dombıra alırım yürek sazımı çalarım

Deguignes, Zeki Velidi Togan gibi bazı tarihçiler Türklerle, Moğolların kardeş kavim olduğunu ve aynı ırktan iki esas kütlesini oluşturduklarını ileri sürerler. Togan, Cengiz'in Türk kökenli olduğunu da iddia eder.Bu görüşe en sert tepki ibrahim kafesoğlu'ndan gelmiştir. Ona göre her iki milletin belirli bir tarihten sonra, aynı coğrafyada faaliyet göstermeleri ve atlı göçebe kültüre mensup olmaları sebebiyle kültürel ve sosyal benzerlikleri bulunmaktadır. Ancak her iki ırkın fiziksel görüntüleri ve dilleri farklıdır. Kafesoğlu, Cengiz Han' ın da Türk kökenli olmadığını ırken moğol olduğunu ortaya çıkarmıştır. Moğollar ve Cengiz Han türk ırkına mensup değillerdir.

Moğolların en zarar verdiği kesim Müslüman devletler oldu. Tarihçiler Moğol istilasının islam dünyasındaki ilmi ve kültürel gelişmeyi sona erdirdiği ve kendi kabuğu içine çekilmeyi meydana getirdiğini söylerler. Gerçekten de Moğollar, özellikle yerleşik Müslüman devletlere büyük zarar vererek, Maveraünnehir ve Bağdat gibi yerlerdeki medeniyetin ortadan kalkmasına sebep oldular.

Moğolların, Türk tarihine en büyük tesiri ise türk boylarının gördükleri baskı sonucu ana yurtları Orhun bölgesinden ayrılıp önce Maveraünnehir; sonra da Kafkasya, iran ve Anadolu' ya gelmeleridir. Moğollar Türkleri Anadolu' da da rahat bırakmadılar, Kösedağ' dan sonra Orta Anadolu' daki Türkmenler batıya doğru sürüldü ve yerlerine Moğol aşiretleri yerleşti. Ancak bu durum Türk tarihinin gelişimine önemli bir etki yaparak Batı Anadolu' nun Türkleşmesine ve Osmanlı imparatorluğu' nun tarih sahnesine çıkmasına sebep oldu. Tarihin garip bir cilvesi ise Türklerin anayurdunun bugün Moğolistan olarak anılmasıdır.