türk ceza kanunu

i̇ki̇nci̇ bölüm
kanunun uygulama alanı
zaman bakımından uygulama
madde 7. - (1) i̇şlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. i̇şlendikten sonra yürürlüğe giren kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı da kimse cezalandırılamaz ve hakkında güvenlik tedbiri uygulanamaz. böyle bir ceza veya güvenlik tedbiri hükmolunmuşsa infazı ve kanunî neticeleri kendiliğinden kalkar.
(2) suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanun uygulanır ve infaz olunur.
(3) güvenlik tedbirleri hakkında, infaz rejimi yönünden hüküm zamanında yürürlükte bulunan kanun uygulanır.
(4) geçici veya süreli kanunların, yürürlükte bulundukları süre içinde işlenmiş olan suçlar hakkında uygulanmasına devam edilir.
yer bakımından uygulama
madde 8. - (1) türkiye'de işlenen suçlar hakkında türk kanunları uygulanır. fiilin kısmen veya tamamen türkiye'de işlenmesi veya neticenin türkiye'de gerçekleşmesi hâlinde suç, türkiye'de işlenmiş sayılır.
(2) suç;
a) türk kara ve hava sahaları ile türk karasularında,
b) açık denizde ve bunun üzerindeki hava sahasında, türk deniz ve hava araçlarında veya bu araçlarla,
c) türk deniz ve hava savaş araçlarında veya bu araçlarla,
d) türkiye'nin kıt'a sahanlığında veya münhasır ekonomik bölgesinde tesis edilmiş sabit platformlarda veya bunlara karşı,
i̇şlendiğinde türkiye'de işlenmiş sayılır.
yabancı ülkede hüküm verilmesi
madde 9. - (1) türkiye'de işlediği suçtan dolayı yabancı ülkede hakkında hüküm verilmiş olan kimse, türkiye'de yeniden yargılanır.
görev suçları
madde 10. - (1) yabancı ülkede türkiye ndıbına memuriyet veya görev üstlenmiş olup da bundan dolayı bir suç işleyen kimse, bu fiile ilişkin olarak yabancı ülkede hakkında mahkûmiyet hükmü verilmiş bulunsa bile, türkiye'de yeniden yargılanır.
vatandaş tarafından işlenen suç
madde 11. - (1) bir türk vatandaşı, 13 üncü maddede yazılı suçlar dışında, türk kanunlarına göre aşağı sınırı bir yıldan az olmayan hapis cezasını gerektiren bir suçu yabancı ülkede işlediği ve kendisi türkiye'de bulunduğu takdirde, bu suçtan dolayı yabancı ülkede hüküm verilmemiş olması ve türkiye'de kovuşturulabilirliğin bulunması koşulu ile türk kanunlarına göre cezalandırılır.
(2) suç, aşağı sınırı bir yıldan az hapis cezasını gerektirdiğinde yargılama yapılması zarar görenin veya yabancı hükûmetin şikâyetine bağlıdır. bu durumda şikâyet, vatandaşın türkiye'ye girdiği tarihten itibaren altı ay içinde yapılmalıdır.
yabancı tarafından işlenen suç
madde 12. - (1) bir yabancı, 13 üncü maddede yazılı suçlar dışında, türk kanunlarına göre aşağı sınırı en az bir yıl hapis cezasını gerektiren bir suçu yabancı ülkede türkiye'nin zararına işlediği ve kendisi türkiye'de bulunduğu takdirde, türk kanunlarına göre cezalandırılır. yargılama yapılması adalet bakanının istemine bağlıdır.
(2) yukarıdaki fıkrada belirtilen suçun bir türk vatandaşının veya türk kanunlarına göre kurulmuş özel hukuk tüzel kişisinin zararına işlenmesi ve failin türkiye'de bulunması hâlinde, bu suçtan dolayı yabancı ülkede hüküm verilmemiş olması koşulu ile suçtan zarar görenin şikâyeti üzerine fail, türk kanunlarına göre cezalandırılır.
(3) mağdur yabancı ise, aşağıdaki koşulların varlığı hâlinde fail, adalet bakanının istemi ile yargılanır:
a) suçun, türk kanunlarına göre aşağı sınırı üç yıldan az olmayan hapis cezasını gerektirmesi.
b) suçluların geri verilmesi anlaşmasının bulunmaması veya geri verilme isteminin suçun işlendiği ülkenin veya failin uyruğunda bulunduğu devletin hükûmeti tarafından kabul edilmemiş olması.
(4) birinci fıkra kapsdıbına giren suçtan dolayı yabancı mahkemece mahkûm edilen veya herhangi bir nedenle davası veya cezası düşen veya beraat eden yahut suçu kovuşturulabilir olmaktan çıkan yabancı hakkında adalet bakanının istemi üzerine türkiye'de yeniden yargılama yapılır.
diğer suçlar
madde 13. - (1) aşağıdaki suçların, vatandaş veya yabancı tarafından, yabancı ülkede işlenmesi hâlinde, türk kanunları uygulanır:
a) i̇kinci kitap, birinci kısım altında yer alan suçlar.
b) i̇kinci kitap, dördüncü kısım altındaki üçüncü, dördüncü, beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci bölümlerde yer alan suçlar.
c) i̇şkence (madde 94, 95).
d) çevrenin kasten kirletilmesi (madde 181).
e) uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188), uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (madde 190).
f) parada sahtecilik (madde 197), para ve kıymetli damgaları imale yarayan araçların üretimi ve ticareti (madde 200), mühürde sahtecilik (madde 202).
g) fuhuş (madde 227).
h) rüşvet (madde 252).
i) deniz, demiryolu veya havayolu ulaşım araçlarının kaçırılması veya alıkonulması (madde 223, fıkra 2, 3) ya da bu araçlara karşı işlenen zarar verme (madde 152) suçları.
