hele sukur amk

nüfuslarına göre ermenistan'ın en büyük şehirleri
sıra şehir marz nüfus sıra şehir marz nüfus
göster • tartışma • değiştir

erivan

gümrü
1 erivan erivan 1.107.800 11 çarentsavan kotayk 24.800
2 gümrü şirak 147.000 12 goris syunik 23.100
3 vanadzor lori 105.000 13 sevan geğarkunik 23.100
4 eçmiadzin[dn 4] armavir 57.300 14 masis ararat 22.100
5 hrazdan kotayk 52.900 15 aştarak aragatsotn 21.600
6 abovyan kotayk 45.700 16 ararat ararat 20.700
7 kapan syunik 45.500 17 i̇cevan tavuş 20.500
8 armavir armavir 33.700 18 artik şirak 17.300
9 gavar geğarkunik 25.800 19 sisian syunik 16.700
10 artaşat ararat 25.300 20 alaverdi lori 16.600
kaynak: armstat[57]
spor

ana madde: ermenistan'da spor

erivan'daki hrazdan stadyumu.
basketbol, voleybol ve hokey gibi sporlar ermenistan'da popülerdir,[58] fakat ermenistan'daki en popüler spor futboldur.[59] ermenistan süper ligi ve ermenistan millî futbol takımı'nı düzenleyen ermenistan futbol federasyonu 1992'de kuruldu ve aynı seneden beri avrupa futbol federasyonları birliği (uefa) üyesidir.[60] mamâfih, bu yana kadar ermeni takımı ne fifa dünya kupası ne de uefa kupası için kalifiye olabilmiştir, ve nisan 2009'dan beri takımın ortalama fifa dünya sıralaması 106'dır (mart 2009 ayında 120).[61]
bunun dışında satranç da çok popülerdir ve satranç dalında ermenistan çok daha başarılıdır. garri kasparov, levon aronian, tigran petrosian, rafael vaganian ve vladimir akopian gibi birçok meşhur ermeni asıllı satranç oyuncuları vardır. ülkenin çok büyük ekonomik sorunlarına karşın 1996'da yapılan 32. satranç olimpiyatı erivan'da sunuldu.[62] 2006'da ermenistan, torino'daki 37. satranç olimpiyatı'nı kazandı[63] ve iki yıl sonra dresden'de tekrar kazandı.[64]
ermenistan millî olimpiyat komitesi 1990 yılında kuruldu ve 1993'te uluslararası olimpiyat komitesi tarafından tanındı.[65] 1992'den önce ermeniler, 1912 yaz olimpiyatları'nda türkiye'yi temsil ederek ilk defa katıldılar[66][67][dn 5]; ermenistan sonra sovyetler birliği'nin bir parçası olunca sovyetler birliği'ni temsil ederek katılırlardı ve hrant şahinyan, helsinki'deki 1952 yaz olimpiyatları'nda altın madalya kazanan ilk ermeni oldu.[68] ermenistan'ın sovyetler birliği'nden bağımsızlığını kazandıktan sonra 1992 yaz olimpiyatları'nda tek ülke olarak değil, 11 tane diğer eski sscb cumhuriyeti ile birleşik takım üyesi olarak katıldı; bu takımda beş tane ermeni atlet vardı ve bunların dört tanesi madalya kazandı (üç tanesi altın, bir tanesi gümüş).[68] ermenistan, ancak 1994 kış olimpiyatları'na bağımsız bir ülke olarak ilk defa katıldı, ve bu yana kadar olimpiyat oyunları'nda toplam 9 tane madalya kazanmıştır (7 bronz, 1 gümüş, ve atlanta şehrinde sunulan 1996 yaz olimpiyatları'nda grekoromen güreşi dalında armen nazaryan tarafından kazanılan bir tane altın madalya).[69]
her iki sene pan-ermeni oyunları erivan'da yer almaktadır. pan-ermeni oyunları, amacı basketbol, voleybol ve yüzme gibi bir sürü sporda 68 şehirden[70] ermeni diasporası takımları ve ermenistan'daki ermenileri beraber getirmek olan bir spor turnuvasıdır.[71]
bayramlar

