son zamanlarda dini sorguluyorum

benim anlamadığım şudur: dinleri sorgulayan insanlar neden sürekli dini içerik bakımından yargılarlar? din içerik bakımından yargılanamaz. din birinin katledilmesini dahi emrediyorsa bu böyledir, bunun sorgusu olamaz. kadını ezin, erkeği yüceltin demiş olsa bile bunu sorgulayamazsın. çünkü bunu sorgulamak saçmadır. dini yanlış bulmak için onun parçalarını kişisel ahlaka göre değerlendirmek birini ateist ya da başka bir şey yapabilir ancak onu gerçekten din sorgulaması yapmış kılmaz. gerçek sorgulama başta biçimden yola çıkmalıdır. yani din'in günümüz ahlakıyla uyuşmayan kuralları problem olmamalıdır, çünkü yargılayanlar da kendi sorgulanabilir görüşleri dahilinde eleştirirler. bu yüzden dini sorgularken onu iyi-kötü kavramlarıyla değil doğru-yanlış-gerçek kavramlarıyla sorgulamalıyız. buradaki doğru-yanlış günlük dildeki sıkça ifade edilen etik anlamda değildir, olması gerektiği gibi epistemolojik manasıyladır. din, tarihsel açıdan ele alınıp onun kendisi üzerinde iddia ettiği biçimsel gerçekliği tartışılmalıdır ve kendisine atfedilen tanrısallığı sorgulanmalıdır. bunlar içeriği didikleyerek değil tarihi olgu ve olaylara dayanarak yapılması gereken sorgulamalardır. ancak bu şekilde din mitolojiye dönüşebilir. buna rağmen çoğunluk dini dışarıdan sorguladığı sanısına kapılıyor ancak en iyisi bile fıkıhçı ve mütekellim gibi davranmaktan öteye geçemiyor. söylemek istediğim bir şeyi sorgularken futbolcu olmayın, hakem ya da teknik direktör de olmayın, stadın ta kendisi olun. ya da basitçe dini salt analitik incelemeye tabii tutun. kimseye böyle yapmıyorsun falan deme niyetim yok elbette, bu şekilde de sorguluyor olabilirsiniz. benimkisi bu şekilde bakmamış olanlar için küçük bi notcuk, bulunsun bi kenarda.