1. 76.
    -3
    TÜREV ÜRÜNLER VE ALMANYA'DA BĐREYSEL
    YATIRIMCILARIN TÜREV ÜRÜNLERDEN ELDE ETTĐKLERĐ
    KAZANÇLARIN VERGĐLENDĐRĐLMESĐ
    Filiz EKĐNCĐ*
    ÖZET
    Günümüzde türev ürünlerin islem gördüğü türev piyasalar dünya
    çapında büyük tutarlarda islem hacimlerine ulasarak ,dünya finans
    piyasalarında önemli ölçüde belirleyici olma özelliğini elde etmislerdir.
    Ancak türev ürünlerin vergilendirme prensipleri ülkeler arasında farklılık
    göstermektedir. Bu çalısmada, Almanya'da Alman Gelir Vergisi Kanununda
    yapılan değigiblikler sonrasında ,bireysel yatırımcıların türev ürünlerden elde
    ettikleri kazançların vergilendirilmesi prensipleri genel hatları ile
    açıklanmıstır.
    ABSTRACT
    Today derivative markets in which derivative products are transacted have
    reached great amount of operations and have played a significant role in
    global financial markets. However, the principles of taxation for derivatives
    vary among countries. In this study, considering the changes in German
    Income Taxation Law, the taxation principles for private investors’ incomes
    from derivatives will be explained.
    GĐRĐS
    Son yıllarda türev ürünler ve bu ürünlerin islem gördüğü piyasalar
    giderek yaygınlasmaktadır. Bunun sonucu olarak, forward, futures,opsiyon
    ve swap olarak adlandırılan türev ürünlerden elde edilen kazançların
    vergilendirilmesi konusu önem kazanmıstır. Ancak bu ürünler sonucu elde
    edilen kazançların vergilendirilmesi konusunda tam bir birlik sözkonusu
    olmayıp, belirsizlikler halen bir çok ülke açısından devam etmektedir.
    Ülkemizde de vergi kanunlarımızda türev ürünler için özel olarak getirilmis
    kurallar bulunmamaktadır. Türev ürünlerin kullanımı sonucunda vergiyi
    doğuran olay gerçeklestiği takdirde vergi kanunlarımızdaki düzenlemeler
    çerçevesinde vergilendirme yapılması sözkonusudur. Bu noktada gerçek
    • Öğr. Gör. Dumlupınar Üniversitesi Bilecik Đ.Đ.B.F. ,Kamu Yönetimi Bölümü.
    2
    kisilerin bireysel bazda gerçeklestirdikleri türev islemlerden elde edilen
    kazançların Gelir Vergisi Kanununda belirtilen kazanç unsurlarından
    hangisine girdiğinin belirlenmesi önem arz etmektedir. Konuya bu açıdan
    yaklastığımızda Almanya'da bireysel yatırımcıların türev ürünlerden elde
    ettikleri kazançların vergilendirilmesi prensipleri göz önünde bulundurularak
    ,ülkemizde de bu konuda gereken düzenlemelerin yapılması uygun olacaktır.
    Bu amaçla çalısmamızda Almanya'daki bireysel yatırımcıların türev ürünler
    elde ettikleri kazançların vergilendirilmesi prensipleri ele alınmıstır.
    1. TÜREV ÜRÜNLERĐN TANIMI VE GELĐSĐMĐ
    1972 yılında Bretton Woods sistemi'nin1sona ermesiyle ,döviz
    kurlarının sürekli değigiblik göstermesi sonucu ,mali kuruluslar ciddi sekilde
    kur riski ile karsı karsıya kalmıslardır. Yine aynı dönemlerde uluslararası
    para piyasalarındaki faiz haddi dalgalanmaları faiz riski sorununu gündeme
    getirmistir. Özellikle sabit faizli borç verme eğiliminin giderek ortadan
    kalktığı 1980'li yıllarda risk yönetimi önem kazanmıstır. Türev ürünler bu
    riskleri ortadan kaldıracak ürünlere olan talep sonucunda ortaya çıkmıstır. 2
    Bu ürünlerin türev ürün olarak adlandırılmaları daha önce var olan
    finansal piyasa araçlarından doğrudan türetilmelerinden değil, piyasanın
    ihtiyaçları doğrultusunda yaratılmıs olmalarından kaynaklanmaktadır. Türev
    ürünlerden türetilen çesitli varyasyonlar ile bunların kombinasyonları da
    türev ürün olarak anılmaktadır.3
    Türev ürünler günümüzde çok kapsamlı bir çesitliliğe ulasmıstır.
    Ancak ,türev ürünleri genel olarak iki baslık altında ele alabiliriz.
    Birincisi, genellikle forward ve swap islemlerini kapsayan ve tezgah üstü
    islemler olarak adlandırılan ,düzenli piyasaları bulunmayan ,bir baska
    deyisle düzenli bir borsada islem görmeyen finansal ürünlerdir. Đkincisi ise
    futures ve opsiyon islemlerini kapsayan ,düzenli piyasaları bulunan ve
    borsada islem gören finansal ürünlerdir.4
    Bir forward sözlesmesi ,sözlesmenin taraflarından birine sözlesmeye
    konu olan belirli miktardaki varlığı sözlesmede belirlenen gelecekteki belirli
    bir tarihte ve belirli bir fiyattan satın alma ve diğer tarafa da satma
    mecburiyeti yükleyen bir anlasma olarak tanımlanmaktadır. Bir forward
    1 Bretton Woods sistemi; Amerikan dolarına ve onun aracılığıyla, dolaylı yoldan altına bağlı
    bir para sistemidir.Bu konuda bkz. Halil Seyidoğlu, Uluslararası Finans, Güzem Yayınları
    No:8,Đstanbul,1994,s.8
    2 A.Naci Arıkan ,Türev Ürünleri:Forward Piyasalar, Futures Piyasaları, Opsiyon Piyasaları Ve
    Swap Piyasaları,Bu Piyasadaki Đslemlerin Vergi Hukuki Yönünden Değerlendirilmesi,M.B.
    H.U.K. Yayınlanmamıs Bilim Raporu,Đstanbul,1999,s.9
    3 A.Naci Arıkan ,a.g.e , s.7
    4 F.Kemal Ebiçlioğlu, Abdülkadir Kahraman, Swap Đslemleri Đsleyisi ve Vergisel
    Boyutu,(Sirküler Rapor Seri No:23),TÜRMOB Yayınları -82,Ankara ,1999, s.5
    3
    sözlesmesine konu olan varlık,mal, para,döviz, faiz oranları vb. olabilir.
    Forward'ın en temel amacı ,fiyat değismelerinden kaynaklanan riske karsı
    korunmaktır.5
    Forward sözlesmeler önceden belirlenmis standart özellikleri olan
    sözlesmeler değildir. Bir forward sözlesmesinde , sözlesmeye konu olacak
    olan finansal varlığın özellikleri, teslim ve ödeme tarihi, teslim yeri ve
    yöntemi, miktarı ve fiyatı gibi özellikleri tarafların ihtiyaçları doğrultusunda
    serbestçe belirlenebilmektedir. Dolayısıyla, forward sözlesmelerinin alım
    satımının yapıldığı organize borsalar yoktur. Bu tür sözlesmeler tezgah üstü
    piyasalarsa(OTC)islem görmektedir.
    Tümünü Göster
    ···
   tümünü göster