dünyadan silinse sikinizde olmıcak ülkeler

andorra: fransa-i̇spanya sınırındaki pirene dağları’nda konuşlanan andorra, 468 km2 yüzölçümüne ve yaklaşık 71.000 kişilik nüfusa sahip, ufacık bir ülke. başkenti andorra la vella, ekonomisinin başlıca kaynağı turizm. kendi savunma bakanlığı olmasa da, i̇spanya ile fransa’nın kanatları altında olduğu için güvenlikte diyebiliriz. ülkede asıl olarak katalanca ve fransızca konuşuluyor. yönetim şekli prenslik. özellikle kış manzarasının tadına doyulmaz olduğunu söylüyor gidenler.

angola: 1.246.700 km2’lik bir alana yayılmış, başkenti luanda olan, 11.000.000’dan biraz fazla sayıda insanın nüfusunu oluşturduğu bir ülkecik. güneybatı afrika’nın atlantik kıyısına konuşlanmış. asıl kısımdan azıcık ayrılmış duran minik bir toprak parçası daha var kuzeyinde. portekizce ve bir takım afrika dilleri konuşuluyor hakim olarak. portekiz kolonisi olmaktan 1975 yılında kurtulmuş. topraklarında çeşitli değerli madenler bulunuyor. bunun dışında balıkçılık, denizcilik ve tekstil de ülkenin ekonomisinde söz sahibi olan maddeler.

antigua ve barbuda: neden iki ismi var bu ülkenin derseniz, aslında üç olacakmış ama üçüncü adacık olan redonda ismi anılmaya layık bulunmayacak kadar ufak. bu adalardan oluşan devlet 443 km2 genişlikte, yaklaşık 69.000 nüfuslu, aslen i̇ngilizce konuşulan bir yer. başkenti st. john’s, yönetim biçimi monarşi. 1493 yılında kolomb tarafından bulunan ülke 1981 yılına kadar i̇ngiltere himayesi altındaymış.

belarus: şimdiye kadar saydıklarımızdan farklı, koskoca bir ülke olan belarus yine de fazla tanınmıyor. türkçesi beyaz rusya. 207.600 km2’ye yayılmış bir alanda, 10.300.000’den fazla insan yaşıyor. şaşıracaksınız ama insanlar belarusça ve rusça konuşuyor. başkenti minsk ve ülke cumhuriyet ile yönetiliyor. ormanlı, göllü, tepeli güzel bir memleket. ama 1986 çernobil faciasından en geniş oranda etkilenen yerlerden biri olduğu için uzun süre hastalıklarla boğuşmuş. eskiden sscb’nin bir parçasıyken 1990 yılında bağımsız cumhuriyet olduğunu ilan etmiş olan belarus, çok yüksek bir okuma yazma oranına sahip.

belize: mekgiba’nın güneyinde, karayip denizi’ne kıyısı olan bir orta amerika ülkesindeyiz şimdi. 1981’de bağımsızlığını ilan etmiş olan 22.966 km2’lik ülkede 279.500 kişi yaşıyor. başkenti belmopan. aslen i̇ngilizce konuşuluyor. dalış meraklılarının ilgisini çeken çok enteresan yerleri var su altında. ayrıca maya kalıntılarının zenginliği ile de tarihi önem taşıyor. parlamenter demokrasi ile yönetiliyor.

botswana: güney afrika’nın 600.370 km2’lik sıcak ülkesi bostwana’nın büyük kısmı çöllerle kaplı. 1.640.000 insanın yaşadığı ülkenin başkenti gaborone ve aslen i̇ngilizce konuşuluyor. afrika’nın en eski demokrasi yönetimine sahip olan ülke, 1966 yılında bağımsızlığını ilan etmiş. o zamana kadar bechuanaland ismini kullanıyormuş. ne yazık ki hastalıkların fazla, yaşam ortalamasının düşük olduğu bir yer burası.

