işgal istanbul’unda ingiliz Derin Devletinin Destekçileri

Kitabın önceki sayfalarında ingiliz derin devletinin istanbul’u işgal planını nasıl uyguladığını detaylandırmıştık. Türk aleyhtarı propaganda ile nasıl uluslararası kamuoyunu yanlarına çektiklerini, diğer ülkelerle askeri işbirliği yaptıklarını, devletleri nasıl yönlendirdiklerini, anlaşmaları işgale uygun bir hale nasıl getirdiklerini, kendilerine karşı potansiyel muhalefeti nasıl engellediklerini ve en son olarak 16 Mart 1920’de işgali nasıl başlattıklarını anlattık. ingiliz derin devleti, işgalin devam edebilmesi için askeri, ekonomik ya da siyasal güç haricinde yerel destekçilere de ihtiyaç duyuyordu. Bu bölümde, bilerek ya da bilmeyerek işgalin parçası olan dönemin şahsiyetlerini ve kurumları anlatacağız.

işgal döneminde yayınlanan Yeni istanbul Gazetesi başyazarı Said Molla, 9 Kasım 1918 tarihinde “ingiltere ve Biz” başlıklı yazısında, bir kısım Osmanlı yöneticilerinin ingilizlere yaklaşımını şöyle anlatmıştı:

…”Anadolu köşelerine kadar memleketimizin bütün muhitinde ingilizler hakkında büyük bir hürmet ve muhabbet inkişaf eylemiş (meydana gelmiş) olduğundan, Türkiye’de ufak bir ingiliz müzaheretinin (yardımının) büyük ve vasi mikyasda (büyük ölçüde) başarıya ulaşacağı pek aşikardır”, “Osmanlılar eski Türkler, ancak ingiliz kavm-i necibinin (soylu kavminin) samimi müzaheretiyle (yardımıyla) te’min-i hayat (hayatını temin) ve refah edebilir.”252

ingiliz derin devleti, işgalin hemen sonrasında istanbul’da, Müslüman düşmanı olan ve Anadolu hareketine karşı hareket eden büyük bir casus ağı kurdu. Bunların bir kısmı maaşa bağlanmışken bir kısmı gönüllü olarak çalışıyordu. ingilizlerin gücü, bazılarını adeta hipnoz etmişti.

işgal subayları, bazı tekke ve dergahları istihbarat amacıyla kullanıyordu. Bu tekkelerin en başında da Galata’daki Mevlevi tekkeleri vardı. O tekkelerin müdavimlerinden bir tanesi de, önceki bölümlerde kimliği hakkında bilgi verdiğimiz, ingiliz işgal Komutanlığı istihbarat Şube Başkanı John Bennett’ti. Bennett anılarında şöyle söylüyor:

Dervişlerin nelerle meşgul olduklarını öğrenmek üzere talimat almıştım. Bir derviş kılık değiştirmiş, gizli bir ajan ya da siyasi, dini bir cemaatin fanatik bir misyoneri olabilirdi. Bunların başında da Mevleviler geliyordu.253

ingiliz derin devleti, kendisine istihbarat sağlayacak elemanlarını tek tek seçmekte, yetiştirmekte ve kendisine tabi kılmaktaydı. Birkaç övgü, biraz para, biraz da gelecek vaadi bir kısım istanbulluları yoldan çıkarmıştı. Basit çıkarlar, bazıları için vatanın kurtuluşundan önde gelmişti. işgalci askerlerin anılarında tarif ettikleri gibi, istanbullular arasından fesini atıp ingiliz dostu olduğunu iddia ederek derin devletin kapılarını aşındıranlar vardı. Ancak her zaman olduğu gibi zalimin ve casusun hesapları geldiği yere geri dönecek ve sadece Allah’ın planı galip gelecekti.

Onlara bir süre tanıyorum. Hiç şüphesiz Benim düzenim sapasağlamdır. (Araf Suresi, 183)