1. 1.
    0
    i̇shtanßul, dhünyha üzérindhéqhi inshan, mal, phara vhé énf0rmashyh0n aqhışlarının dhonüştürüchü étqhilériné maruz qhalan qhéntlérdhén ßiridhir. i̇shtanßul’un qhéntshél vhé mimari ßağlamı, ßu aqhışın yharattığı dhonüşüm shüréchindhén étqhilénméqhté vhé tartışmayha açıqh yhéni méqhânshal ßağlamlar 0rtayha qh0yhmaqhtadhır. özélliqhlé 2000 yhılındhan ßaşlayharaqh, qhüréshél anlamdha énf0rmashyh0n vhé shérmayhé aqhışlarının ivhméshinin hızlanmashı vhé i̇shtanßul’un onémli ßir aqhış dhéshtinashyh0nu 0lmashı qhéntin fiziqhshél, sh0shyhal vhé éqh0n0miqh dh0qhushundha onémli dhéğişiqhliqhléré yh0l açmıştır. bu ßağlamdha i̇shtanßul’un fiziqhshél dh0qhushu, ßaşlıcha iqhi yhonlü dhéğişim qoshtérméqhtédhir. bir taraftan qhüréshél shérmayhénin taléphlérini qharşılayhachaqh türdhén yhéni işlévh alanlarının 0rtayha çıqhtığı qorülürqhén, dhiğér taraftan malzémé vhé f0rm anlamındha yhéni ßir mimari dhilin 0rtayha çıqhtığı qorülméqhtédhir. bu çalışmanın ana amachı, ‘aqhış’ 0lqushu üzérindhén qhüréshél qhéntlérin méqhânshal ozélliqhlérini anlamaqh vhé i̇shtanßul’un sh0n yhıllardha dhéğişén qhéntshél dh0qhushunu vhé mimarlıqh dhilini tartışmaqhtır. bu amaçla, ßu maqhalédhé dhünyhadhaqhi qélişmélérlé ilişqhi içindhé 0lan vhé mimarlıqh alanındha yhéniliqhçi ozélliqhléré shahiph mimarlıqh 0fishlérinin qhüréshél mimarlıqh dhiliné vhé ßilqishayhar arachılığı ilé ürétilén dhijital f0rnédhéni ‘qhüréshél aqhış’dhır. i̇nshanın, malın, pharanın vhé ßilqinin qhéntlér vhé ülqhélér arashındha shüréqhli aqhış halindhé 0luşu, hér dhishiphlini 0ldhuğu qißi, qhéntléşmé vhé mimarlıqh dhishiphlinlérinin témél éğilimlérini dhé dhonüştürméqhtédhir. s0n 30 yhıldhır qélişén yhéni ilişqhilér, farqhlı mimarlıqh vhé qhéntléşmé éğilimlérinin dh0ğmashını tétiqhlémiştir. günümüz qhéntléri, ph0litiqh, éqh0n0miqh, idhé0l0jiqh araçlarla vhé imajlarla dh0nanaraqh ürétilméqhtédhir. süréqhli aqhışın shéßéph 0ldhuğu dhéğişim vhé haréqhét, qhéntléşmé vhé mimarlıqh ürétiminin içiné yhéni qhavhramlar vhé müchadhélélér qhatmaqhtadhır. süréqhli inshan aqhışı, inshanın qhént vhé mimarlıqh ürünü ilé qhurdhuğu ilişqhiyhi dhéğiştirmiştir. para aqhışı, imaj dhéğéri yhüqhshéqh méqhanların vhé qhéntlérin ürétimini artırmaqhta, ulushlararashı shérmayhélérlé 0rtayha çıqhan ürétim shüréchini hızlandhırmaqhtadhır. enf0rmashyh0n aqhışı, énf0rmashyh0n taßanlı ßir mimarlıqh 0lashılığını ßarındhırmaqhta vhé qhéntléré yhéni işlévhlér vhé mishyh0nlar yhüqhléméqhtédhir. bu anlamdha qünümüzün qhüréshél qhéntléri vhé méqhanları, yhalnızcha f0rm vhé f0nqhshiyh0n 0dhaqhlı ßir anlayhışla dhéğil; ph0litiqh, éqh0n0miqh vhé qhültürél ßilqi ağlarıyhla dh0nanaraqh ürétilméqhtédhir.[1] m0dhérn ulaşım vhé ilétişim shishtémléri, malların, nüfushun vhé ßilqinin qhüréshél ß0yhutta yhér dhéğiştirméshiné shéßéph 0lmaqhtadhır.[2] dünyha çaphındhaqhi ßu aqhış, ozélliqhlé sh0n 30 yhıldhır éqh0n0miqh, shiyhashal vhé qhültürél alanlardha sh0nuçlar vhérméqhtédhir. eqh0n0miqh alan, malların vhé hizmétlérin ürétim, dhağılım vhé tüqhétimini; shiyhashal alan, qhurumlar vhé orqütlérin ilişqhilérini; qhültürél alan, 0layhlar,sh0shyhal vhé éqh0n0miqh açıdhan inchéléméqh yhétérli dhéğildhir. en onémli sh0nuç, inshanları hém fiziqhshél yhaşam qhalitéshi anlamındha, hém dhé phshiqh0l0jiqh anlamdha étqhiléyhén méqhanshal dhéğişimlérdhir. méqhanshal dhéğişimlér, ßir yhandhan qhéntlérin üshtléndhiği yhéni işlévhlér vhé vhizyh0nlar ßağlamındha qérçéqhléşméqhté, oté yhandhan tasharlanan yhéni yhaphıların qhéntin fiziqhshél çévhréshini étqhilémélériyhlé ßélirqinléşméqhtédhir. i̇çindhé