uçak nasıl uçuyor

PiLOT GÜVENLiĞi

Askeri jetlerde uçan pilotların ve mürettebatın çok iyi korunmaları gerekir.
Genellikle çok yüksek irtifalarda uçtukları için tenessüf edecek oksijene
ihtiyaç vardır. Issız bir yere düştüklerinde kurtulmalarına yardımcı olması
amacıyla içinde çeşitli aletler bir cankurtaran Salı ve hatta yiyecek bulunan
bir paketin üzerinde otururlar. Hızlı bir jet keskin bir dönüş yaparken
yada dik bir dalıştan çıkarken yerçekimi kuvveti pilotun üstünde bir baskı
oluşturur. G giysisi pilotun bu kuvvetten zarar görmesini engeller. içi
hava dolu olan bu giysi uçuş elbisesinin üstüne giyilir.

Fırlatma Koltuğu:

Jet uçakları pilotların ve mürettebatın uçaktan paraşütle atlamalarına imkan
vermeyecek kadar hızlı uçarlar. Bu yüzden mürettebatı uçaktan güvenli bir
şekilde d,dışarı çıkarmak ve tehlikeden uzaklaştırmak için fırlatma koltuğu
kullanılır. 1940‘larda kullanılmaya başlamalarından beri fırlatma koltukları
10.000’in üzerinde hayat kurtarmıştır. Yalnızca bir ingiliz şirketi olan
Martin – Barker’in yaptığı fırlatma koltuğu bile 7.000 ‘den fazla insan
kurtarmıştır. Bu Mk16 fırlatma koltuğu Martin-Barker tarafından üretilmiştir.
Bu koltuk hem Eurofighter hem de Dassult Rafale asgari jetlerinde kullanılır.
Bir insandan daha hafif olan bu koltukta pilot yer seviyesindeyken bile
güvenli bir şekilde fırlatılır. Fırlatma işlemi son derece kısa sürer .0.25
sn. içinde pilotlar uçağın dışına çıkmış olur; 3 sn’nin altında bir sürede
de ana paraşüt tamamen açılmış olur.

Paraşüt:

Paraşüt havada düşmekte olan bir insanı yavaşlatır. Yani uçaktan paraşütle
atlayan bir kişi yere güvenle inebilir. Paraşüt aleve dayanıklı malzemeden
yapılmış geniş bir tentedir. Açıldığı zaman içine dolan hava büyük miktarda
geri sürükleme kuvveti oluşturur. Böylece düşüş yavaşlar. Paraşütler ya
mürettebatın sırtına yada fırlatma koltuğunda muhafaza edilen küçük paketler
içine içine sıkıştırılıp yerleştirilir. Bazen ana paraşüt açılmadığı zaman
kullanılmak üzere daha küçük yedek pakette bulunur. Paraşütler başka işler
içinde kullanılır. indikten sonra yerde hızla gitmeye devam eden uçakları
yavaşlatırlar. Donanım ve yiyecek kutularına takılarak pisti veya yolu bulunmayan
yerlere atılabilirler.

Otomatik Pilot:

Günümüzde kullanılmakta olan uçakların çoğunda otomatik pilot denen sistem
vardır. Bu sistem pilotun kumandaları her zaman tutmasına gerek kalmadan
uçağı belirli bir rotada tutmaya yarar. otomatik pilot hareketleri tespit
etmek için ivmeölçer ve jiroskoptan yararlanır. Eğer uçak rotasından sapıyorsa
otomatik pilotun bilgisayarı servolar adı verilen elektrik motorlarını veya
hidrolik motorları harekete geçirir. Bunlar uçuş kontrollerini uçağı rotasına
geri getirecek şekilde hareket ettirir. Eğer uçak rotasından çok sapıyorsa
otomatik pilot pilotu da uyarır. Otomatik pilotlar çok hassastırlar ama
örneğim kötü hava şartlarında uçuş sırasında olduğu gibi pilotun becerisine
ve deneyimine duyulan durumlarda kullanılmazlar.

DiĞER

Radar:

Radar kalabalık gökyüzünde uçağın güvenli bir şekilde uçmasına yardımcı
olur. Bu radyo vericisi kısa aralıklarla herhangi bir nesneye çarptığı zaman
vericiye geri dönen radyo dalgaları yayar. Bu sinyallerin geri dönmesi için
geçen süre pilota o cinsinden ne kadar uzakta olduğunu bildirir.

Radyo Vericileri:

Radyo vericileri dünyanın her yerinde bulunurlar. Uçak bir vericiye sinyal
gönderir. Vericide uçağa bir sinyal göndererek karşılık verir. Bu sinyalin
uçağa varış süresi pilota uçağa vericiden ne kadar uzakta olduğunu bildirir.
Pilot aynı anda birçok verici ile irtibatta bulunarak uçağın kesin pozisyonunu
bulabilir.

Göz Hizasında Görüntüleme:

Pilotun önündeki aletler baktıktan sonra ileriyi görmek için başını kaldırması
yaklaşık 1 sn. alır. Bu yavaş hareket eden araçlarda sorun yaratmazken saate
2000 km hızla uçan bir jette çok tehlikeli olabilir. Çünkü bu 1 sn. içerisinde
uçak 500 m’den fazla uçmuş olabilir. Günümüzde kullanılan askeri jetlerde
uçuş bilgilerinin pilotun tam önüne ya pilot kabinindeki şeffaf bir ekrana
yada doğrudan pilotun kaskındaki siperliğe yansıtılmasını sağlayan sistemler
vardır. Ekran şeffaf olduğu için pilot başını hareket ettirmeden ekrandaki
bilgilerle aynı dışarıyı da görebilir.