bu opec ülkeleri neden dolar üzerinden piyasa yapmışlardır?

yanlış bilmiyorsam petrolün değerlenmeye başladığı erken dönemlerde (endüstri 2.0'a denk geliyor sanırım) abd neredeyse tüm arap ülkelerine "karşılıksız" asker desteğinde bulundu. kendi kendilerini savunamayan araplara "biz sizi yüksek teknolojili askeri sistemimizle savunuruz" dedi (ki onlara karşı tehdit oluşturan grupları da besleyen yine kendileriydi) neyse, bunun karşılığında da opec'in oluşturulmasını, opec'in öncelikli olarak amerikan şirketleriyle anlaşmalar yapmasını ve uluslararası piyasa da abd dolarını kullanarak satış yapmasını talep etti. devamında da geliştirdiği bankacılık (swift, ülkeler -ve kurlar- arası para transfer) sistemi ile doları dünyanın para birimi haline getirmeye çalıştı.

bunun bir avantajı şu idi. ülkeler abd'ye ekonomik saldırı da bulunamayacaklardı çünkü abd dolarında ki her türlü değişim dünyada ki her ülkeyi (enerji piyasalarını, finans piyasalarını, bankacılık sistemini... ) etkileyecekti. bu sayede hem dünyanın en ücra ülkelerine bile "asker çıkarmadan" doların gücü ile nüfuz edebilecek hem de kendi ekonomisini, saldırılara karşı korumaya alacaktı.

özellikle son dönemlerde bu kozunu da kullanmaktan çekinmedi. fed o kadar çok dolar basıp piyasaya sürdü ki dünya genelinde dolarda bir değer kaybı yaşandı. bu değer kaybı tüm finans piyasalarını etkiledi. reel sektörle bağı olmayan (sadece faiz, finans, borsa... gibi yerlerde faaliyet gösteren) bankalar birer birer iflas açıkladı. o dönemde fed tarafından basılan ve aynı seri numarasına sahip (gerçek anlamda sahte fakat fed basıp piyasaya sürdüğü için sahte denilemeyecek) binlerce dolar piyasada dolandı. sonrasında ise uygulanan sert para politikaları ile doların değeri "tüm dünya genelinde" sert bir şekilde arttırıldı. tamamiyle reel sektöre sırtını dayamış çin ekonomisi bile bundan oldukça etkilendi ki asıl amaç kapalı kutu olan ve etki edilemeyen çin'i devirmekti.

peki abd neden çin'i bu kadar dert edindi kendisine? bunu anlamak için aşağıda ki tabloyu incelemek tek başına yeterli olur sanırım.
https://tele1.com.tr/hang...-kadar-rezervi-var-52383/

çin'in dolar rezervi abd'nin yaklaşık 25 katı kadar ve işin ilginç tarafı çin bu rezervini son zamanlarda amerikan şirketlerine yatırım yaparak değerlendirmeye başladı. abd'nin kendisini koruyacağını düşündüğü dolar silahı, çin gibi düşük maliyetle yüksek üretim yapabilecek bir ülkenin elinde abd'ye karşı kullanılmaya başlandı. peki neden çin? fransa, rusya, japonya gibi bir çok ülke abd'den daha fazla dolar rezervine sahipken neden ticaret savaşları çin ile yapılıyor?

cevap: kapitalizm. her taku buna bağlayan birisi değilim fakat burada cevap gerçekten kapitalizm. yakın geçmişi incelediğinizde abd kapitalizmin öncüsü ve karşısında tek güçlü rakip komünizm (sosyalizm) vardı. bunu benimseyen demir perde ülkeleriyle yıllarca soğuk savaş halindelerdi. demir perde ülkeleri kapalı kutuydu ve abd bilinmezlikten çekiniyordu. soğuk savaşı uzay yarışıyla kazanan abd bundan sonra çin'in yükselişine kadar dünyada ki tek lider olacaktı.

şimdi ki çin, abd için geçmişte ki demir perde ülkeleri gibi. içine nüfuz edemediği, tam olarak potansiyelini ve yapabileceklerini bilemediği ve bu bilinmezlik sebebiyle uykularını kaçırıyor.

abd dolarının, abd bankacılık sisteminin, abd faiz sisteminin, abd kapitalizminin bu kadar derinden nüfuz ettiği dünya ise tam bir kaos ve krize sürükleniyor.