Var olan düzen, tarım devriminden bu yana var olmuş tüm Homo Sapiens topluluklarının tabi olduğu bir düzen, değiştirmek teoride mümkün olabilir, hadi pratikte de mümkün olsun. Hoş bir ütopya yaratalım ve mevcut düzeni kaldırdığımızı hayal edelim. Yerine ne koyacağız? Tasarlanmış istisnasız hiçbir sosyal yapı pratiğe uygulanmaya kalkıldığında tasarımına yüzde yüz bağlı kalmaz. Bireyler düzene uyum sağladığı kadar düzen de bireylere uyum sağlar. Bir sosyal yapı tasarısı ne kadar sert, kontrolcü ve baskıcı olursa geri tepme miktarı o kadar artar. Bunu SSCB'nin akıbetinden anlayabilirsin. Ya da Kuzey Kore'nin halkının durumundan. ideal sosyal düzen, eğer var olabilseydi, anarşiye mümkün olduğunca yakın dururken toplumun düzenini yeterince sağlayabilecek kadar da uzak kalırdı. Bu aradaki dengeyi etkileyen yegane etken de bireylerin mevcut seviyeleridir. Mükemmel bireylerden oluşmuş bir toplum pekala anarşist yapıda yaşayabilir. Ama mükemmel birey diye bir şey yoktur. Küçücük bir topluluğu oluşturan bireyler bile öngörülemeyecek kadar komplikedir ve kaotik yapıdadır. Bu da var olabilecek herhangi bir sosyal düzenin asla tam anlamıyla mükemmel olamayacağı anldıbına gelir. Pratikte ise bir sosyal düzen mükemmelliğe yaklaşamaz bile. Hele ki toplumu oluşturan birey sayısı arttıkça düzen de mükemmellikten o kadar uzaklaşır. Eğer hala avcı toplayıcı atalarımız zamanında yaşıyor olsaydık doğanın kanunları bizim için yeterli olurdu. Ama nüfusu 8 milyara dayanmış bir türüz, yaşadığımız gezegene silinemez izler bırakmış bir topluluğuz. Böylesi ekstrem ölçekte doğanın kanunlarından bahsetmek mümkün değildir. Hatta böylesi büyük bir nüfusa verimli bir sosyal düzen inşa etmek de mümkün değildir.

Elbette, mükemmel bir düzenin mümkün olmaması, var olanı iyileştiremeyeceğimiz anldıbına gelmez. Ama koskoca bir hayatı fazla gelişmiş bir hayvan türüne sosyal yapı tasarlamak için harcamak bana pek mantıklı gelen bir düşünce değil. Evet, kolaya kaçıyorum, evet tembelim.