güzel kardeşim sana olayı anlatayım, orta dogu da zaten bir zafer kazanılsada kazanılmasada, osmanlı çöküyordu enver paşa bunun farkında idi, asıl tehdit ruslardı, birnci dünya savaşı çıkmasa, ruslar osmanlıyı orta dan kaldırıcak bir savaş ilan edicekti.

bir tarafta elde tutulması çok pahalı ama tutulsa bile yine elden çıkıcak orta dogu bir tarafta kafkaslardan girildiginde, sonsuz zenginliklere sahip orta asya var, bonus olarak orta asyayı kontrol ederken rusya gibi, osmanlı yada türkiyeyi yenmek kontrol etmek degil yok etmek isteyen bir millet olan rusları zayıflatmak var.

evner paşanın planı.

kışın rusların kafkas ordusunu kars ve çevresinde imha edip, ilk baharda hazır bir şekilde hızlıca orta asyaya dogru yol almak, daha sonra orta asya ve kafkaslarda topladıgı askerlerle, ve rusların ordusundaki türk askerlerin de yardımıyla rusları barış a ikna etmek, ve kafkaslardan ve orta asyadan elelrini çekmelerini saglamak.

peki çok übersonıc bir fikirmi ? hayır neden dersen.

rusya çalkantılı bir savaşta idi ordularda firar ve halkta isyan baş gösteriyor, bulundukları dönemde imparatorluklarda milliyetçi akımlar çıkıyordu, ruslar hiç olmadıkları kadar zayıftı, ayrıca rusyaya sagdık askerler ise batı cephesinde almanlarla meşguldü, yani enver paşa kafkaslardan çıktıgında, ruslar mekgiba çıkmazı gibi bir ortamda oluyordu, ya enver paşayı durdurmak içina asker göndericek,, buna mütabık almanlar batıdan ilerliyecek, yada batı cephesinde agır kayıpları göze alıp sınırları kuvetlerle ener paşaya karşı kazanılması net olmayan bir savaş yapıcak, buda zaten isyanda olan ülkeyi iyice yorucak. gördügün gibi şartlar ortada. ha sorun neydi ? enver paşa bekledigi kışlık malzemeleri hiç alamadı kara denizde gemiler batırıldı.

not: insan gücüne gelirsek, orta asyada sagdee kazakistan o dönem 10 milyon civarı idi, türkiye kuruldugunda nufusu 13 14 milyondu. hemen hemen aynı nufus ki sagdece kazaklardan bashediyorum daha özbegi kırgız ı has boyumuz türkmenler, varda var yani