burkina faso: önceden yukarı volta ismiyle bilinen çöllük bir batı afrika ülkesi burası. 274.200 km2 yüzölçümünde yaklaşık 14.000.000 insan yaşıyor. yoksul, okuma yazma oranı çok düşük bir ülke. en acaip başkent ismi yarışmamızın ouagadougou ile rakipsiz birincisi. fransızca ve yerel afrika dilleri konuşuluyor. bağımsızlığını 1960 yılında ilan etmiş ve parlamenter bir devlet yönetimine sahip. ülkenin yerlilerine burkinabe deniyor.

burundi: tanzanya, kongo ve ruanda (bunların bilindiğini varsayıyoruz) arasında yer alan doğu afrika ülkesi burundi, 27.830 km2 yüzölçümüne ve yaklaşık 6.400.000 nüfusa sahip. başkenti bujumbura. ülke cumhuriyet ile yönetiliyor. fransızca, kirundi ve swahili dilleri konuşuluyor. eskiden belçika sömürgesi olan burundi, bağımsızlığını 1962’de kazanmış. yerli halk arasındaki çatışmalar maalesef hâlâ sürüyor. ekonomik olanakları da çok kısıtlıdır.

cape verde: cumhuriyet ile yönetilen cape verde, senegal’e komşu batı afrika ada ülkesi. 4.033 km2’lik bir alanda yaklaşık 420.000 kişi yaşıyor. başkenti praia ve hakim dil portekizce. portekiz sömürgesi olmaktan 1975’te kurtulmuş. yoksulluk oranı yüksek olan ülke, avrupa birliği’ne üye olmak için de başvuruda bulundu ancak avrupa’dan hayli uzakta olduğu için teknik olarak onay alamayacağı söyleniyor.

comoros: hint okyanusu’nda, mozambik kanalına yakın bir bölgede bulunan adalar topluluğu. grande comoro (ngazidja), anjouan, moheli ve mayotte adalarından oluşuyor. mayotte aynı zamanda fransa’ya da bağlı. ülke, 2.170 km2, 671.000 nüfuslu. başkenti moroni. arapça ve fransızca konuşulan başlıca diller. önce fransız sömürgesi iken sonra madagaskar’a bağlanan comoros, 1974’te bağımsızlığını ilan etmiş. şimdi cumhuriyet ile yönetilen ülke bizde komorlar olarak da geçiyor.

cote d’lvoire: bu isimle bilmemeniz normal, zira ülke genellikle ivory coast, yani türkçesiyle fildişi sahili olarak tanınıyor. batı afrika’daki gine körfezinde yer alan ülke 322.460 km2 ve 17.300.000 nüfuslu. başkenti yamoussoukro ki acayip isimli başkentler listemizde ikinci sıraya oturabilir. kakao ve muz başta olmak üzere tarımla geçiniyor. eskiden fildişi ithal edilirmiş. önceleri fransız sömürgesi olan ülke, parlamenter demokrasi ile yönetiliyor ve fransa hâlâ bu konuda büyük söz sahibi. en çok da fransızca konuşuluyor.

djibouti: bizde cibuti olarak geçen ülke, kuzeydoğu afrika’da, kızıl deniz ile aden körfezi arasında. kayalık çölleri bol olan topraklarının yüzölçümü 23.000 km2. bu topraklarda yaklaşık 477.000 insan yaşıyor. başkenti ülke ile aynı isme sahip. fransızca, arapça ve bazı afrika dilleri konuşuluyor. 1977’de bağımsız olmuş. oldukça şirin bir ülkecik olduğu söyleniyor. ayrıca yer kabuğunun en ince olduğu yerlerden biri.

east timor: doğu timor, güney çin denizi ve hint okyanusu arasında kalan endonezya adalarından timor’un özerkliğini ilan etmiş doğu parçasıdır. 15.007 km2 büyüklüktedir, üzerinde 1.041.000 kişi barınmaktadır. başkenti dili’dir. eskiden portekiz sömürgesi olduğu için portekizce, bunun yanında tetum, endonezya dili ve i̇ngilizce konuşulur. ne yazık ki yakın tarihinde katliamlara sahne olmuş, 2002’de de bağımsız olmuştur. bu gencecik ülke şimdi cumhuriyet ile yönetiliyor.

