yüzüklerin efendisindeki türk karşıtı detay

ozeti basta geceyim: tolkien militarist nasyonel rasist, ciksist ve hiyerargib bir hikaye kurgulamis

guzel bir film izledim demek icin kullandiginiz kriter eger filmin sizi icine alip baska gerceklikler icinde bir sure dolastirabilecek kadar etkisi altina alip keske bitmeseydi duygusunu yasatmasi ise bir cok insani etkileyebilecek kadar basarili bir anlatima sahip olan yuzuklerin efendisi gayet basarilidir ancak fantastik edebiyatin kilometre taslarindan biri olarak kabul edilen bu hikaye ye biraz daha derin incelemelerle yaklasmak istiyorum. tolkienin usta bir yazarlikla yazdigi bu kitap gercekten gorkemli ve inceliklidir ve bu yapitlar insanlara nufuz ederler. ya da nufuz edebildikleri olcude gorkemlidirler. ancak bir eserin guzel olmasini onun sadece nufuz etme basarisi olarak kabul etmeyen biri olarak icimizde biraktigi seylerin niteligi konusuna deginmek istiyorum. hikayenin temasini hatirlayin. baris ve huzur dolu bir yer olan hobbit ulkesinde basliuor hikaye. yesil cayirlar kucuk eglenceli barinaklar filan adeta bir cennet ulke. ancak fantastik edebiyatta bukadar onemli olan bir hikayede tolkien tutarli bir denklik kurmus: her ulkenin ve milletin farkli bir sosyal ortami vardir ve halk buna uyumlu bir sekilde fizyolojik olarak farklidir. hatta insansi temellerde ancak farkli turlerdir. bu denklik bize sunu soyluyor acikca : ayni dunyayi paylasarak farkli temelleri temsil eden bu varliklar hem insandir hem de turleri farklidir. bu size birsey hatirlatti mi? galiba soyle birsey hatirlatiyor. irklarin fizyonomik farkliliklari sahip olduklari degerlerdeki farklilikla bagdaslasir ilkesi yani irkciligin temel ilkelerinden birini adeta insanlari. bilinc altina kabul ettirmeye calisiyor. hatta daha da ileri gidiyor ve bu farkli irklari sinirlari belli ulkelere paylastiriyor bu da sanki en koyusundan milliyetcilik. zaten hikayenin tumu ikinci dunya savasinin egretilemesi gibi ve bu egretilemede naziler kotulerle ozdeslesmis. bu durum daha onceki durumu cokertmez bir insan alman olmadigi surece hem nasyonal rasist hem de nazilere karsi olabilir ki tolkien de bir alman degil. daha sonraki konu da frodonun ustlendigi gorev. dunyayi kurtarma misyonu sahibi kahramanlar fantastik edebiyatta gib karsilasilan bir ogedir ancak sadece fantastik edebiyatta degil militarizmde de bu ogeye gib rastlanir. zaten kitap macera kitabi oldugu kadar(hatta belkide daha fazla) bir savas kitabidir ve en yogun tema ise savastir. burdaki savas bir misyon savasidir yani gerekli mesru kacinilmaz ve olumlu. bu baglamda insan coskuyla soluk soluga izleyebiler okuyabilir bu hikayeyi. neredeyse bu savasa davet eder bu hikaye sizi. bu oyle bir savastir ki iyi en yogun haliyle iyi kotu ise dibine kadar kotudur. bu ne manaya geliyor? genosit. dusunun iki ulus savasiyor. biri yayilmaci yani kotu diger tarafsa mesru mudafa ornek olarak amerika vietnam. bu eserde bu durum soyle yorumlaniyor. vietnamlilar iyi ise kotu amerikalilari bebeklerine kadar oldurme hakkina hatta gorevine sahiptir. yani mordor gibi amerikan deniz piyadelerini o savasa gonderen sey liderler degil vucutlarindaki en kucuk hucreye kadar sinmis olan kotuluktur ve bu nedenle tolkienin kurguladigi savas yanlizca liderlerin dusurulmesiyle degil ne kadar mordorlu varsa hepsinin oldurulmesiyle kazanilabilir. ustune ustluk bunla da bitmiyor bu hikayede kactane kadin hatirliyorsunuz? galiba 2 tane vardi kadin kahraman. biri elf kralicesi digeride savasan bir soylu kadin yani bu kurgu sadece erkeklere denk guce sahip kadinlara yer veriyor ve bu kontenjan da gayet sinirli. ustelik bunca farkli tur insansi yaratigi ince ince incelemesine ragmen ureme ve kadinin diger gorevleriyle ilgili bir noktaya da yer vermiyor. galiba tolkien kadinsi davranan kadinlari sevmiyor olsa gerek ki hikayesinde bu noktalara deginmemis ve bunlarla ilgili bir ipucu bile vermemis. bu da apacik ciksizmdir. bunlar ve bahsetmedigim diger nedenlerle (gucun yuce gosterilmesi, otoriter toplum, anlamsiz sadakat vs. ) usta bir hikayeye sigdirilmis beyin yikamalar ve bilinc altina hitap eden kapitalist liderleri mesru gormemize neden olabilecek noktalar icerdigi icin " kotu " olarak nitelendiriyorum. sanirim sanat eserlerine boyle yaklasmak sanati herseyden kopuk apayri bir kategori olarak niteleyen kapitalist sistemin-ki kapital sistem insanlara bazi davranislari asilamak icin ustaca kullanir sanati- uzerimizdw etki yaratmasina izin vermemek ve kapital sisteme karsi mucadele etmemek hatta kapital sistemin yaratilma surecine katkida bulunmamak acisindan onemlidir. sinemanin buyuk manupulasyonlar yarattigi bu cagda izlediklerimiz uzerine daha cozumsel daha derin yaklasimlar, incelemelerde bulunmaliyiz