21 yüzyılın arifesinde ani bir manifesto

* Tarihin ilkeleri *

Tarihin iki bileşenden oluşan bir toplam olduğunu düşünün: Sezilebilir

bir yolda ilerlemeyen, önceden sezilemeyen olaylardan oluşan düzensiz bir

bileşen ve uzun vadeli tarihi bir akıştan oluşan düzenli bir bileşen. Biz

burada uzun erimli akımlarla ilgileneceğiz.



Birinci ilke: Eğer uzun vadeli bir tarihi akışta KÜÇÜK bir değişiklik

yapılırsa, o değişikliğin etkisi neredeyse her zaman geçici olacaktır. (Örnek:

Bir toplumdaki politik çöküntünün temizlenmesi için düzenlenen bir reform

hareketi genelde kısa vadelidir; er geç reformcular rahatlar ve çöküntü yine

topluma sızar. Söz konusu toplumdaki politik çöküntü genelde sabit kalır veya

toplumun evrilişine bağlı olarak yavaşça değişir. Normalde, politik bir

temizleme ancak yaygın sosyal değişimlere eşlik ettiğinde kalıcı olacaktır;

toplumda KÜÇÜK bir değişim yeterli olmayacaktır.) Eğer, uzun vadeli bir tarihi

akışta küçük bir değişiklik kalıcı gibi görünüyorsa, bunun nedeni

değişikliğin, akışın zaten içinde bulunduğu yönde etki etmesidir, yani akış

değişmemiş, yalnızca bir adım ilerlemiştir.



ikinci ilke: Eğer uzun vadeli bir tarihi akışı etkileyecek denli büyük

bir değişiklik yapılırsa, bu tüm toplumu değiştirir. Başka bir deyişle, bir

toplum tüm parçaların biribiriyle bağlantılı olduğu bir sistemdir ve bunun

önemli hiçbir parçasını diğer parçalarını da değiştirmeden değiştiremezsiniz.



Üçüncü ilke: Uzun vadeli tarihi bir akışı kalıcı olarak

değiştirebilecek derecede büyük bir değişiklik yapılırsa, bunun, toplum

açısından bir bütün olarak ileride getireceği sonuçlar önceden bilinemez.



Dördüncü ilke: Yeni bir toplum kağıt üstünde tasarlanamaz. Yani,

ilerideki bir toplumu önceden planlayıp, o toplumun tasarladığınız gibi

işlemesini bekleyemezsiniz.



Üçüncü ve dördüncü ilkeler insan toplumularının karmaşıklığından

kaynaklanır. insan davranışındaki bir değişiklik toplumun ekonomisini ve

fiziksel çevresini etkiler; ekonomi çevreyi etkiler veya bunun tersi olur

ekonomi ve çevredeki değişiklikler de insan davranışını karmaşık ve tahmin

edilemez şekillerde etkiler vb. Etki-tepki ağı açıklanmak ve anlaşılmak için

çok fazla karmaşıktır.



Beşinci ilke: insanlar toplumlarının şeklini bilinçli ve akılcı olarak

seçmezler. Toplumlar, akılcı insan kontrolü altında olmayan sosyel evrim

süreçleri yoluyla gelişir.



Beşinci ilke, diğer dördünün bir sonucudur. Açıklmak gerekirse:

Birinci örneğe göre, genel olarak konuşursak, bir sosyal reform girişimi ya

toplumun zaten geliştiği yolda etki eder (böylece de, sadece her koşulda

olacak bir değişikliği hızlandırır) ya da yalnızca geçici bir etki gösterir,

böylece de toplum kısa sürede eski haline döner. Toplumun herhangi önemli bir

niteliğinin gelişiminde kalıcı bir değişim gerçekleştirmek için reform

yetersizdir, dervrim gereklidir. (Bir devrim ille de silahlı bir başkaldırıyı

veya bir devletin yıkılmasını içermez.) ikinci kurala göre, bir devrim

asla toplumun yalnızca bir yönünü değiştirmez, tüm toplumu değiştirir; üçüncü

ilkeye göreyse, devrimcilerin asla beklemediği veya istemediği değişiklikler

ortaya çıkar. Dördüncü ilkeye göre, devrimciler veya ütopyacılar yeni bir

toplum türü oluştururlarsa, bu asla planlanan şekilde işlemez.

* Güç süreci, yapay etkinlik, bağımsızlık *

insanlar bizim "güç süreci" adını verdiğimiz, büyük olasılıklar

biyolojik bir ihtiyaç içindedir. Bu güç ihtiyaçla yakından ilgiliyse de tam

olarak aynı şey değildir. Güç sürecinin dört öğesi vardır. Bunların en açık

olan üçüne Amaç, Çaba ve Amaca Ulaşma adını veriyoruz. Dördüncüsü olan

Bağımsızlık ise tanımlanması biraz zor bir öğe. Herkeste bulunmayabilir.

