eyvallah panpa. Osmanlı imparatorluğu'nun savaşa girmemesi gibi bir durum mümkün değildir zaten. o dönemde bile o kadar geniş coğrafyada toprağı olan bir çok uluslu devlete savaş istese de istemese de bulaşacaktır elbet. ki birinci Cihan harbinin getirdiği en büyük olay benim kanımca imparatorluk ve monarşilerin sonu olmasıdır. Rus çarlığı Avusturya Macaristan imparatorluğu Alman imparatorluğu ve Osmanlı gibi büyük devletler değişime uğramak zorundadırlar ve uğramışlardır. Bunun en acı örneği ne yazıktır ki Osmanlı ile Rusya olacaktır. Bu kadar çok uluslu ve son döneminde çok fazla isyan ile karşılaşan Osmanlı devletinin durumu daha kritik ve bunalımlıdır. ittihat ve Terakki üyeleri saltanattan bağımsız olarak tamamen kendi yöntemleri ile yeri gelip ihtilal yaparak yeri gelip dağa çıkıp isyan ederek bir şeyleri sağlamaya çalışmışlardır ha doğru ha yanlış bunlar tartışmaya çok açık konular. Ama kendi fikriyatlarının temelinde Osmanlıyı değiştirmek gibi bir gaye hiç olmamıştır. Nasıl denir onlar Osmanlı'dan başka bir devlet düşünmemiş arzu etmemiş ve bütün planları askeri olayları bunun üzerine yapmışlardır. Gazi Mustafa Kemal'i ayıran budur zannımca Osmanlı yıkılacaktır o bunun farkında olarak daha farklı bir yol izlemiştir belirli bir dönemden sonra. birinci Cihan harbi için cephede olan neredeyse her başarılı komutan bu ekibin komutanlarıdır bunu unutmamak lazım. Mekke ve Medine savunmasını yapanda Kutül Amarede savaşında Baküye giren de balkanlarda tampon devlet kuran da bu adamlardır inkar etmeye gerek yok. ve kendi devletlerinin yok olmasını kaldıramayan bunun aksine bu şekilde mücadele eden insanları yargılamak pek benim haddim değil ama ne bileyim abi Alamanlar dediğin nedir ki? Savaş şartları mecbur etmemiş olsa değil müttefik kapının eşiğine yaklaştıracağın adamlar değil. birde kalkıp bize kurşun atmaya kalkışmaları olmuş ki tam rezalet zelil binler. neyse olmuş ve ölmüşe çare yok panpa. ne diyim ruhları şad olsun tüm şehit ve gazilerimizin.