beyler özet geç piçi özledim

osmanlı i̇mparatorluğu veya osmanlı devleti (osmanlı türkçesi: دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّه - devlet-i ʿaliyye-yi ʿosmâniyye[4][5]) 1299-1923 yılları arasında varlığını sürdürmüş türk-i̇slam devleti. tarihçi halil i̇nalcık, 27 temmuz 1302 koyunhisar savaşı (veya bafeus savaşı)'nı devletin kuruluş tarihi kabul etmektedir.[6][7] arnold joseph toynbee gibi bazı tarihçiler türkiye'nin tek ardıl devlet sayılması gerektiğini savunurlar.[8].

devletin kurucusu ve osmanlı hanedanının atası olan osman gazi, oğuzların bozok kolunun kayı boyundandır.[9] devlet, bilecik ilinin söğüt ilçesinde kurulmuştur. osmanlı devleti'nin bağımsız bir devlet olarak tarih sahnesine çıkması 1289 yılında olmuştur. buna karşın prof. dr. halil i̇nalcık, osmanlı devleti'nin 1299'da söğüt'te değil 1302'de yalova'da bizans'a karşı yaptığı bafeus savaşı sonrasında devlet niteliğini kazandığını iddia etmiştir[10], osmanlı i̇mparatorluğu'nun yalova'da kurulduğu iddiasına yalova üniversitesi rektörü prof. dr. niyazi eruslu da destek vermiştir.[11] i̇stanbul ile sınırlı bir şehir devletine dönüşmüş olan bizans i̇mparatorluğu'nu yıkmış, bazı tarihçilere göre bu yeni çağ'ı başlatan olay olmuştur. osmanlı i̇mparatorluğu gücünün doruğunda olduğu 16. ve 17. yüzyıllarda üç kıtaya yayılmış ve güneydoğu avrupa, orta doğu ve kuzey afrika'nın büyük bölümünü egemenliği altında tutmuştur. ülkenin sınırları batıda cebelitarık boğazı (ve 1553'te fas kıyıları'na, doğuda hazar denizi ve basra körfezi'ne, kuzeyde avusturya, macaristan ve ukrayna'nın bir bölümüne ve güneyde sudan, eritre, somali ve yemen'e uzanmaktaydı.[12] osmanlı i̇mparatorluğu 29 eyaletten ve vergiye bağlanmış boğdan, erdel ve eflak prensliklerinden oluşmaktaydı. devlet zaman zaman denizaşırı topraklarda da söz sahibi olmuştur. atlantik okyanusu'ndaki kısa süreli toprak kazanımları lanzarote[13] (1585), madeira (1617), vestmannaeyjar[14] (1627) ve lundy[15] (1655) bu duruma örnek olarak gösterilebilir.

devlet altı yüzyıl boyunca doğu dünyası ile batı dünyası arasında bir köprü işlevi görmüştür. hakimiyeti altında bulunan topraklarda yaşayan halklar zaman zaman, toplu ya da yerel ayaklanmalar ile osmanlı iktidarına karşı çıkmışlardır. genel olarak din, dil ve ırk ayrımından uzak durduğu için yüzyıllarca birçok devleti ve milleti hakimiyeti altında tutmayı başarmıştır.[16] osmanlı i̇mparatorluğu, eski türk örf ve adetlerinin ve i̇slam kültürünün yükümlülüklerinin doğrultusunda bir yönetim şekli belirlemiştir.