talat paşa nın evrak ı metrukesi

900 bin ermeni yok mu oldu?
toplamda ise tehcir bölgelerine ulaşan ermeni sayısının bir milyonun üzerinde olduğu resmi osmanlı belgeleri ve konsolos raporlarına göre sabittir. bu itibarla, kısaca ifade edersek, burada yayımlanan belgeler tehcirin tam bir resmini elde etmeye olanak vermemekte, bardakçı’nın pek çok kez iddia ettiği gibi talat paşa’nın ‘metrûk evrakı’ da tehcir hakkındaki tartışmaları bitirmeyecektir.
bununla birlikte belgelerin herhangi bir şekilde değerlendirilmeden okuyuculara sunulduğu bu eserden sonra, tehcir öncesi ermeni nüfus (1 milyon 500?bin) ile 972.246 kişi olan tehcir sonrasındaki nüfus (bkz: s 109) arasındaki fark (lepsius’un 1 milyon 845 bin rakdıbını kabul eden) kolayca yaklaşık 900 bin kişinin öldüğü şeklinde türk kamuoyuna, akademik araştırmaların hâlâ devam ettiği bir konu hakkında doğru olmayan bir tablo sunacaktır.