(2) birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yazılı suçlar dolayısıyla yabancı bir ülkede mahkûmiyet veya beraat kararı verilmiş olsa bile, adalet bakanının talebi üzerine türkiye'de yargılama yapılır.
seçimlik cezalarda soruşturma
madde 14. - (1) 11 ve 12 nci maddelerde belirtilen hâllerde, soruşturma konusu suçun yer aldığı kanun maddesinde hapis cezası ile adlî para cezasından birinin uygulanması seçimlik sayılmış ise soruşturma veya kovuşturma açılmaz.
soruşturma koşulu olan cezanın hesaplanması
madde 15. - (1) miktarının soruşturma koşulu oluşturduğu hâllerde ceza, soruşturma evresinde ileri sürülen kanunî ağırlaştırıcı nedenlerin aşağı sınırı ve kanunî hafifletici nedenlerin yukarı sınırı göz önünde bulundurularak hesaplanır.
cezadan mahsup
madde 16. - (1) nerede işlenmiş olursa olsun bir suçtan dolayı, yabancı ülkede gözaltında, gözlem altında, tutuklulukta veya hükümlülükte geçen süre, aynı suçtan dolayı türkiye'de verilecek cezadan mahsup edilir.
hak yoksunlukları
madde 17. - (1) yukarıdaki maddelerde açıklanan hâllerde mahkeme, yabancı mahkemelerden verilen ve türk hukuk düzenine aykırı düşmeyen hükmün, türk kanunlarına göre bir haktan yoksunluğu gerektirmesi hâlinde, cumhuriyet savcısının istemi üzerine türk kanunlarındaki sonuçlarının geçerli olmasına karar verir.
geri verme
madde 18. - (1) yabancı bir ülkede işlenen veya işlendiği iddia edilen bir suç nedeniyle hakkında ceza kovuşturması başlatılan veya mahkûmiyet kararı verilmiş olan bir yabancı, talep üzerine, kovuşturmanın yapılabilmesi veya hükmedilen cezanın infazı amacıyla geri verilebilir. ancak, geri verme talebine esas teşkil eden fiil;
a) türk kanunlarına göre suç değilse,
b) düşünce suçu veya siyasî ya da askerî suç niteliğinde ise,
c) türkiye devletinin güvenliğine karşı, türkiye devletinin veya bir türk vatandaşının ya da türk kanunlarına göre kurulmuş bir tüzel kişinin zararına işlenmişse,
d) türkiye'nin yargılama yetkisine giren bir suç ise,
e) zamanaşımına veya affa uğramış ise,
geri verme talebi kabul edilmez.
(2) uluslararası ceza divanına taraf olmanın gerektirdiği yükümlülükler hariç olmak üzere, vatandaş suç sebebiyle yabancı bir ülkeye verilemez.
(3) kişinin, talep eden devlete geri verilmesi hâlinde ırkı, dini, vatandaşlığı, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasî görüşleri nedeniyle kovuşturulacağına veya cezalandırılacağına ya da işkence ve kötü muameleye maruz kalacağına dair kuvvetli şüphe sebepleri varsa, talep kabul edilmez.
(4) kişinin bulunduğu yer ağır ceza mahkemesi, geri verme talebi hakkında bu madde ve türkiye'nin taraf olduğu ilgili uluslararası sözleşme hükümlerine göre karar verir. bu karara karşı temyiz yoluna başvurulabilir.
(5) mahkeme geri verme talebinin kabul edilebilir olduğuna karar verirse, bu kararın yerine getirilip getirilmemesi bakanlar kurulunun takdirine bağlıdır.
(6) geri verilmesi istenen kişi hakkında koruma tedbirlerine başvurulmasına, türkiye'nin taraf olduğu ilgili uluslararası sözleşme hükümlerine göre karar verilebilir.
(7) geri verme talebinin kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi hâlinde, ayrıca ceza muhakemeleri usulü kanunu hükümlerine göre tutuklama kararı verilebilir veya diğer koruma tedbirlerine başvurulabilir.
(8) geri verme hâlinde, kişi ancak geri verme kararına dayanak teşkil eden suçlardan dolayı yargılanabilir veya mahkûm olduğu ceza infaz edilebilir.
yabancı kanunun göz önünde bulundurulması
madde 19. - (1) türkiye'nin egemenlik alanı dışında işlenen suçlar dolayısıyla türkiye'de yargılama yapılırken, türk kanununa göre verilecek olan ceza, suçun işlendiği ülke kanununda öngörülen cezanın üst sınırından fazla olamaz.
(2) ancak suçun;
a) türkiye'nin güvenliğine karşı veya zararına olarak,
b) türk vatandaşına karşı ya da türk kanunlarına göre kurulmuş özel hukuk tüzel kişisi zararına olarak,
i̇şlenmesi durumunda, yukarıdaki fıkra hükmü u