardığı ayaklanma hareketlerini ortadan kaldırmaktan başka bir iş değildir. aşağıda anlatılanların hepsi kaynaklarıyla birlikte verilmiş doğrulardır. şimdi dikkatlice okuyun ve gerçekleri görün.
tunceli, ya da o zamanki adıyla dersim, osmanlı döneminden beri yönetimi yüzyıllarca orta çağ modeli feodal aşiret beylerine emanet edilerek halkı ezilen, özerk statüde, erzincan’ın hemen güneyinde bir ildir. tanzimatın ilan edilmesiyle(1839) birlikte ülke genelindeki illerde merkezileşme ve devlet otoritesini sağlamlaştırma adımları atılmış, bu adımlar doğal olarak tunceli’yi de etkilemiştir.
ancak başlarında güçlü bir devlet otoritesini istemeyen tuncelili feodal aşiret ağaları sürekli ve her fırsatta ayaklanarak yerel halk üzerindeki eski sömürü düzenlerini diri tutmaya çalışmışlardır.
bunlardan yalnızca önemli olanlarından ilki, 1877-1878 osmanlı-rus savaşı sırasında yani rus ordularının ve ermeni çetelerinin doğu anadolu’da bulunup osmanlı ordusuyla çarpıştıkları bir zamanda aşiret ağalarının ayaklanarak hozat ile mazgirt'teki kışlaları yakmalarıdır.
ikincisi, 1893-1905 yılları arasındaki karışıklıklardır. özellikle 1896'da yani osmanlı-yunan savaşı'nın patlak vermesinden 1 yıl önce(1897) ortaya çıkan olaylarda arapkir ile kemah halkı aşiret saldırılarından dolayı devlete can ile mal güvenlikleri kalmadığından ötürü şikayette bulunmuş ve bunun üzerine devlet 1897'de bir rapor hazırlatarak bölgedeki cahilliğin önlenmesi, yol-köprü yapımına hız verilmesi ve asayişin sağlanması için 20 taburun yöreye gönderilmesi gerektiğini belirtmiştir.
üçüncüsü, 1907 mayıs'ında çıkan olaylardır. bu olaylarda değişik aşiretler kiğı, çemişgezek, kemah köylerine baskınlar düzenleyerek yağmalarda bulunmuş ve halkı kıyımdan geçirmişlerdir. aşiretlerin yaptığı bu vahşetlerden sonra köylüler köylerini bırakarak kasabalara sığınmış, bölgeye asker gönderilerek olayların büyümesi engellenmiştir.
dördüncüsü, 1916'da yani 1. dünya savaşı'nın ortasında yani yine doğu anadolu'da rus işgal etkinliklerinin ve halk üzerindeki ermeni çetelerinin zulmünün doruk noktada olduğu sırada “seyit rıza”nın teşvikiyle bu kez bağımsızlık amacıyla bölgede çıkarılan ayaklanmadır. bu ayaklanmaya ruslar özellikle destek vermiş ve ermeniler ise tunceli aşiretlerinin önceden ermeni tehciri sırasında binlerce ermeni'yi devletten saklamaları karşılığı ayaklanmalarına yardım etmişlerdir.
tunceli aşiretleri 1. dünya savaşı'nın bitmesinden sonra da bağımsız bir devlet kurmak için itilaf devletleri ile ermenilerle yoğun bir işbirliği içine girmiştir. kurtuluş savaşı sırasında zara'da bir karakol basılmış, olayların büyümesini istemeyen ankara hükümeti ayaklanmanın önderi konumundaki alişan ile haydar adlı kişilere yüksek bürokratlık payeleri vermiştir. ancak bu durum ayaklanmacıları şımartmaktan başka bir işe yaramamış, sonrasında ankara hükümeti'ne bir telgraf gönderilerek bölgedeki kürt çoğunluklu yerlerden türk memurların çekilmesi, tunceli'ye kesin özerklik tanınması ve sevr anlaşması’nın uygulanması istenmiştir.
