bunun için dinlerin ve tanrı kavrdıbının kökenine inmek lazım bence. bunlar nasıl ortaya çıkmış, nasıl evrimleşmiş ve modern insan neleri yanlış anlamış?

bunlar insanların birlikte yaşam ve düzen ihtiyacının sonucu olarak şekillenmiş olabilir. tabi insanın iki ayak üzerinde durma, ateşin kontolü, tarım devrimi vs gibi bilişsel sıçrayışlarını da hesaba katmak lazım. mesela ateş... ateş deyip geçmemek lazım. ilkel insan için olağanüstü bir şey ve onun kontrolü daha olağan dışı bir durum. onu kontrol edende de olağandışılıklar-doğaüstülük olduğunu düşünmeleri sanırım yanlış olmaz. (ateşin insan evrimindeki önemini araştırın bence.) bu açıdan bakınca dinleri-tanrıları tamamen faydasız olarak görmek de yanlış olur. hatta ateş örneğinde olduğu gibi ilkel bilimin gelişiminde dinlerin de katkısı olmuş olabilir. mesela gökyüzünün gözlenmesinde dinlerin etkisi inkar edilemez. daha sonra, özellikle aydınlanma çağıyla birlikte, din kendini tekrarladığı ve teknolojinin ilerlemesine ayak uyduramadığı için (galile'nin teleskopunu düşünün) insanın gelişiminde engel olmaya başlamış olabilir. (kilisenin galileyi teleskopla yaptığı tespitler sebebiyle yargılaması)

din olmasaydı iyi mi olurdu kötü mü olurdu konusu ayrı bir konu ama din ve tanrı olmasaydı bugünkü anlamıyla bir insan medeniyeti olmazdı. belki din şuanki haliyle insanlığın yaptığı atılımların gerisinde kaldı ama evrendeki en önemli olgu değişimdir ve din anlayışı da mutlaka değişecektir. değişmeyen şeylerse yok olmaya mahkumdur...