nedim

şiirde tema "sevgi" dir. âşık olunan sevgili, güzelliği, davranışları ve acımasızlığıyla ancak bir kâfirde görülebilecek niteliklere sahiptir. onun için şair, kendisine "kâfir" diye sesleniyor. böylece sevgilinin kâfir olmadığını bildiği hâlde, bilmezlikten gelerek "tecâhül-i arif" sanatı yapmıştır.son beyitte de, nedim, ağlayan kişinin kendisi olduğunu bilmezlikten gelerek yine aynı sanata yer vermiştir.
birinci beyitte de hülâgû han'ın yıkıcılığı hatırlatılmaktadır. (moğol i̇mparatoru olan hülâgû han, abbasi halifeliğine son vererek her yeri yakıp yıkmıştır. önüne çıkan ve kendisine boyun eğmeyen herkesi kılıçtan geçirmiştir. bu yüzden acımasızlığıyla tanınmıştır.)
şiirde, nedim, klâgib şiirin süslü ve ağır üslûbuna özenmeden, sade, açık ve samimî bir anlatım yolu izlemiştir

sevdiğim canım yolunda hâke yeksan olduğum
i̇yddir çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum
ey benim aşkında bülbül gibi nâlân olduğum
i̇yddir çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum

cümle yâran sana uşşâk olduğun bilmez misin
cümlenin tâkatları tâk olduğun bilmez misin
şimdi âlem sana müştak olduğun bilmez misin
i̇yddir çık nâz ile seyrana kurbân olduğum

gâhi feyz-âbâda doğru azm edip eyle safâ
âsaf-âbâda gelip gâhi salın ey mehlikâ
gel hele gör sahn-ı sa'dâbâd'a hiç olmazsa bahâ
i̇yddir çık nâz ile. seyrâna kurbân olduğum

kapladıp gülpenbe şâlı ferve-i semmûruna
0l siyeh zülfü döküp ol sine-ı billuruna
itr-ı şâhiler sürüp ol gerden-i kâfûruna
i̇yddir çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum

sen açıl gül gibi zâr ile hezâr olsun nedim
bend bend olsun hâm-i zülfün şikâr olsun nedim
sen salın cânâ yolunda hâksâr olsun nedim
i̇yddir çık naz ile seyrâna kurban old