Herkesin amaçları vardır; en azından yaşamak için gereken fiziksel

ihtiyaçları karşılamak gibi: yiyecek, su, giyim, barınak, vb.. Ancak hali

vakti yerinde bir aristokrat bütün bunları çaba harcamadan elde eder. Sonra da

sıkıntı ve moral bozukluğu başlar. Yani, ciddi pgibolojik problemlere

yakalanmamak için bir insan, uğruna çaba harcaması gereken amaçlara gerek

duyar ve bu amaçlara ulaşmada en azından makul bir oranda başarıya sahip

olmalıdır.

insanlar, fiziksel gereksinimlerini karşılamak için çabalamak zorunda

kalmadıklarında, kendilerine "yapay amaçlar" bulur. Örneğin, imparator

Hirohito, yozlaşmış bir düşkünlüğe dalacağına, kendini deniz biyolojisine

adadı ve bu alanda hatırı sayılır kişilerden biri oldu.

"Yapay etkinlikler" kavrdıbını şu anlamda kullanıyoruz: insanların

yalnızca elde etmek yolunda çaba göstermek için veya yalnızca amaca ulaşmaya

çalışmaktan edindikleri "tatmin" için kendilerinde buldukları yapay amaca

yönelik faaliyet. X amacına ulaşmak için zamanını ve enerjisini adayan bir

kişiyi düşünerek kendinize şu soruyu sorun: Eğer bu kişi, zamanını ve

enerjisinin çoğunu biyolojik gereksinimlerini karşılamaya harcamak zorunda

kalsaydı ve buçaba onun fiziksel ve zihinsel yeteneklerini değişik ve ilginç

bir biçimde kullanmasını gerktirseydi, bu kişi X amacına ulaşmadığı için

kendinde bir ekgiblik hisseder miydi? Eğer cevap hayırsa bu kişinin X amacına

ulaşmaya çabalaması bir yapay etkinliktir. Hirohito'nun deniz biyolojisi

konusundaki çalışmaları gibi..

Çağdaş endüstriyel toplumda, kişinin fiziksel gereksinimini gidermesi

için asgari bir çaba yeterlidir. Önemsiz bir beceri edinmek üzere bir

eğitiminden geçmek, sonra da işe zamanında gelip, işin gerektirdiği son derece

mütevazi çabayı göstermek yeter. Bütün gerekn, makul bir oranda akıl ve en çok

da iTAAT. Kişi bunlara sahipse, toplum ona beşikten mezara dek bakar.

Çoğu insan için, yapay etkinlikler, gerçek amaçlara ulaşmaya

çalışmaktan daha az tatmin edicidir. Bunun göstergelerinden biri de, yapay

etkinliklerle çok yakından ilgilenen insanların asla tatmin olmamaları, huzur

bulmamalarıdır. Paragöz, sürekli daha fazla servet edinmek için can atar.

Bilim adamı, bir problemi bitrir bitrmez diğerine geçer. Uzun mesafe koşucusu,

kendini daha hızlı ve daha fazla koşmaya zorlar. Bu insanlar, yaptıklarının

kendilerine biyolojik ihtiyaçları gidermek gibi "fani" bir işten daha fazla

tatmin getirdiğini söyler. Bunun nedeni toplumumuzda biyolojik ihtiyacı

karşılama işinin saçmalığa indirgenmiş olmasıdır. Daha da önemlisi,

toplumumuzda insanlar biyolojik ihtiyaçlarını BAĞIMSIZ OLARAK değil, toplumsal

bir makinanın parçları olarak karşılar. Ama tam aksine, yapay etkinliklerde

bulunurken büyük oranda bağımsızdırlar.

Bağımsızlık, güç sürecinin bir parçası olarak her bireye

gerekmeyebilir. Ancak, çoğu insan, amaçları için çabalarken az çok

bağımsızlığa ihtiyaç duyar. Çabaları kendi insiyatiflerine bağlı ve kendi

denetimlerinin altında olmalıdır. Eğer insanlar, bağımsız insiyatif ve

kararlarına hiç yer bırakılmayan, katı emirlerin yukarıdan dayatıldığı bir

durumda çalışırsa, güç sürecine olan ihtiyaçları doyurulmayacaktır.

Çoğu insan için, kendine değer verme, özgüven ve güç duygusu kazanma,

güç süreci yoluyla yani bir amaca sahip olma, BAĞIMSIZ bir çaba gösterme ve

amaca ulaşma yoluyla olur. Bir kişinin güç sürecinden geçmek için yeterli

fırsatı olmazsa, bunun sonuçları, bireye ve sürecin nasıl bozulduğuna bağlı

olarak, sıkıntı, ahlaki çöküntü, kendine az değer verme, aşağılık duygusu,

yenilmişlik, depresyon, endişe, suçluluk, hüsran, düşmanlık, eşe ya da çocuğa

yönelik taciz, doymak bilmeyen bir düşkünlük, anormal cinsel davranışlar,

uyuma ve beslenme bozuklukları, v.b.. olur.