ermenistan'da ve ermeni diasporası tarafından bir sürü hem dinî hem de resmî bayram kutlanmaktadır. dinî bayramların bazılarının tarihleri her sene değişiyor, o yüzden aşağıda sadece tarihleri belli olan bayramlar gösterilmektedir; bunların neredeyse hepsi resmîdir.
tarih ermenice ismi türkçe ismi ayrıntılar
1 ocak ամանօր (amanor) yılbaşı gelenek
6 ocak սուրբ ծնունդ (surb tsnund) noel dinî bayram
8 mart n/a kadınlar günü resmî bayram
7 nisan n/a analık ve güzellik günü resmî bayram
24 nisan եղեռնի զոհերի հիշատակի օր (eğerni zoheri hişataki or) soykırım anma günü resmî anma günü; 1915-1918 osmanlı'da ermeni olayları maddesine bakınız.
1 mayıs n/a i̇şçi bayramı resmî bayram
9 mayıs n/a zafer ve barış bayramı sovyet zamanlarında bütün sscb'nde, i̇kinci dünya savaşı'ndaki zaferi kutlamak ve savaşta ölenleri anmak için kutlanırdı, ve ermenistan'da hâlen bir resmî bayramdır.
28 mayıs հանրապետության օր (hanrapetutyun or) cumhuriyet bayramı resmî bayram; ermenistan demokratik cumhuriyeti'nin kuruluşunu kutlanır.
5 temmuz սահմանադրության օր (sahmanadrutyan or) anayasa günü resmî bayram; 1995'te anayasa'nın kabulünden beri kutlanıyor.
21 eylül անկախության օր (ankahutyan or) bağımsızlık günü resmî bayram; 1991'de ermenistan'ın sovyetler birliği'nden bağımsızlığını kutlanıyor.
7 aralık երկրաշարժի զոհերի հիշատակի օր (erkraşarchi zoheri hişataki or) spitak depremi anma günü resmî anma günü; 1988 spitak depremi maddesine bakınız.
kaynak: armenia information[72] ve londra'daki ermenistan büyükelçiliği[73]
ermenilerin kutladıkları dinî bayramların neredeyse hepsi değişken tarihlere sahiptir. 2009'da paskalya bayramı (զատիկ, zatik), ermeni kilisesi tarafından 21 nisan tarihinde kutlanacaktır. vartavar (վարդավար) bayramı, her sene paskalya'dan 14 hafta sonra kutlanır.[72]
dipnot ve kaynakça

dipnotlar
^ sevan gölü dahil olmak üzere.
^ 1989 sovyet nüfus sayımını (84.860 azeri *), 2004'te edilen avrupa konseyi tahminiyle (≤30 *) karşılaştır (bugünkü ermeni nüfus sayımı sonuçlarında bir "azeri" bölümü bulunmadığı * için ermenistan'da azerilerin sayısı tam olarak bilinmiyor).
^ vicdan özgürlüğü ve dinî örgütler hakkındaki yasanın 3. maddesinden alıntı: "vicdan özgürlüğü hakkı ancak kamu güvenliği, yasa ve düzeni, vatandaşların sağlığı ve ahlâkı sağlamak ve diğer vatandaşların haklarının ve özgürlüğünün korunması için gerekli olan kısıtlamalara uğrabilir. ("խղճի ազատության իրավունքի իրագործումը ենթակա է լոկ այն սահմանափակումներին, որոնք անհրաժեշտ են հասարակական անվտանգությունը եւ կարգուկանոնը, քաղաքացիների առողջությունն ու բարոյականությունը, հասարակության մյուս անդամների իրավունքներն ու ազատությունները պաշտպանելու համար:")
^ kaynakta "vağarşapet" (վաղարշապատ/vagharshapet) olarak gösterilmektedir.
^ stockholm'daki 1912 yaz olimpiyatları'nda iki tane sporcu türkiye'yi temsil etti, ve bunların her ikisi (vahram papazyan ve mıgırdıç mıgıryan) ermeni asıllı idi; bakınız: türkiye millî olimpiyat komite