layeredtech

ASENKRON SAYICILAR
Asenkron Sayıcılar, Dalgalı Sayıcı (ripple counter) veya Seri Sayıcı (serial counter) olarak da adlandırılır. Bu sayıcılarda Flip-Flop’ların çıkışları bir sonraki Flip-Flop CLOCK girişine uygulanarak birbirini tetiklemeleri sağlanır. Böylece bir öndeki sonrakini tetiklemiş olur. Asenkron sayıcılardaki Flip-Flop’lar TOGGLE modunda çalışır yani her bir CLOCK darbesi ile durum değiştirir.

Sayıcıların en önemli özelliklerinden birisi de çalışma hızlarıdır. Örneğin, asenkron bir sayıcıda 4 adet Flip-Flop kullanılmış olsun. Her Flip-Flop tepki süresi 10 nanosaniye ise son Flip-Flop konumunun değişmesi için 4x10ns=40ns’lik bir zaman geçer. Zamanlamanın hassas olduğu yerlerde ve bilgisayar devrelerinde bu çok önemli bir faktördür.
Clock Pulse’i sadece ilk Flip-Flop girişine uygulanıyorsa, her birinin Q çıkışı bir sonrakinin CLK girişine uygulanıyorsa ve çıkışlar Q ucundan alınıyorsa böyle sayıcılara ASENKRON iLERi SAYICI ya da ASENKRON YUKARI SAYICI denir.

şemasında CLOCK Pulse’i ilk Flip-Flop’a uygulanmıştır. Bu durum ilk Flip-Flop çıkışını düşük değerlikli bit durumuna getirmiştir. Şekildeki devre negatif kenar (düşen kenar) tetiklemeli çalışır. CLOCK Pulse’inin uygulandığı Flip-Flop en değersiz bittir. Sıralama en düşük değerlikli değerlikli bitten, en yüksek değerlikli bite doğru yapılır. Tablolarda en düşük değerlikli bit en sağa yerleşecek şekilde düzenleme yapılır. Çıkış dalga şekilleri çizilirken en üstte CLOCK Pulse’i bulunur. Bundan sonra sıralama düşük değerlikli bitten yüksek değerlikli olana doğru yapılır. Asenkron ileriye sayıcılar, genellikle JK ve T tipi Flip-Flop ile yapılır. JK Flip-Flop giriş uçları birleştirilerek T Flip-Flop elde edilir ve “lojik-1” uygulanır.
TTL serisi entegrelerde (74XXX serisi) boşta bırakılan uçlar “lojik-1” olarak işlem görür.
iKi BiTLiK ASENKRON iLERiGERi SAYICI
Asenkron sayıcılarda JK Flip-Flop her CLK Pulse’i geldiğinde konum değiştirmesi için J ve K girişlerinden “lojik-1” verilmelidir. Şekil-6’da FF0 Flip-Flop’un CLK girişine sıfırıncı CLK Pulse’i uygulandığında Q0 çıkışı “lojik-0”dan “lojik-1”e geçer. Birinci CLK Pulse’inde ise çıkış yine konum değiştirir bu defa FF1 CLK girişine Q0’daki düşen kenar değişimi FF1 Flip-Flop’un Q1 çıkışının “lojik-0”dan “lojik-1”e geçişini sağlar. ikinci CLK Pulse’i ile FF0 Flip-Flop’u konum değiştirir, FF1 Flip-Flop’u etkilenmez. Üçüncü CLK Pulse’i ile FF0 Flip-Flop’u konum değiştirerek “lojik-0”dan “lojik-1”e geçer. Pozitif kenarda FF1 Flip-Flop’u tetiklenmeyeceği için FF1 Flip-Flop’u konum değiştirmez. FF1 Flip-Flop’u çıkışı “lojik-1” olarak kalır.