karl marxın mezarına ziyaret beyler capsli

ışıklı’nın bu yorumu diğerlerine oranla daha havada kalmaktadır. bu sefer kelimelerin anlamları ile oynayarak bir din-marksizm düşmanlığı yerine din-marksizm olumlaması çabası işine girişmiştir. böyle bir düşmanlığın olamayacağını, sözün yanlış yorumlandığını iddia etmektedir. yani halkın afyonu halkın acılarını dindiren bir ilaç olarak ele alınmıştır. biraz zorlama ve abes bir çıkarım olarak görünmektedir bu. marx’ın dine bu denli olumlu yaklaşıyor olması ne yeni hegelci zamanında ne de ilerki zamanlarında görülmüştür. çünkü burada başlı başına yücelteme ve teşvik vardır. fakat marksizm’in dini kullanmaya veya ondan bu şekilde bir fayda sağlamaya ihtiyacı yoktur.

bir de olaya iki yönlü yaklaşımdan bahsedilmektedir. dinin tek yönlü olmadığı hem egemen sınıflara hizmet ederken, aynı zamanda ezilenlerin de tutunacağı bir dal olarak acılarını dindiren bir unsur olduğu durumu. yani hem iktidarlar için ezen bir araç, hem ezilenler için yardımcı bir araç. çift yönlü bakarsak eğer her iki tarafa da hizmet eden ve kimin elinde ne şekilde kullanıldığına bağlı olarak niteliği değişen bir olgudur din. ancak yine de her iki koşulda da bir araç olduğu kabul edilmektedir.

engels de dinin devrimci bir yanı olduğunu, özünün ezilen sınıfların mücadelesi için yararlı olduğunu söyleyerek ezilen sınıfın faydaları doğrultusunda kullanılabileceğini söyler.

marx ; "insanı din yaratmaz, insan dini yaratır. gerçekten din henüz kendini bulamamış ya da kendini yeniden yitirmiş insanın benlik bilinci, kendi kendisinin ayırdına varmasıdır” der. çünkü din yaşadığımız dünyadan soyutlayamayacağımız ölçüde içe içe geçmiş karmaşık ilişkiler ağına ve en kuvvetli manevi duyguya işaret eder. buradan hareketle marx’ın meşhur sözünün biraz gerisine gidersek cımbız etkisinde kurtarıp belki meseley daha geniş bakmayı sağlayabiliriz. “din baskı altındaki yaratığın iç geçirmesi, taş yürekli bir dünyanın duygusu ve ruhsuz koşulların ruhudur, din halkın afyonudur”. evet gerçekten de bir olumlama olup olmadığı tartışmaya açık. fakat yapılan hata olumlama varsa dahi bunun marksizm’in dine olan savaşımını etkilemeyeceği. çünkü ruhsuz dünyanı ruhu’nun değişmesi daha başka bir ruha evrilmesi, insanın baştan yaratılması idealinin takibi vardır. marx’ın şu cümlesi bunu destekler..

“din bu dünyanın genel kuramı, geniş kapsamlı özeti, yaygın mantalitesi, yüceltişi, coşkusu ahlakça onaylanması, görkemli bütünlüğü, avuntuyu sağlamaya ve haklı kılmaya yarayan evrensel temelidir. insanın özünün hayali gerçekleşmesidir. böylelikle dine karşı savaşım , manevi kokusu din olan bu dünyaya karşıda dolaylı olarak savaşımdır. “