geiger müller sayacı

geiger mueller tube, geiger sayacı, geiger counter, geiger muller counter diye de bilinir.

geiger müller sayacının geometrisi genellikle silindiriktir. ortasından anot teli geçirilir. anot teli çoğunlukla tungstendir. sayacın doldurulduğu gaz soygazdır. genellikle argon kullanılır.

uygulanan voltaj artırıldığında elektrik alan büyür. elektrik alan büyüdükçe de elektronların enerjileri artar. bu sayede elektronlar ikincil iyonlaşmış atomlar üretirler. ikincil iyonlaştırma üretimi ile gerçekleşen hızlı yükselmeye de townsend çığı denir. eğer elektrik alan daha da büyürse ilk çığda oluşan uyarılmış atomlar uyarılmış durumdan kurtulmak için foton atarlar ve bu fotonlar ikincil çığların oluşmasına sebep olur. ikincil çığlar ilk çığ bölgesinden daha uzakta oluşur ve bu sayede tüpün tamamı işleme katılmış olur. geiger muller sayacının dezavantajlarından biride budur. tüpün tamamı işleme katıldığı için gelen radyasyonun enerjisi veya ne olduğu hakkında bilgi elde edemeyiz.

ilk oluşan çığ anot telinin yakınında oluşur. çünkü enerjileri artan elektronlar anot teline doğru hızlıca hareket ederler bu sırada artı yüklü iyonlarında katota doğru hareket etmeleri gerekir. fakat bu iyonlar elektronlara göre çok yavaştırlar ve çığ bölgesinden çok uzağa gidemezler. yani anot telinin etrafında iyon bulutu oluştururlar.bu bulut elektrik alan şiddetini düşürür ve çığ işlemi durdurur. artı yüklü iyonlar katoda doğru sürüklenmeye başlarlar.bu süre içerisinde tekrar enerjileri artar eğer enerjileri katotu oluşturan atomların work function enerjisinden fazlaysa (veya eşitse) katottan elektron sökebilirler. böylece işlem tekrar başlamış olur. bahsettiğimiz üzere geiger müller de sürekli artış vardır ve bunu engellemek için söndürme işlemi (quenching) yapılır.

özet: filmlerde gördüğünüz sayaç lan. birisi radyasyona maruz kalırsa geiger sayacıyla ölçüm yapılır. çünkü imalatı basittir ve de taşınabilir. şu dıt dıt dıt dıt diye öten dedektör.

(bkz: gravitonla fizik geceleri)