eritrea: bizde eritre denen, 121.320 km2’lik, 4.562.000 nüfuslu, başkenti asmara olan ülke. kızıl deniz’e kıyısı olan parçası afrika’nın en sıcak ve kurak bölgelerinden biri. daha dağlık olan bölgelerinde tarım yapılıyor. sudan, etiyopya ve djibouti ile çevrilmiş. eskiden etiyopya’ya bağlı olan ülke 1993’te bağımsızlığını ilan etmiş ama 2000 yılına kadar etiyopya ile aralarında sınır anlaşmazlığına dayanan çok acı olaylar yaşanmış. 2003’te sınır konusundaki çekişmelere kesin son verilmiş.

gabon: az bilinen ülkelerimizin çoğunluğu afrika’da ister istemez. gabon da atlantik kıyısında yer alan gine, kamerun ve kongo ile komşu olan bir batı afrika ülkesi. tropikal ormanlarla dolu 267.667 km2’lik topraklarında 1.390.000 kişi yaşıyor. başkenti libreville. fransızca dışında pek çok afrika dili de konuşuluyor. 1960’da özerkliği kabul edilen ülkenin en büyük gelir kaynakları ormancılık ve madencilik.

kiribati: önceden gilbert adaları ismini taşıyan pasifik ülkesi, üç ana parçadan oluşuyor: gilbert adaları, phoenix adaları ve line adaları. mercan resifleri ile çevrili volkanik yapılı bu ülkenin yüzölçümü 811 km2, nüfusu 103.000. başkenti tarawa. ülke cumhuriyet ile yönetiliyor.

lesotho: dünyada etrafı tamamen bir başka ülkeyle çevrili tek ülke. güney afrika cumhuriyeti ile sarmalanmış durumda. 30.355 km2, yaklaşık 1.960.000 nüfuslu. başkenti maseru, en çok konuşulan dilleri i̇ngilizce ve sesotho. 1966’da i̇ngiltere’den ayrılarak bağımsızlığını ilan etmiş. bundan önce ismi basutoland imiş. parlamenter monarşi ile yönetiliyor.

liechtenstein: dünyanın en minyatür ülkelerinden biri olan liechtenstein sadece 160 km2’cik! buraya 33.700 kişi rahat rahat sığıyor. 5000 kişilik başkentinin ismi vaduz, konuşulan dil ise almanca. avusturya ile i̇sviçre arasında yer alan dağlık bölgede kurulu. varlık düzeyi oldukça yüksek olan ülke monarşi ile yönetiliyor. her şeyin küçüğü şirin olur ya sevimli bir ülke burası da. ama sahipsiz değil; i̇sviçre’nin kanatları altında.

malawi: yine afrika’dayız. güneydoğu afrika’da, mozambik, zambiya ve tanzanya ile çevrili durumdaki ülkenin yüzölçümü 118.480 km2, nüfusu ise 12.160.000. başkenti lilongwe. i̇ngilizce ve chichewa dili konuşuluyor. 1967’de i̇ngiliz himayesinden kurtuldu ama uzun süre diktatörlüğe maruz kaldı. şimdi cumhuriyet ile yönetiliyor. eskiden adı rodezya olan güzel ülke, yüzlerce tür enteresan balık barındıran muhteşem malawi gölü ile de ünlü.

togo: batı afrika’nın ince uzun, sahile ince tarafı denk gelmiş olan ülkesi. 56.785 km2’lik alanında yaklaşık 5.700.000 kişi yaşıyor. 1960’ta bağımsız olan ülke demokrasi ile yönetiliyor ve hakim dil fransızca ile bazı yerel afrika dilleri.