0
Kürsad, Göktürk hanedanindan 10. büyük Türk hakani olan Çuluk Kagan'in küçük ogludur.639'da ölmüstür. Göktürk devleti bu çaglarda Çin'in egemenligi altindaydi. Yüz binlerce Türk, Çin'in ya uyrugu yada esiri durumundaydilar.Bu durumun önüne geçmek için 40 Türk asilzadesi bir araya geldiler ve Prens Kürsad'i baskan seçtiler. Ancak basariya ulasirsa, Kürsad hükümdar olmiyacak siyasetten çekilecekti. Hareketin tamamen milli nitelikte oldugundan kimsenin süphe etmemesi gerekiyordu.Bu, Kürsad'in kendi fikriydi. Kagan olmamak için arkadaslarini ikna etmisti. Bunun üzerine Kürsad'in agabeyinin oglunun Türk Kagani ilan edilmesi kararlastirildi.Çin, 50 milyon nüfusu ile dünyanin en kalabalik devletiydi. XVII. Tank hanedanindan Li Sih-min 40 yasindaydi, 13 yildan beri de tahtta bulunuyordu. Kürsad ve arkadaslarinin plani söyle idi:Çin imparatoru esir edilerek Türk illerine kaçirilacak, sonra Çin boyundurugundaki Türk topraklariyla ve Çin sarayindaki Türk asilzadeleriyle degistirilecekti.Çin imparatorunun her gece kilik degistirerek baskent Sangan'da dolastigi, Türkler tarafindan haber alinmisti. Imparatorun bir sokak baskini ile esir edilmesi oldukça kolaydi. Ancak kararlastirilan gece aksi bir rastlandiyla büyük bir firtina patlak verdi. Imparator sarayindan çikmadi. Kürsad, gecikilirse, hareketin duyulup Türklerin kilinçtan geçirilmesinden korktu. Akil almaz bir cüretle sarayi basip imparatoru silah gücüyle ele geçirmeye karar verdi. Arkadaslarinin çinlilerle kiyaslanamayacak kadar iyi silah kullanmasina güveniyordu. Gerçekten o gece kirk Türk asilzadesi Çin imparatorluk sarayini basti.Pek kanli bir vurusma oldu. Yüzlerce Çinli muhafiz, Türk oklari, kilinçlari altinda can verdi.Çinli muhafizlarin yerden mantar bitercesine çogaltigini, imparatorun ele geçirilemeyecegini anlayan Kürsad, sarayi terk etme emrini verdi. Imparatorun ahirina hücum eden 40 Türk, seyisleri öldürüp bulduklari atlara atladilar, çin baskentinden çiktilar. Ancak bütün çin ordusu 40 Türk'ün pesine takilmisti.Vey Irmagi kiyisina gelince duraklayan Türkler, birkaç yüz çin askerini oklariyla yere serdikten sonra kahramanca öldüler. Kürsad'la 39 arkadasi, Vey Irmaginin sari topraklari üzerinde kalmislardi. Hareket basarilamadi diye çin boyundurugundaki Türkler sinmediler, daha büyük bir canlilikla öç almak için ayaklandilar. Bütün Türk illerinde bagimsizlik rüzgari esti.40 Türk'ün kahramanligi, çinlileri yüreklerine kadar titretmisti.Bir süre sonra Göktürk devleti silkindi, Çin boyundurlugunu atti.
Göktürk prensi (Öl. 635). Göktürk Hakanı Çuluk Kağan'ın küçük oğlu. Babası, bir Çin prensesi olan, üvey annesi içing Hatun (Katun) tarafından zehirletildi. Yerine geçen amcası Kara Kağan'ın düşüncesiz yönetimi ve kıtlık yüzünden, Türk ordusu, Çinlilere yenildi. Kürşad da esir edilerek, Çin'e zütürüldü (630). Kara Kağan, Çin'de ölünce (634), Çinliler, kendi taraftarları olan Göktürk prensi Sirba'yı, Türk hakanı yaptılar. Sirba, Çin'e bağlanmayı kabul etti.
Türkler, gizlice çalışarak, kırk kişilik bir ihtilal birliği kurdular ve başına Kürşad'ı getirdiler. Kürşad, birlik başkanlığını, ihtilal başarıya ulaşırsa, imparator olmamak ve siyasetle uğraşmamak şartıyla kabul etti. ihtilalciler, Kürşad'ın kardeşinin oğlu işpera'yı (işbara), Türk kağanı ilan ettiler. Bu sırada Çin tahtında Tang'ların ikinci imparatoru Li-şih-min vardı. Türk ihtilal birliği başkanı Kürşad'ın planına göre, imparator Li-şih-min, önce esir edilerek Türk iline kaçırılacak, sonra da Çin sarayında esir bulunan Türk soyluları ve Çinlilerin elinde bulunan Türk topraklarıyla değiştirilecekti. Çin imparatorunun, her gece kılık değiştirerek başkent Çangan'da dolaştığı da, Türk ihtilal birliği tarafından biliniyordu. Ancak, kararlaştırılan gece şiddetli yağmur yağdı ve imparator, saraydan çıkmadı. Kürşad, ihtilal planını değiştirerek, imparatorun sarayına bir baskın yapmayı kararlaştırdı. O gece kırk Türk, Çin imparatorluk sarayını bastı. Yüzlerce Çinli muhafız öldürüldü. Ancak, imparator ele geçirilemedi. ihtilalciler, Çin başkentinden ayrıldılar. Fakat, büyük bir Çin ordusu, bunları takip etti. ihtilalciler, Vey ırmağı kıyısında durdular. Kabaran ırmağı geçemediler. Burada yapılan efsanevî savaşta, kahramanca dövüşen ve kendilerini koruyan Kürşad ve arkadaşları, birer birer ecel şerbetini içtiler.
Bu ihtilal, başarıya ulaşamadı, ancak, Türklerin içindeki istiklal ateşini yeniden alevlendirdi ve bir süre sonra Göktürk devleti yeniden kuruldu.
