tesadüfen mi oluştuk şimdi

işçi sınıfının tarihsel olarak devrimci potansiyelini yitirmediğinin mantıksal ve olgusal olarak ortaya konması bu tür kimselerin ruh halini değiştirmeye hiçbir zaman yetmemiştir ve bundan sonra da yetmeyecektir.
ama elbette asıl sorun bu tür iflah olmaz bireyleri 'her ne kadar bunlar ciddi bir sosyal vâkıa oluştursalar da' ikna etme sorunu değildir. asıl sorun bunların dolaşıma soktukları fikirlerle, böylesi gericilik dönemlerinde etkileme fırsatı buldukları yeni kuşaklardır. o nedenle bu iddiaya yanıt vermek bir zorunluluktur.
bu düşünceye kapılanlar esasen iki tür gözleme dayanıyorlar. ilk olarak, olağan yaşantının içindeki bireyler olarak gözlemledikleri işçilerin zaaf ve kusurları karşısında düş kırıklığına uğrayıp, 'bunlar mı dünyayı değiştirecek!' diye öfkeleniyorlar. oysa genel olarak olağan dönemlerde ya da gericilik dönemlerinde işçiler de burjuva toplumunun ortalama bireylerinden pek farklı değildirler. bu dönemlerde onlardan olağanüstü davranışlar, yaldızlı kahramanlıklar beklemek ancak hayalcilik olurdu. işçi sınıfının tarihsel devrimci potansiyeli işçilerin gündelik sıradan davranışları içinde değil, onların bir sınıf olarak örgütlü davranışında yatar. zira işçilerin kütle halindeki, yani bir sınıf olarak davranışları ile birey olarak davranışları farklıdır. bu tıpkı, bir su damlasının fiziksel davranışı ile bu damlalardan oluşan bir ırmağın fiziksel davranışının tümüyle farklı dinamiklere tâbi olmasına benzer.
ikinci olarak da, işçi sınıfı hareketinin durgun bir dönemindeki durumunu gözlemleyip 'bu iş bitti!' diyorlar. oysa, ırmak benzetmesini devam ettirecek olursak, ırmağın kuruduğu mevsim dönemlerindeki ya da durgun bir gölü andırdığı kısımlarındaki davranışı ile gerçekte onu bir ırmak yapan genel akış karakteri farklıdır.