osmanlıyı özlemek

amk ilkokuldaki gazlı tarih kitaplarına bakan adam herhalde özler osmanlı devleti'ni. çok büyük devlettir, yüzlerce yıl dünyanın dıbına koymuştur, lakin böyle bir gücü yerleştirmek ve idame ettirmek için de ortalığın dıbına koymak gerekir.

osmanlı adaleti; evet vardır, fakat 5. sınıf tarih ders kitabında anlatıldığı gibi değildir. osmanlı'nın en güçlü yanlarından biri olan devşirme sisteminde ufak yaşlarda ailelerinden alınan çocukların ileride büyük adamlar oldukları anlatıldı bize, ki bu doğrudur, en basit örneği bile bayo sokoloviç (bilindik adı sokollu mehmet paşa) dünyanın dıbına koymuştur, ama hiç bir zaman da o çocukların ve ailelerinin tarafından bakılmadı olaya. al sana o dönem oğlunu askerlere veren bi babanın yazdığı yazı:

lanet olsun sana, ey imparator, üç kere lanet olsun,
yapmış olduğun ve hala yaptığın kötülükler için.
yaşlıları ve papazları tutup zincire vurdun,
çocukları yeniçeri yapmak için.
anaları da ağlıyor, bacıları, kardeşleri de,
ben de ağlayacağım gözlerim çıkana kadar;
yaşadıkça ağlayacağım hatta,
geçen yıl kardeşimdi giden, bu yıl oğlum.

böyle zütten uydurma bi yazı gibi gözüküyo ama istediğin yerden araştırabilirsin, kitap şu an önümde ve bakarak yazdım (konstantiniyye: dünyanın arzuladığı şehir, 1453-1924).

veya hiç biriniz düşünmüyor istanbul'un fethini izlerken lan o dünem istanbul nüfusu 8 binlere düşmüştü, fatih sultan mehmet ne yaptı da ölmeden önce metropole çevirdi orayı diye. iskan politikası, fakat sizin bildiğiniz gibi değil, türk, arap, ermeni, yahudi hiç farketmez anadoluda düzeni olan aileler alınıp istanbul'a, savaştan yeni çıkmış, veba salgını olan şehre zütürüldüler. onlar mutlular mıydı sence ?

ha buraya gelince, bu yapılanlar yanlış mı diyorum ? hayır amk o devleti o seviyeye getirip, yüzyıllarca yönetmek için yapacak başka bişey yok, tabii ki böyle yapacaklardı. ama gelip de osmanlı'yı özledik vs diye ağlayan cahillere söverim arkadaş. o dönemde, o zamanki hedeflere uygun siyaset oydu, zulüm vardı fakat amaca hizmet ediyordu. şimdi sana yapsalar aynı şeyi, kabul eder misin, yoksa isyan mı edersin amk.

bak tekrar söylüyorum, yanlış demiyorum amk. diyorum ki özleyen adam, şu üstte verdiğim iki örnek; devşirme ve iskan politikalarının diğer yüzü, senin başına gelseydi; gene der miydin öyle osmanlı'yı özlüyorum diye diyorum.

özet: gazlı tarihe takılıp kalmayın, olayların sebebini ve geçtiği zamanları iyi yorumlayın.