türk ceza kanunu

cezanın belirlenmesi ve bireyselleştirilmesi

cezanın belirlenmesi
madde 61. - (1) hâkim, somut olayda;
a) suçun işleniş biçimini,
b) suçun işlenmesinde kullanılan araçları,
c) suçun işlendiği zaman ve yeri,
d) suçun konusunun önem ve değerini,
e) meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığını,
f) failin kast veya taksire dayalı kusurunun ağırlığını,
g) failin güttüğü amaç ve saiki,
göz önünde bulundurarak, işlenen suçun kanunî tanımında öngörülen cezanın alt ve üst sınırı arasında temel cezayı belirler.
(2) suçun olası kastla ya da bilinçli taksirle işlenmesi nedeniyle indirim veya artırım, birinci fıkra hükmüne göre belirlenen ceza üzerinden yapılır.
(3) birinci fıkrada belirtilen hususların suçun unsurunu oluşturduğu hâllerde, bunlar temel cezanın belirlenmesinde ayrıca göz önünde bulundurulmaz.
(4) bir suçun temel şekline nazaran daha ağır veya daha az cezayı gerektiren birden fazla nitelikli hâllerin gerçekleşmesi durumunda; temel cezada önce artırma sonra indirme yapılır.
(5) yukarıdaki fıkralara göre belirlenen ceza üzerinden sırasıyla teşebbüs, iştirak, zincirleme suç, haksız tahrik, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı ve cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsî sebeplere ilişkin hükümler ile takdiri indirim nedenleri uygulanarak sonuç ceza belirlenir.
(6) hapis cezasının süresi gün, ay ve yıl hesabıyla belirlenir. bir gün, yirmidört saat; bir ay, otuz gündür. yıl, resmî takvime göre hesap edilir. hapis cezası için bir günün, adlî para cezası için bir türk lirasının artakalanı hesaba katılmaz ve bu cezalar infaz edilmez.
(7) kanunda açıkça yazılmış olmadıkça cezalar ne artırılabilir, ne eksiltilebilir, ne de değiştirilebilir.
takdiri indirim nedenleri
madde 62. - (1) fail yararına cezayı hafifletecek takdiri nedenlerin varlığı hâlinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine, müebbet hapis; müebbet hapis cezası yerine, yirmibeş yıl hapis cezası verilir. diğer cezaların beşte birine kadarı indirilir.
(2) takdiri indirim nedeni olarak, failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri gibi hususlar göz önünde bulundurulabilir. takdiri indirim nedenleri kararda gösterilir.
mahsup
madde 63. - (1) hüküm kesinleşmeden önce gerçekleşen ve şahsî hürriyeti sınırlama sonucunu doğuran bütün hâller nedeniyle geçirilmiş süreler, hükmolunan hapis cezasından indirilir. adlî para cezasına hükmedilmesi durumunda, bir gün yüz türk lirası sayılmak üzere, bu cezadan indirim yapılır.