osmanlı devleti ile tunceli ağaları arasındaki iki tarafın da kesin bir üstünlük sağlayamadığı bu biçimdeki çekişmeler kurtuluş savaşı’nın biterek cumhuriyetin ilan edilmesiyle de kendini sürdürdü. tuncelili koçuşağı aşireti, ayrılıkçı şeyh sait ayaklanması sırasında çemişgezek’e saldırdı. tunceli’nin var olan sorunlu durumunun çözülmesi adına çok sayıda kapsamlı rapor hazırlandı.
tüm bunların sonucunda hükümet, tunceli sorununu çözmek adına 1934 yılında bölgedeki halka toprak dağıtacak ve aşiretlerin, şeyhlerin, ağaların, sözde seyitlerin sömürü düzeni olan orta çağ tipi feodal yapıyı yürürlükten kaldıracak bir yasa çıkarmıştır. 1935'te çıkarılan ek yasayla da tunceli ili kurulmuş, bu yasanın uygulanmasıyla da bölgeye hızla karakol, yol ile köprü yapılmış, birçok aşiret silahlarını teslim etmeye başlamıştır.
ancak doğal olarak bu durumun birçok aşiret beyini var olan saltanatlarını yitirttiği için rahatsız ettiği zamanla açığa çıkmıştır. bu rahatsızlığın iyice belirmesi, m. nuri dersimi gibi hoybun çetesinin ajanlarının etkinlikleri ile o sırada fransa’yla görüşülen hatay sorunu sırasında bölgede kimi çetelerin saldırılarda bulunması üzerine durumun gittikçe sıkıntılı bir biçime büründüğünü gören abdullah alpdoğan, aşiretlerden silahlarını teslim etmelerini istemiştir. birçok aşiret buna yanaşmadığı gibi demenan ile nazımiye aşiretleri askeri karakollara, binalara saldırılar başlatmış; ermeni kökenli demirci mustafa, kahmut köprüsü’nü yakmıştır(1937), "seyit rıza" ise abdullah alpdoğan’a meclisin yeni yasa çıkararak tunceli’ye yeniden özerklik vermesini istediğini bildirmiştir. böylelikle fransız ajanlarının ve ermeni çetecilerinin desteğiyle son ayrılıkçı tunceli ayaklanması başlamıştır.
önce kara harekatı düzenlenmiş ancak bir sonuç elde edilememiştir ardından hava kuvvetlerinin saldırısıyla ayaklanma bastırılmaya başlamış, hükümetin ıslah progrdıbını yayımlamasından kısa bir süre sonra da tümüyle bastırılmış ve devlet, tunceli üzerinde kesin otoritesini sağlayarak feodal sömürü düzenini yıkmıştır. harekatta ölen sivil sayısı yaklaşık 2000 kadar olup şehit düşen asker sayısı 199 kişidir.
tunceli ilinin 1935 sayımındaki nüfusu 101099, 1940 sayımındaki nüfusu 94636 kişidir. aradaki fark 6463, olsa olsa 5000 kişi sürgüne gönderilmiştir. bu durumda kalan ölü sayısı ise en çok 1500 olabilir. ortada bu olayları sözde kıyım diye tanıtan birçok uydurma iddia dolaşmaktadır ancak birini bile doğrulayan kanıt yoktur, yani yalandırlar.
asker ile sivil kayıplardan ancak kendi maddi çıkarları için halkı kullanan tunceli aşiretleri sorumlu olup zehirli gaz kullanıldığı, 13000 sivilin öldürüldüğü, aşiretlerin aslında halkın haklarını savunduğu palavrası, hele de tunceli aşiretlerinin masum olduğu halde devletin bu işi kasten yaptığı ve hele bir de gerçekler yukarıdaki gibiyken devletin orada soykırım yaptığını söyleme saçmalığı aynı bugün üzerimize atılmaya çalışılan ermeni soykırımı yalanı gibi siyasallaştırılarak ülkemizi uluslararası alanda güç duruma düşürmek ve cumhuriyet tarihimizi kötülemek için uydurulmuş kuyruklu yalanlardır.
bu yalancılar maddi çıkar peşinde koşan halk sömürücüsü tunceli aşiretleri yüzünden "şehit düşen o 199 masum"u da hiç ağızlarına almazlar. asker canı ucuz, halkı sömüren ayaklanmacının canı ise değerlidir bu ülkede.
Tümünü Göster
