özet geç diye yalvaracaksın 2

protestanlık
vikipedi, özgür angiblopedi
(protestan kilisesi sayfasından yönlendirildi)
→kilise sözcüğünün diğer anlamları için kilise (anlam ayrımı) sayfasına bakınız
hıristiyanlık

i̇nançlar[göster]
kişiler[göster]
teoloji[göster]
kitab-ı mukaddes[göster]
mezhepler[göster]
bayramlar[göster]
diğer dinler[göster]
g • t • d

macaristan'da kalvenci bir protestan kilisesi
protestanlık hıristiyanlığın en büyük üç ana mezhebinden biridir. 16. yüzyılda martin luther ve jean calvin'in öncülüğünde katolik kilisesine ve papa'nın otoritesine karşı girişilen reform hareketinin sonucunda doğmuştur (1529).
papazlara ihtiyaç duymaksızın kitab-ı mukaddes'i okuyabildikleri için, her vaftiz edilmiş inananın aracı bulunmadan rahiplik yetkisi olduğuna inanan protestanlar kitab-ı mukaddes'i hristiyanlık için tek kaynak saymışlardır.
reform sonrası ortaya çıkan dini akımlar öncelikle kendi icinde 3 ana kola ayrilmistir. bunlar;
lutheryanizm
kalvinizm
anglikanizm dir
protestanlık diğer hıristiyan mezheplerinden bazı ayrımlar gösterir. katolik ve ortodokslar gibi ruhanî başkanları yoktur. protestanlık, katolik ve ortodoks kiliselerin merkeziyetçi anlayışının tersine, çeşitli kiliseler veya mezhepler arasındaki kurumsallaşmamış bir topluluktur. katolik inanç sisteminin çoğunluğunu korusalar da, katolik kilisesinin papa'ya verdiği geniş yorum ve uygulama yetkisini tanımama, dini inançları daha kişisel düzeyde yaşama ve katolik kilisesi nin dünyasallaşan ayin ve uygulamalarından uzaklaşma gerekçeleriyle ayrılmışlardır.
özellikle john calvin'in öncülük ettiği kalvinizm ekolüne bağlı olan reform kiliseleri ve presbiteryen mezhepleri eski ahit'te on emirde yer alan kendin için oyma put; yukarda göklerde olanın, ya da aşağıda yerde olanın, ya da yerin altında sularda olanın suretini hiç yapmayacaksın, onlara eğilmeyeceksin ve onlara ibadet etmeyeceksin yasasına uyma gerekçesiyle kiliselerinde resim, heykel ve tasvir bulundurmazlar.
lutherci kiliseler ise bu açıdan katolik mirasa bağlı kalmış ve kilise binalarındaki süsleme ve dekoru bir ölçüde muhafaza etmişlerdir.
lutherci akım daha çok kuzey avrupa'da yerleşmiş, almanya'nın büyük bölümünde evangelische kirche adı altında, ve i̇sveç, norveç, finlandiya ve danimarka gibi i̇skandinav ülkelerinde ise ulusal devlet kilisesi temelinde kabul görmüştür.
katoliklerin tersine protestan rahipler evlenebilirler ve giderek bazı protestan mezheplerinde kadınların da rahip olabilme hakları vardır. i̇ncil'in anadilde okunabilmesi de protestanlığın bir başka özelliğidir. katolikler ve ortodokslar kilise ayinlerinde i̇ncil'i yunanca ve latince okumak zorundaydılar; ancak i̇kinci vatikan konsülünün toplanmasının ardından katolik kiliselerinde de ana dilde ayin yapma özgürlüğü novus ordo adı verilen yeni bir kilise yasası uyarınca kabul edildi.
protestanlıkta azizlere ve meryem ana'ya dua edilmez ve dilekte bulunulmaz. protestanlar i̇ncil'in katolik kilisesi tarafından kabul edilen bazı kitapları apokrif olarak tanımlar ve tanrı sözü olarak kabul et