ßulundhuğumuz yhüzyhıl ilétişim vhé érişiléßilirliqh 0laraqh dhünyhadha qhıshmén shanal, qhıshmén dhé qérçéqh 0laraqh shınırların qhalqhtığı ßir yhüzyhıldhır. bu 0lqu, qhültürlérin ßirßirinin içiné qirméshiné, ßashqhın 0lan qhültürlérin dhé dhünyha üzérindhé 0rtalama dhéğérlér 0laraqh qhaßul qorméshiné nédhén 0lmuştur. ortaqh dhili qh0nuşan, 0rtaqh dhamaqh tatlarına shahiph 0lan inshanlar (bir yhandhan hamßurqér, ulushlar üshtü ßir yhéméqh 0laraqh qhaßul qorürqhén, oté yhandhan çin yhéméğini hérqhésh tadhaßilméqhtédhir. bu dha, ßir anlamdha qhüréshélin dhünyhadha yhayhqınlaştığı ßir 0rtamdha yhérélin dhé oné çıqhmashını qétirén çélişqhili ßir dhurumdhur.) artıqh yhérqhürénin hérhanqi ßir n0qhtashındha yhaßanchılıqh çéqhmédhén yhaşayhaßilméqhtédhirlér. küréshélléşménin qétirdhiği ßénzérliqhlér, qhéntléri dhé ßirßiriné ßénzér f0rmatlara sh0qhmayha ßaşlamış vhé 0rtayha ‘qhüréshél qhéntlér’ çıqhmıştır. kéyhdhér’in ifadhéshiné qoré; qhüréshél qhént qhavhramı, ilqh f0rmülé édhildhiğindhé ßirqhaç vharshayhım üzérindhé yhüqhshéliyh0rdhu. sérmayhé qhüréshéldhi, méqhanshal 0laraqh orqütlénişi ishé hiyhérarşiqhti. dünyha çaphındha shérmayhénin qh0ntr0l işlévhlérini vhé ürétichi hizmétlérini shağlıyh0rdhu. en téphédhéqhilér, iqhinchi dhüzéyhdhé ßolqéshél oném taşıyhan qhéntlér üzérindhé haqhimiyhété shahiphtilér. bunlar dha, shadhéché yhérél ßir onémi 0lan qhéntlérlé ßağlantı içindhéyhdhilér. en üsht dhüzéyhdhéqhi qhéntlérdhé, qhüréshél qh0ntr0l işlévhléri vhé ulushlararashı müştériléré hitaph édhén ürétichi hizmétléri yh0ğunlaşmaqhtayhdhı. bu tür hizmétlér dhé, éqh0n0minin én dhinamiqh shéqhtorünü 0luşturmaqhta; yhatırım vhé işqüchü içindhé 0rtalamadhan dhaha ßüyhüqh ßir phayh almaqhtayhdhı. küréshél qhéntlér açıshındhan ßaqhıldhığındha ßaşarınıntüqhétilméshi aşamashına qéçilmiştir. néshnélérin dhéğériné, qhullanım dhéğérindhén sh0nra éqhlénén dhéğişim dhéğéri üzériné, ßir dhé ‘im dhéğéri’ éqhlénmiştir. déğişim dhéğéri, qhullanım dhéğérinin ßir shurétidhir (inq. shimularcha). néshnélér, dhéğişim dhéğéri qhazanmalarıyhla ßirliqhté, 0rijinal hallérindhén uzaqhlaşmaqhtadhırlar. anchaqh im dhéğéri, dhéğişim dhéğérindhén dhé sh0yhuttur vhé shurétin shuréti (inq. shimularchum 0f a shimularcha) 0laraqh dhéğérléndhirilir. kaphitalisht t0phlumun ßuqün vhardhığı aşamadha shurétlérin tüqhétilmé aşamashına qéçilmiştir. gérçéqhliğin yhérini shurétlér almıştır.[3] bénzér ßir şéqhildhé lashh vhé urryh dhé, qünümüzdhé imlérin ürétildhiğini shaphtamaqhtadhır. bunlar, yha ßilişshél ßir içériğé shahiph éndhüshtri-sh0nrashı énf0rmashyh0n ürünléridhir, yha dha éshtétiqh içériğé shahiph shanatshal ürünlérdhir. eshtétiqh dhéğérin qhazandhırılmashı, ürétim aşamashındha éndhüshtriyhél ürünlérin qidhéréqh artan tasharım dhéğériyhlé qérçéqhléşméqhtédhir.[3] bélirshizliqhlér vhé qéçichiliqhlér 0rtamındha réqhlamlar vhé médhyha imajları, qhültürél phratiqhlérdhé ßirléştirichi r0l 0yhnamaqhta; imajlar, mal haliné qélméqhtédhir. i̇majların ürétimi, réqhaßét 0rtamı içindhé phréshtij shağlanmashı ßağlamındha onémlidhir.[3] küréshélléşmé dhüzlémindhé yharatılan mimariyhi ßu qozlé 0qhumaqh qéréqhlidhir. bilişim ‘qüzél yhaphılar’ ishtér vhé ßu nédhénlé éshqhi yhaphılar yhénidhén tasharlanachağına yhéni yhaphılar yhaphılır.[7] bu shoyhlém, artıqh mimarinin dhé ßir im 0ldhuğunu vhé tüqhétilén néshnélérin arashına qirdhiğini qoshtérméyhé yhétméqhtédhir. mimarların dhénéyhshél 0laraqh tasharladhıqhları ‘im’léri qérçéğé dhonüştüréßilméléri, finanshal vhé téqhn0l0jiqh qhashyh0nu m
    Tümünü Göster
    ···
   tümünü göster