özet geç diye yalvaracaksın 2

diğer bayramlar
hanuka
hanuka ("işık bayramı"), i̇brani takviminde kislev ayının 25. günü başlar ve sekiz gün sürer. bayram, festivalin sekiz gecesinin her birinde, mumların birer artırılarak yakılması ile yahudi evlerinde idrak edilir.
bayrama, "adama/tahsis" anldıbına gelen hanuka adı verilmiştir, zira bu gün, tapınak'ın iv. antiokhos epiphanes tarafından ele geçirilmesinin ardından yeniden tanrı'ya adanmasını simgeler. ruhani açıdan, hanuka'da "zeytin yağı mucizesi" anılır. talmud'a göre, makabilerin selevkos i̇mparatorluğu karşısındaki zaferinin ardından kudüs tapınağı'nın yeniden tanrı'ya adanması sırasında, tapınak'daki ebedi ışığı sadece bir gün beslemeye yetecek kadar kutsal yağ bulunmaktaydı. mucizevi bir şekilde, bu yağ, yeni yağın preslenmesi, hazırlanması ve kutsanması için gerekli süre olan sekiz gün boyunca yanmıştı.
tevrat'ta hiç bahsi geçmeyen hanuka, yahudilikte hiçbir zaman önemli bir bayram olarak görülmemişse de, özellikle noel ile aynı zamanlara rastgelmesi ve i̇srail devleti'nin kurulmasından bu yana vurgu yapılan ulusal motifleri içermesinden ötürü modern zamanda çok daha yaygın şekilde kutlanmaya başlamıştır.
purim

kudüs sokaklarında purim kutlamaları.
purim, i̇ran yahudilerinin, ester kitabı'nda yazıldığı üzere, kendilerini yok etmek isteyen haman'ın komplosundan kurtarılmalarının anıldığı, neşeli bir yahudi bayramıdır. bayramda, ester kitabı topluca okunur, karşılıklı yiyecek ve içecek hediye edilir, yoksullara sadaka verilir ve bir kutlama yemeği yenir (ester 9: 22). diğer adetler arasında, şarap içilmesi, hamanteş adı verilen özel hamur işlerinin yenmesi, maskeler takılıp kostümler giyilmesi, karnavallar ve partiler düzenlenmesi de vardır.
purim, her yıl miladi takvimde şubat veya mart'a denk gelen, i̇brani takviminin adar ayının 14. gününde kutlanır.
tora okumaları
ana madde: tora okuması
aftara adı verilen, tanah'ın diğer kitaplarından bağlantılı okumaların yanı sıra toplu tora okumaları bayramların ve şabat ibadetlerinin merkezinde yer alır. sonbaharda, simhat tora'dan itibaren yıl boyunca, tüm tora okunur.
sinagoglar ve dini yapılar
ana madde: sinagog

amsterdam'daki esnoga sinagogunun içi.
sinagoglar, yahudilerin ibadet ettikleri ve kutsal metinler üzerinde çalışmalar yaptıkları mekanlardır. genellikle, ibadet için ayrı odalar (ana mabet), daha küçük etüd odaları ve sıklıkla da cemaat ve eğitim için bir alan içerirler. sinagoglar için belirli bir plan olmadığı gibi sinagogların mimari şekilleri ve iç tasarımları da büyük farklılıklar gösterir. reform hareketinde sinagoglara mabet denir. her sinagogda geleneksel olarak şu unsurlar bulunur:
aşkenazların aron hakodeş, sefaradların ise ehal olarak adlandırdığı, tora tomarlarının bulunduğu bölme (bölme sıklıkla parohet adı verilen ve bölme kapısının içinde veya dışında bulunan işlemeli bir perde ile örtülüdür.
aşkenazların bima, sefaradların ise teva olarak adlandırdığı, tora'nın okunduğu ve sefarad sinagoglarında ibadetin yönetildiği yüksek platform;
kudüs tapınağı'nda daima yanan menorayı hatırlatmak üzere sürekli yanan bir lamba veya fener olan daimi ışık (ner tamid);
minber veya amud (i̇branice, hazanın veya dua önderinin dua sırasında durduğu, aron hakodeş'e bakan kürsü).
sinagoglara ek olarak, yahudilikte önem taşıyan diğer yapılar arasında, yeşiva adı verilen yahudi din okulları ve mikve adı verilen arınma havuzları da bu